• دکتر دِبرا سولیوان، الیزابت کانر
• ترجمه هستی فراست‌فر
[مطالب این مقاله:]
• چگونه کسی دچار کک و مک می‌شود؟
• آفتاب سوختگی
• کک و مک و آفتاب‌لک
• کک و مک و خال
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• پیشگیری
• پیام همراه
کک و مک‌ها لکه‌های قهوه‌ای رنگی بر روی پوست هستند که اغلب در آن نواحی از بدن که در معرض تابش آفتاب قرار دارند بروز میکنند. در اغلب موارد کک و مک بی‌ضرر است. آنها بر اثر تولید بیش از حد ملانین ایجاد می‌شوند، که مسؤول رنگ مو و پوست محسوب می‌گردد (رنگدانه). در کل کک و مک‌ها بر اثر تحریک ناشی از اشعه ماوراء بنفش آفتاب (UV) ایجاد می‌شوند.
دو دسته کک و مک‌ها وجود دارد: افلایدها و لنتیجین‌های خورشیدی. افلایدها شایع‌ترین نوع کک و مک در اغلب مردم دچار آن است. لنتیجین‌های خورشیدی لکه‌های تیره رنگ روی پوست هستند که در طول دوران کودکی ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها شامل کک و مک، لکه‌های پیری و آفتاب‌لک است. دو نوع کک و مک مورد اشاره ممکن است شبیه به هم باشند اما از لحاظ دیگر مثل نوع ایجاد شدن خود با یکدیگر متفاوتند.
چگونه کسی دچار کک و مک می‌شود؟
افلایدها. این کک و مک‌ها بر اثر قرار گرفتن در معرض پرتوهای آفتاب و آفتاب سوختگی ایجاد می‌شوند. کک و مک‌های مورد بحث ممکن است روی پوست هر کسی که خود را در برابر نور ماوراء بنفش آفتاب محافظت نمیکند ایجاد شود. آنها بر روی صورت، پشت دست‌ها و قسمت فوقانی بدن ظاهر می‌شوند. این نوع کک و مک بیشتر شیوع را در میان مردمی دارد که داری پوست و موی با رنگ روشن هستند. مردمان دارای تبار قفقازی و اصالت آسیایی بیشتر مستعد این نوع کک و مک‌ها هستند.
لنتیجین‌های خورشیدی. همانند مورد پیشین این نوع کک و مک‌ها بیشترین شیوع را در میان قفقازی تبارها و بزرگسالان سنین بالای 40 سال از خود نشان می‌دهد.
در این زمینه بیشتر بخوانیم:
لک‌های پیری (لک‌های کبدی یا آفتاب‌لک‌ها)
چه چیزی شانس دچار شدن به کک و مک را در فرد افزایش می‌دهد؟
کک و مک‌ها ریشه در ژنتیک و نیز عوامل مربوط به محیط زیست دارند. ریسک مرتبط به سوختگی نیز می‌تواند احتمال ابتلاء به کک و مک را افزایش دهد.
در یک مطالعه بر روی 523 زن میانسال فرانسوی، دو ویژگی پیش‌آگهی بروز کک و مک‌ها بود: آفتاب سوختگی مکرر و ژنی به نام MC1R، که حامل دستورات مربوط به تولید ملانین است. دو نوع ملانین وجود دارد: فئوملانین و ایوملانین.
مردمی که پوست آنها فئوملانین تولید می‌کند در برابر اشعه UV محافظت نمی‌شوند و گرایشی به داشتن موارد زیر در آنها به چشم می‌خورد:
• موی قرمز یا بلوند
• پوست روشن
• کک و مک
• پوستی که به سختی برنزه می‌شود
مردم دارای ایوملانین گرایشی به محافظت از صدمات UV به پوست در بدن آنان دیده می‌شود و دارای مشخصات زیر هستند:
• موی سیاه یا قهوه‌ای
• پوست تیره‌رنگ
• پوستی که به سهولت برنزه می‌شود
لنتیجین‌های خورشیدی
در مورد لنتیجین‌های خورشیدی مطالعه انجام شده در فرانسه در عین حال پی برده است که عوامل مختلفی احتمال بروز آنها را افزایش می‌دهند که عبارتند از:
• پوست تیره
• قابلیت برنزه شدن
• داشتن تاریخچه ابتلاء به کک و مک‌ها
• قرار گرفتن در معرض پرتوهای آفتاب
• درمان هورمونی مثل مورد استفاده از قرص پیشگیری از بارداری خوراکی
تفاوت میان کک و مک و آفتاب‌لک چیست؟
تمامی کک و مک‌ها در دو دسته افلایدها و لنتیجین‌های خورشیدی قرار می‌گیرند، با وجود این کک و مک‌ها و لک‌های ایجاد شده توسط آفتاب ممکن است با یکدیگر متفاوت باشند. لنتیجین‌های خورشیدی شامل آفتاب‌لک‌ها هستند که گاهی از اوقات به لایه برداشتن پوست منجر می‌شود.
| افلایدها | لنتیجین‌های خورشیدی | |
| منشأ | قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و شاکله ژنتیکی | مقدمتاً نتیجه قرار گرفتن در معرض نور آفتاب است |
| نمای ظاهری | نخستین بار به فاصله 2 تا 3 سال پس از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بروز کرده و با بالا رفتن سن رنگ می‌بازند | با بالا رفتن سن افزایش مییابند، به ویژه پس از سن 40 سالگی و نامحتمل است که از بین بروند |
| نواحی مورد آسیب | صورت، گردن، قفسه سینه و بازوها | بیشترین شیوع در پوست قرار گرفته در معرض آفتاب، صورت، دست‌ها، ساعد، قفسه سینه، پشت، و ساق پا دیده می‌شود |
| قرار گرفتن در معرض آفتاب بیشتر در فصل تابستان بروز کرده و در زمستان از بین می‌رود |
با تغییر فصل تغییر نمیکند | |
| اندازه | 1 تا 2 میلیمتر، اگرچه امکان بزرگ‌تر شدن آنها وجود دارد | 2 میلیمتر یا بیشتر |
| حاشیه (حاشیه ضایعه پوستی) | به شکل نامنظم روی پوست ظاهر شده و دارای شکل معین است | عموماً دارای شکل معین است |
| رنگ | قرمز تا قهوه‌ای روشن | زرد کمرنگ تا قهوه‌ای تیره |
کک و مک با خال چه تفاوتی دارد؟
خال‌ها با کک و مک یکی نیستند. خال‌ها نیز ضایعات پوستی محسوب می‌شوند اما اغلب اوقات رنگ تیره‌تری دارند و لزوماً ایجاد آنها به قرار گرفتن در معرض نور آفتاب مرتبط نیست. با وجود این همانند افلایدها میزان شیوع آنها در بین افراد دارای پوست به رنگ روشن بیشتر است.
خال ترکیبی از مقدار زیادی سلول تشکیل دهنده رنگدانه با مقدار بیش از حد متوسط جریان رگ‌های خونی است. خال به طور معمول در زمان تولد یا کمی پس از آن بروز می‌کند.
خال‌ها ممکن است جلوه‌های ظاهری متعددی به خود بگیرند. رنگ آنها می‌تواند طیفی از قهوه‌ای تا صورتی را شامل شود و نیز ممکن است در اندازه‌های مختلفی بروز کنند. در مورد افراد جوان خال بی‌ضرر با رشد خود فرد رشد می‌کند.
آیا من باید برای کک و مک‌ها یا خال خود به پزشک مراجعه کنم؟
کک و مک‌ها و خال‌ها خود به خود حامل هیچ تهدیدی برای سلامت نیستند. اما در مورد خال‌ها یک افزایش ریسک ابتلاء به ملانوما (ملانوم) یا سرطان بدخیم پوست مطرح است.
مردم می‌توانند در مورد خال‌ها و کک و مک‌ها یک بررسی شخصی در پیوند با موارد زیر انجام دهند:
• تقارن: خطی در میانه رسم کنید. اگر نیمهها همخوان نباشند، زائده نامتقارن است.
• حاشیه یا مرز. حاشیه خال‌های سرطانزا گرایشی به اتفاقی بودن، ناهمواری یا برحستگی دارد.
• رنگ. وجود طیف گسترده رنگ در خال‌ها علامتی هشدار دهنده محسوب می‌شود.
• قطر. خال بزرگ‌تر از 7 میلیمتر ممکن است سرطانی باشد.
• نمو. در صورت بروز هر گونه تغییر در اندازه، شکل، رنگ یا ارتفاع خال یا لک پوستی موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورتی که هر یک از مقیاس‌های فوق در مورد کک و مک، خال یا آفتاب‌لک پوست شما مصداق داشته باشد به پزشک یا درماتولوژیست مراجعه کنید.
خال‌ها می‌توانند خطر بروز سرطان پوست را افزایش دهند
خطر بروز ملانوما با افزایش تعداد خال افزایش پیدا می‌کند. فرد دارای 11 تا 25 خال در سطح بدن با 1.6بار افزایش خطر ابتلاء به ملانوم مواجه است. این رقم در مورد فرد دارای 100 خال یا بیشتر به معنی 100 برابر شدن خطر مزبور است.
دیگر ریسکهای ملانوما شامل موارد زیر است:
• داشتن پوست روشن
• داشتن موی سرخ و چشمان آبی
• داشتن تاریخچه ابتلاء به سرطان پوست غیر ملانوما
• داشتن تاریخچه برنزه کردن متعدد یا قرار گرفتن زیاد در معرض نور آفتاب
در یک آنالیز خطر ملانوما برای جمعیت سفیدپوست تقریباً 20 تا 32 بار بیشتر از مردم تیره‌پوست تعیین شد. اگر کسی در یکی از دسته‌بندی‌های پرریسک قرار داشته یا دچار خال تازه‌ای شده باشد، غربالگری سالانه در این مورد ایده خوبی است.
آیا من میتوانم از ایجاد کک و مک‌های تازه پیشگیری کنم؟
برای مردمی که می‌خواهند دچار کک و مک نشوند پیشگیری مسأله کلیدی است. در عین حال امکان پیشگیری از کک و مک‌ها در عین سرعت بخشیدن به ناپدید شدن آنها وجود دارد. "آکادمی آمریکایی درماتولوژی" استفاده از ضد آفتاب مقاوم در برابر آب با SPF حداقل 30 را برای پوست توصیه می‌کند. برای برخورداری از محافظت کامل دستکم 15 دقیقه پیش از بیرون رفتن از این محافظ استفاده کنید. برای پیشگیری از بروز رنگدانه‌های بیشتر این کار را در تمام اوقات سال حتی در فصل زمستان انجام دهید.
دکتر دی آنا گلاسر / Dee Anna Glaser، رییس دپارتمان درماتولوژی در دانشگاه سنت لوئیز توضیح می‌دهد، "کسی دچار کک و مک نمی‌شود مگر اینکه در معرض نور آفتاب قرار گیرد. حتی اگر شما استعداد ارثی ابتلاء به کک و مک را داشته باشید، اگر پدر و مادر شما هوادار پر و پا قرص استفاده از ضد آفتاب بوده و شما را دور از تابش نور آفتاب نگه دارند، شما احتمالاً دچار کک و مک‌ها نمی‌شوید."
داروهای پیشگیری غیر نسخه‌ای
یک مطالعه در مورد نتایج مربوط به کک و مک‌های کمرنگ و رنگدانه‌های پوست با استفاده از فرآوردههایی مثل موارد زیر به نتایج خوبی رسیده است:
• آلفا هیدروکسیل اسید (8% AHA تونر)
• تری‌کلوراستیک اسید (TCA)
• فنول
• اسید لایه‌بردار پوست
مطالعه مزبور گزارش می‌دهد که محلول جسنر درمانی بالقوه برای کک و مک‌ها است. اگر کسی از ماده لایه‌بردار صورت در خانه استفاده می‌کند برای اجتناب از تحریک پوست همیشه تست پوستی باید انجام شود. در صورتی که پوست شروع به سوزش کند بلافاصله ماده لایه‌بردار باید شستشو شود و برای مبنای دستورالعمل ماده نباید بیش از حد روی پوست باقی بماند.
لیزر درمانی
دکتر گلاسر لیزر درمانی را برای روشن یا رفع کردن کک و مک‌ها پیشنهاد می‌دهد. "برخی انواع پرتوهای لیزر می‌توانند به زیبایی نه فقط در ناحیه صورت بلکه بر روی قفسه سینه یا قسمت فوقانی شانه‌ها کارآیی داشته باشند. دیگر هدف این لیزرها کک و مک‌های روی ساق پاها و زانوها است، جاهایی که بر اثر فعالیتهایی مثل قایقرانی و غیره در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند."
لیزر درمانی با هدف گرفتن آب موجود در زیر لایه‌های پوست عمل می‌کند. لیزر لایه‌های پوست را پشت سر میگذارد تا به لایه میانی درمیس برسد. این درمان باعث طرد و از دور خارج شدن سلولهای رنگدانه قدیمی اپیدرامل می‌شود و واکنش مزبور به بازآرایی کلاژن و تشکیل کلاژن جدید منجر می‌گردد.
برداشتن آفتاب‌لک‌ها
در مقایسه آفتاب‌لک‌ها در صورت کاهش مجاورت با آفتاب به تدریج رنگ نمیبازند. در عوض آنها ممکن است بر اثر موارد زیر ایجاد شوند:
• هیدوکوئینیون
• کرم‌های رتینوئید
• لایه‌بردارهای شیمیایی
• کرایوتراپی
• لیزر درمانی
لیزرهای دیگری هستند که رنگدانه‌های پوست را هدف قرار می‌دهند. به جای نفوذ به لایه‌های پوست، این لیزرها نواحی دچار رنگدانهها را هدف قرار داده و آنها را نابود میکنند. لیزرهای خاص رنگدانه در مورد لکه‌های ناشی از آفتاب کارآیی خوبی دارند./
Source:
Healthline
What Are Freckles, Why Do They Appear, and More
Medically reviewed by Debra Sullivan, PhD, MSN, CNE, COI
on February 23, 2017 —
Written by Elizabeth Connor
نظرات (0)