• مریآن دی پیترو، دکتر جودیت مرسین
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
آناسارکا ورم کل بدن است، که وقتی بروز مینماید که آب بیش از حد در بافتهای بدن حبس می‌شود. این اختلال در عین حال به نام ادم منتشر بیش از حد نیز شناخته می‌شود.
انباشت مایع ممکن است به علت بیماری و اختلالاتی که پروتئینهای بدن را تغییر می‌دهند بروز کند، که باعث می‌شوند تعادل مایعات به هم خورده ناهنجاریهایی در رگهای خونی یا سیستم لنفاوی ایجاد گردد.
اغلب اوقات وقتی آناسارکا وجود داشته باشد، نشانهای از یک بیماری یا صدمه دیدگی شدید دستگاه‌های بدن است.
[مطالب این مقاله:]
• آناسارکا چیست؟
• درمان
• علل
• علایم
• تشخیص
• پیام همراه
آناسارکا چیست؟
دانستن این موضوع مفید است که آناسارکا خود یک بیماری نیست. در عوض، آناسارکا علامت یک اختلال پزشکی یا نتیجۀ آن محسوب می‌شود.
آناسارکا با ادم (ادما) متعارف تفاوت دارد. تقریباً هر کسی در مقطعی از زندگی دچار تورم می‌شود، که ممکن است بر اثر طیفی از علل مثل صدمه دیدگی، کمآبی بدن، یا عوارض جانبی خفیف برخی داروها، ایجاد گردد.
در بسیاری از موارد ورم یا ادما صرفاً به بخش خاصی از بدن مثل دست یا پا آسیب میزند.
اما در آناسارکا ورم سراسر بدن را فرا گرفته و شدید تلقی میگردد. برای مثال، ورم در اغلب اوقات به قدری شدید است که حرکت کردن را دشوار می‌کند.
درمان آناسارکا
برای درمان صحیح آناسارکا فهم این موضوع حیاتی است که چه عاملی سبب ایجاد آن شده است. برای مثال، اگر بیماری کلیوی عامل بروز آناسارکا بوده باشد درمان نیاز به ترمیم عملکرد کلیه دارد. همچنین پزشکان اغلب اوقات برای درمان ورم شدید داروهایی تجویز میکنند.
دیورتیکها
دکترها اغلب داروهایی به نام دیورتیک را تجویز میکنند. دیورتیکها از طریق کمک به کلیه‌ها برای ترشح نمک بیشتر در ادرار کار میکنند، که این عمل باعث رهش مایع بیشتری از طریق ادرار می‌شود.
دو نوع اصلی دیورتیک تجویز شده برای آناسارکا شامل دیورتیک صرفهجویی در پتاسیم و دیورتیک حلقه‌ای است. دیورتیکها یا از طریق خوراکی یا از راه تزریق داخل وریدی در اختیار بیمار قرار میگیرند. نوع دیورتیک، دوز آن و روش تحویل آن به بیمار بر مبنای شدت ورم و اختلال زیربنایی مسبب ایجاد آناسارکا متفاوت است.
آلبومین
آلبومین یک پروتئین ساخت بدن است که برای انجام طیفی از عملکردها شامل تعادل مایعات بدن ضروری است. در موارد ضعف تغذیه و برخی اختلالات جدی پزشکی، احتمال افت شدید سطح آلبومین وجود دارد. وقتی چنین وضعیتی ایجاد می‌شود مایعات از درون جریان خون به درون بافت‌ها رانده می‌شوند که این باعث بروز ورم میگردد. در برخی موارد جایگزینی آلبومین می‌تواند به تصحیح این مشکل کمک کند.
ریکاوری
دکتر ممکن است برای تسریع روند بهبود درمانهای تکمیلی در محیط خانه را توصیه کند. پایش میزان مصرف مایعات و نمک برای پیشگیری از تشدید ورم ضروری است. نمک می‌تواند سبب افزایش احتباس آب شود، که این دلیل نیاز به کاهش مصرف نمک در افراد دچار ادم شدید را توضیح میدهد.
علل آناسارکا
آناسارکا به علل مختلف ممکن است ایجاد گردد. برخی وضعیتها که امکان دارد به آناسارکا منجر شوند مواردی شایع محسوب می‌شوند در حالی که مابقی جزء موارد نادر محسوب میگردند.
شایعترین علل بروز آناسارکا عبارتند از:
• تحویل بیش از حد مایعات از طریق داخل وریدی: تزریق داخل وریدی مایعات اغلب در محیط بیمارستانی برای درمان برخی اختلالات مثل شوک، کمآبی بدن، و عفونت انجام می‌شود. اما اگر بدن نتواند مایعات تزریق شده را جذب کند این وضعیت می‌توانند به ادم شدید منجر شود.
• بیماری کلیوی: وقتی کارکرد کلیه دچار اختلال گردد، دفع مایعات به شکل صحیح انجام نمیشود، و این وضعیت می‌تواند سبب ایجاد آناسارکا شود.
• سیروز: سیروز ممکن است بر اثر نارسایی کبد ایجاد شود. بیماری کبدی می‌تواند باعث بروز تغییراتی در هورمونها شود که این وضعیت به تنظیم مایعات در بدن آسیب میزند. وقتی کبد دارای عملکرد متناسب و لازم نباشد، این وضعیت می‌تواند به نشت مایعات به درون بافت‌ها منجر شود.
• سوء تغذیه: سوء تغذیه به ویژه در مورد کمبود پروتئین در رژیم غذایی می‌تواند سبب انباشت مایعات در بافت‌ها شود. در موارد شدید، این وضعیت به آناسارکا ختم میگردد.
• عملکرد ضعیف قلب: وقتی عضلۀ قلب دارای کارکرد صحیح نباشد، این وضعیت باعث لطمه دیدن پمپاژ خون به سراسر بدن می‌شود. در صورتی که پمپاژ قلب به شکل متناسب صورت نگیرد این وضعیت می‌تواند به انباشت مایعات در بافت‌ها منجر شود.
• واکنش آلرژیک: تورم بدن می‌تواند بر اثر واکنش آلرژیک ایجاد شود. در موارد واکنشهای شدید، امکان بروز آناسارکا وجود دارد.
دلایل کمتر شایع در مورد آناسارکا عبارتند از:
سندرم نشت کاپیلاری
سندرم نشت کاپیلاری وقتی مطرح می‌شود که پروتئین و مایعات از رگهای خونی به درون بافتهای بدن نشت میکنند. علت این وضعیت به خوبی درک نشده اما اعتقاد بر آن است که این وضعیت ناشی از التهاب و آسیب دیدگی رگهای خونی باشد. نشان داده شده است که اختلال مورد بحث در پیوند با برخی داروها و سموم رخ میدهد.
بر مبنای یک مطالعۀ موردی، سندرم نشت کاپیلاری در نتیجۀ مصرف برخی داروهای سرطان مثل جمسیتابین رخ میدهد. یک مطالعۀ دیگر بروز این اختلال را در پی مصرف اسناکیبایت گزارش داده است.
آناسارکا به عنوان عارضۀ جانبی دارو
داروهای مختلفی می‌تواند عامل بروز آناسارکا باشند. رایجترین داروهای مصرفی که می‌توانند سبب ایجاد آناسارکا شوند شامل داروهای استروئیدی و داروهای فشار خون مثل املودیپین است. آن گونه که در مطالعۀ موردی مورد اشاره عنوان شده است عدم ادامۀ مصرف دارو اغلب اوقات باعث از بین رفتن علایم آناسارکا می‌شود.
علایم آناسارکا
علامت اصلی آناسارکا تورم سراسر بدن است. ورم آشکار است و پوست صیقلی و کشیده به نظر میرسد. برخی اوقات ورم به قدری شدید است که فرد برای حرکت کردن دچار مشکل می‌شود.
ورم می‌تواند تا به حدی شدید شود که مایعات به طور مستقیم از پوست بدن به خارج نشت کنند. این وضعیت زیر عنوان "اشک ادم" شناخته می‌شود.
امکان بروز ادم پیتینگ نیز وجود دارد. این نوع ادم وقتی بروز مـیکند که به پوست متورم فشار وارد می‌شود و پس از رفع فشار مزبور یک فرورفتگی یا حالت چاله مانند روی پوست باقی میماند.
ورم اغلب سبب بروز علایم اضافی شامل موارد زیر می‌شود:
• دشواری در راه رفتن اگر پاها دچار ورم شده باشند
• دشواری در بلند کردن بازو
• افزایش ضربان قلب
• درد مفاصل
• دشواری تنفسی
یک وضعیت بالقوه کشندۀ آناسارکا نیز ممکن است در صورت انباشت مایعات در ریه ایجاد شود. انباشت مایع در ریهها ادم پولمونری (ادم ریوی) نامیده می‌شود، و می‌تواند به فوریت تبدیل به موقعیتی اورژانسی شود. علایم ادم پولمونری شامل درد در قفسۀ سینه، تنگی نفس، و سرفه است.
تشخیص آناسارکا
دکتر معمولاً می‌تواند پس از انجام یک معاینۀ بالینی آناسارکا را تشخیص دهد. و اگر ادم شدید باشد پزشک در اغلب اوقات می‌تواند به فوریت متوجه آن شود. به هر جهت، تعیین علت زیربنایی بروز آناسارکا نیاز به انجام آزمایشهای بیشتری دارد.
در تشخیص علت آناسارکا معمولاً آزمایش خون گام اول محسوب می‌شود. آزمایش خون برای بررسی عملکرد دستگاه‌های بدن شامل ریهها، کبد، و کلیه‌ها انجام میگردد.
دکتر همچنین برای کمک به تعیین علل زیربنایی مسبب احتباس مایعات به گرفتن شرح حال پزشکی از بیمار اقدام می‌کند. دکتر ممکن است انجام دیگر تستهای تشخیصی مثل اکوکاردیوگرام، عکسبرداری اشعه X قفسۀ سینه، و تست استرس را برای ارزیابی عملکرد قلب و ریه توصیه نماید.
پیام همراه
آناسارکا اغلب بر اثر صدمه دیدگی شدید ارگانها یا بیماری اتفاق میافتد و آناسارکا ممکن است باعث بروز اختلال در عملکردهای روزانۀ زندگی فرد شود و نیز می‌تواند باعث کاهش کیفیت زندگی شود. اما در صورت درمان کامل ورم ایجاد شده اغلب اوقات کاهش پیدا می‌کند. اگرچه داروهایی برای مداوای وضعیت مورد بحث وجود دارد، در صورت عدم درمان علت زیربنایی موجب آناسارکا امکان بازگشت آن وجود خواهد داشت.
دورنما برای مردم دچار آناسارکا اغلب اوقات به علت زیربنایی ایجاد آناسارکا بستگی دارند. در بسیاری موارد، وقتی آناسارکا ایجاد می‌شود بیماری زیربنایی مسبب این وضعیت به شرایط خطرناکی رسیده است.
درمان مشکلات مرتبط به قلب، ریهها، کلیه‌ها، و کبد در شرایط اولیۀ ایجاد اختلالات بهترین شانس را برای پیشگیری و کنترل آناسارکا در اغلب موارد پدید میآورد./
Source:
What is anasarca?
Last reviewed Tue 13 February 2018
By MaryAnn de Pietro
Reviewed by Judith Marcin, MD
نظرات (0)