درماتوم چیست؟ کجاست؟ و چه نقشی در بدن دارد؟

درماتوم چیست؟ کجاست؟ و چه نقشی در بدن دارد؟
دکتر سیونگو هان، جون جانسون
ترجمه نادر اکبری سراوانی

♦ درماتوم‌ها چیستند؟
♦ دیاگرام: محدوده درماتوم‌ها
♦ اختلالات سلامت مرتبط
♦ خلاصه

درماتوم‌ها قسمت‌هایی از پوست هستند که از طریق عصب‌های ستون فقرات پیام‌هایی را به مغز ارسال می‌کنند. این پیام‌ها باعث خیزش حس‌های مربوط به حرارت، فشار و درد می‌شوند.
بخشی از عصب که در طناب نخاعی قرار دارد ریشه عصب نامیده می‌شود. صدمه دیدن ریشه عصب می‌تواند محرک بروز علایمی در تبادل اطلاعاتی درماتوم مرتبط به عصب شود.
در ادامه ما محدوده‌های درماتوم‌ها را در سراسر بدن نشان خواهیم داد. همچنین اختلالات سلامت که می‌توانند به عصب‌های نخاعی آسیب بزنند و بر درماتوم‌های آنها تأثیر بگذارند تشریح خواهند شد.

درماتوم‌ها چیستند؟
درماتوم ناحیه‌ای از عصب است که اطلاعات را به واسطه یک عصب نخاعی منفرد به مغز ارسال می‌کند.
عصب‌های نخاعی به صورت جفتی در ستون فقرات قرار دارند. آنها 31 جفت را در کل تشکیل می‌دهند و 30 جفت آنها دارای درماتوم‌های دارای تبادل اطلاعاتی هستند.
استثناء در این مورد عصب نخاعی C1 است، که داروی درماتوم متناظر نیست.
عصب‌های نخاعی به پنج گروه تقسیم می‌شوند، که این تقسیم‌بندی بر پایه ناحیه‌ای از ستون فقرات که این عصب‌ها در آنجا قرار دارند صورت می‌گیرد.
پنج گروه مورد اشاره و نقاط قرارگیری آنها در ستون فقرات شامل موارد زیرند:
1. عصب‌های سرویکال (گردنی). این عصب‌ها در ناحیه گردن قرار دارند و با برچسب C1-C8 مشخص می‌شوند.
2. عصب‌های توراسیک. این عصب‌ها در ناحیه تورسو یا تاب‌گشت قرار دارند و با برچسب T1-T12 مشخص می‌گردند.
3. عصب‌های لومبار. این عصب‌ها در ناحیه کمر قرار دارند و با برچسب L1-L5 مشخص می‌شوند.
4. عصب‌های ساکرال. این عصب‌ها در پایه ستون فقرات قرار دارند و با برچسب S1-S5 مشخص می‌گردند.
5. جفت عصبی کوکسیجیل. این عصب‌ها در تیلبون یا دنبالچه یا کوکسیکس قرار دارند.

دیاگرام: محدوده درماتوم‌ها

توضیح: دیاگرام بالا برگرفته از متن مقاله اصلی متعلق به "مدیکال نیوز تودی" است

هر درماتوم برچسب عصب نخاعی متناظر خود را به اشتراک می‌گذارد.
برخی درماتوم‌ها تا حدودی دارای همپوشانی هستند و چیدمان دقیق درماتوم‌ها ممکن است از شخصی به شخص بعدی اندکی متفاوت باشد.
در زیر، ما محدوده درماتوم‌ها را که با عصب‌های نخاعی هر گروه تعامل دارند فهرست کرده‌ایم.

عصب‌های سرویکال و درماتوم‌های آنها
• C2. پایه جمجمه، پشت سر
• C3. پشت سر و بالای گردن
• C4. پایین گردن و بالای شانه‌ها
• C5. بالای شانه‌ها و دو استخوان ترقوه
• C6. قسمت بالای ساعدها و انگشت‌های شست و اشاره
• C7. قسمت فوقانی پشت، پشت بازوها، و انگشتان میانی
• C8. قسمت فوقانی پشت، داخل بازوهاريال و انگشت حلقه و کوچک

عصب‌های توراسیک و درماتوم‌های آنها
• T1. قسمت فوقانی قفسه سینه و پشت و بالای ساعد
• T2، T3 و T4. قسمت فوقانی قفسه سینه و پشت
• T5، T6 و T7. قسمت میانه قفسه سینه و پشت
• T8 و T9. قسمت بالای شکم و میانه پشت
• T10. خط میانی شکم و میانه پشت
• T11 و T12. قسمت زیر شکم و میانه پشت

عصب‌های لومبار و درماتوم‌های آنها
• L1. کشاله ران، قسمت فوقانی مفصل ران و کمر
• L2. کمر، مفصل‌های ران، و بالای قسمت داخلی ران‌ها
• L3. کمر، داخل ران‌ها و داخل پاها درست زیر ناحیه زانوها
• L4. پشت زانوها، بخش‌های داخلی پاها در زیر زانوها و پاشنه پاها
• L5. رویه پاها و قسمت جلو پاها در ناحیه زیر زانوها

عصب‌های ساکرال و درماتوم‌های آنها
• S1. کمر، کفل‌ها، پشت پاها و بیرون انگشتان پا
• S2. کفل‌ها، ناحیه تناسلی، پشت پاها و پاشنه پاها
• S3. کفل‌ها و ناحیه تناسلی
• S4 و S5. کفل‌ها

عصب‌های کوکسیجیل و درماتوم‌های آنها
تعامل درماتوم با عصب‌های کوکسیجیل بر روی کفل‌ها، در ناحیه دور استخوان دنبالچه یا کوکسیکس صورت می‌گیرد.

اختلالات سلامت مرتبط
علایم ظاهر شده در یک درماتوم گاهی از اوقات نشان دهنده آسیب یا اختلال ایجاد شده برای عصب متناظر درماتوم است. بنابراین محدوده این علایم می‌تواند به پزشکان در تشخیص برخی اختلالات زمینه‌ای کمک کند.
برخی وضعیت‌ها که می‌توانند بر عصب‌ها و درماتوم‌های متناظر آنها تأثیر بگذارند عبارتند از:

زونا
زونا، یا هرپس زوستر، یک عفونت ویروسی است که بر اثر دوباره فعال شدن ویروس واریسلا-زوستر ایجاد می‌شود. این همان ویروس مسبب آبله مرغان است.
وقتی بدن از آبله مرغان بهبود می‌یابد، این ویروس می‌تواند حالت نهفته به خود بگیرد و در نهایت به صورت زونا مجدداً فعال شود.
در بزرگسالان زونا به طور معمول باعث ایجاد یک راش بر روی تنه در کنار یکی از درماتوم‌های توراسیک می‌شود. این راش ممکن است با پیش‌درد، خارش، یا مور مور ناحیه همراه باشد.
برخی از علایم دیگر زونا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• سردرد
• حساسیت به نور روشن
• احساس عمومی ناخوشی
شخص مبتلاء به ضعف سیستم ایمنی ممکن است دچار راش زونای گسترده‌تری شود که 3 یا تعداد بیشتری از درماتوم‌ها را پوشش می‌دهد. پزشکان به این مورد زیر عنوان زوستر منتشر اشاره می‌کنند.

فشردگی عصب‌ها
فشردگی عصب یا در تنگنا قرار گرفتن عصب زمانی بروز می‌کند که یک ریشه عصب توسط یک استخوان، دیسک، تاندون یا رباط در تنگنا قرار گرفته باشد. این فشار ممکن است در هر نقطه از ستون فقرات ایجاد شود اما معمولاً در ناحیه کمری یا لومبار بروز می‌کند.
در تنگنا قرار گرفتن عصب می‌تواند باعث ایجاد درد، مور مور یا بی‌حسی در درماتوم متناظر آن شود. بر این مبنا، محدوده بروز علایم می‌تواند به پزشک در شناسایی عصب آسیب دیده کمک کند.
دکتر سپس علت زمینه‌ای فشردگی عصب را شناسایی و درمان می‌کند و راه‌هایی را برای تخفیف علایم توصیه می‌نماید.

صدمات تروماتیک
آسیب تروماتیک عصب‌ها ممکن است بر اثر تصادف یا جراحی ایجاد گردد.
شدت علایم می‌تواند به پزشکان در تعیین گستره آسیب عصب کمک کند.

خلاصه
درماتوم‌ها قسمت‌هایی از پوست هستند که هر یک از آنها به یک عصب منفرد ستون فقرات متصل است. روی هم رفته، این درماتوم‌ها یک نقشه از سطح بدن به دست می‌دهند.
اختلال عملکرد یا آسیب دیدگی یک عصب نخاعی می‌تواند محرک علایم در درماتوم متناظر آن باشد. صدمات یا اختلال عملکرد عصب ممکن است بر اثر عفونت، فشردگی یا آسیب تروماتیک ایجاد شود.
پزشکان گاهی از اوقات می‌توانند شدت علایم ایجاد شده در یک درماتوم را برای تعیین گستره و محدوده صدمه عصب مورد استفاده قرار دهند. آنان در مرحله بعد برای تشخیص و درمان علت زمینه‌ای آسیب کار می‌کنند./

Source:
Medical News Today
What and where are dermatomes?
Medically reviewed by Seunggu Han, MD
On April 30, 2020
New —
Written by Jon Johnson