کراتیتیس (کراتیت) یا التهاب قرنیه چشم - انواع، علل، و درمان

• کلیر سیزونس، دکتر آن مری گریف
• ترجمه هستی فراست‎فر

کراتیتیس (کراتیت) نوعی التهاب دردناک در چشم است. این اختلال بر اثر عفونت یا آسیب‎دیدگی چشم ایجاد می‌شود. انواع مختلفی از کراتیتیس وجود دارد و هر نوع آن به درمان خاص خود نیازمند است.
چشـم دستگاه بسیار حساسی است، و از چند راه مختلف خود را از آسیب‎دیدگی محافظت می‏‌کند. پلک‎ها چشم را می‎پوشانند، و اشک‎ها و مایع چشم آن را از عفونت دور نگه می‎دارند.
قرنیه لایۀ خارجی‌ چشم است و حایلی در برابر ذرات کثیف، اجرام و بیماری‎ها ایجاد می‎کند.
از آنجا که قرنیه خط مقدم دفاع از چشم محسوب می‎شود، امکان التهاب و تحریک‌پذیری آن وجود دارد. این وضعیت زیر عنوان کراتیتیس شناخته می‌شود.
[مطالب این مقاله:]
• علل
• انواع
• علایم
• تشخیص
• درمان
• پیشگیری
• دورنما

کراتیتیس و چشم
کراتیتیس وضعیتی است که در آن قرنیه لطمه می‎بیند. قرنیه لایۀ خارجی شفافی است که در قسمت جلو چشم قرار دارد. قرنیه به چشم در ایجاد تمرکز کمک می‎کند به شکلی که چشم می‎تواند اشیاء را به صورت شفاف ببیند.
کراتیتیس سبب التهاب قرنیۀ چشم می‎شود. این التهاب می‌تواند بسیار دردناک بوده سبب بروز مشکلاتی در بینایی شود و نیز می‌‏تواند باعث ایجاد حساسیت بیشتر برای چشم در برابر نور گردد.
کراتیتیس یک علت منفرد ندارد. طیفی از انواع مختلف کراتیتیس وجود دارد و هر یک از آنها به روش‎ متفاوتی درمان می‎شود.

علل و ریسک فاکتورها
کراتیتیس معمولاً به این دلیل رخ می‌دهد که چیزی، برای مثال یک عفونت یا جراحت، باعث تحریک چشم می‎شود. برخی از ریسک فاکتورها احتمال ایجاد و توسعۀ کراتیتیس را افزایش می‎دهند.
استفاده از لنزهای تماسی یک ریسک فاکتور در این مورد است، به ویژه اگر فرد آنها را در طول شب از چشم خارج نکند. وجود مشکل در قرارگیری لنزها یا وجود مشکل در نظافت لنزها شانس ابتلا به کراتیتیس را افزایش می‎دهد.
اگر فرد اخیراً دچار نوعی بیماری چشم شده باشد یا اگر حادثه‎ای در مورد چشم برای وی اتفاق افتاده باشد این بدان معنی است که وی در معرض احتمال بیشتری برای ابتلا به کراتیتیس قرار دارد. مردم مبتلا به ویروس هرپس سیمپلکس در خطر ابتلا به کراتیتیس عفونی قرار دارند.
کراتیتیس ممکن است بر اثر بروز خشکی در چشم ایجاد شود. وجود مشکلی در پلک‎ها یا مجاری اشکی می‌‏تواند به این معنی باشد که چشم فرد به میزان مورد نیاز مرطوب نیست.
کراتیتیس قارچی هنگامی بروز می‎کند که بخشی از درخت یا گیاه، مثل شاخه یا ترکه، باعث بروز جراحت در چشم می‎شود، بنابراین مردمی که در زندگی روزمره با گیاهان سر و کار دارند در ریسک بالاتری برای ابتلاء به کراتیتیس قرار می‎گیرند.
مجاورت چشم‎ها با آب - مثل هنگامی که فرد در یک استخر یا برکۀ آب گرم شنا می‎کند، ریسک بالایی برای کراتیتیس محسوب می‎شود.
افراد استفاده کننده از لنزهای تماسی باید این لنزها را با محلول مخصوص نظافت آنها تمیز کنند نه اینکه لنزها را در آب بشویند.

انواع کراتیتیس
دو نوع اصلی کراتیتیس وجود دارد: کراتیتیس عفونی و کراتیتیس غیر عفونی. در کنار این دو دسته‎بندی اصلی، اشکال دیگری از این اختلال وجود دارد.
علل کراتیتیس غیر عفونی شامل موارد زیر است:
• استفاده از لنزهای تماسی برای مدت‎های طولانی
• خشک شدن چشم، که در آن گاهی از اوقات چشم مقدار کافی اشک ایجاد نمی‎کند
• آلرژی، برای مثال نسبت به مواد آرایشی یا هوای آلوده
• وجود چیزی در چشم که نباید آنجا باشد
• جراحت یا آسیب دیدن قرنیه
• قرار گرفتن در معرض نور شدید آفتاب، برای مثال نور بازتاب یافته از آب یا برف
• کمبود ویتامین A
انواع عفونی کراتیتیس شامل موارد زیر است:
• باکتریایی، معمولاً بر اثر لنزهای تماسی کثیف ایجاد می‎شود
• قارچی، اغلب اوقات بر اثر جراحت چشم در نتیجۀ برخورد با شاخه‎ها و ترکه‎های درختان و گیاهان ایجاد می‎شود
• ویروسی، که بر اثر عفونت ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس یا ویروس هرپس زوستر ایجاد می‎گردد
• انگلی، بر اثر ارگانیسم‎های ریز که اغلب در آب دریاچه‎ها و رودخانه‎ها وجود دارند ایجاد می‌شود
انتخاب بهترین درمان برای کراتیتیس بستگی به نوع اختلال ایجاد شده در فرد دارد.

علایم
درد چشم علامت کلیدی کراتیتیس است. از آنجا که قرنیه بخشی از چشم است که به تمرکز بینایی کمک می‌کند، تاری دید در کراتیتیس امکان بروز دارد.
فرد ممکن است احساس کند که چیزی در چشم وی هست، حتی اگر چیزی نباشد، و چشم ممکن است بیش از اوقات معمول آبریزش داشته باشد. در عین حال امکان سرخی چشم و مقداری ترشح از چشم وجود دارد.
فرد دچار کراتیتیس ممکن است نسبت به نور حساس شود که زیر عنوان فوتوفوبیا شناخته می‎شود. این افراد ممکن است نسبت به نگاه کردن به نور، داشتن چراغ‌های با نور روشن، یا حضور در معرض نور شدید آفتاب، بی‎علاقه باشند.

عوارض
کراتیتیس می‎تواند اختلالی جدی بوده و در صورت عدم درمان می‎تواند به کاهش بینایی یا حتی کوری منجر شود. کراتیتیس در صورت تشخیص به موقع اختلالی قابل علاج محسوب می‎شود.
عوارض کراتیتیس عبارتند از: جای زخم پایدار، اولسرهای قرنیه، یا به شکل کمتر شایعی بروز گلوکوم. گلوکوم اختلالی است که در آن فشار داخل چشم می‏تواند سبب ایجاد مشکلاتی جدی برای بینایی شود.
هر فرد دچار علایم کراتیتیس باید به پزشک یا چشم‌پزشک مراجعه کند.

تشخیص
چشم‌پزشک چشم را بررسی کرده و پرسش‎هایی در مورد آنچه می‎تواند سبب ایجاد کراتیتیس شود مطرح خواهد کرد.
دکتر می‎تواند کراتیتیس عفونی یا باکتریایی را از طریق ارسال نمونۀ به دست آمده از خراش قرنیه به آزمایشگاه مشخص کند.
کراتیتیس ویروسی نیازی به تست آزمایشگاهی ندارد، اما دکتر در مورد تاریخچۀ پزشکی فرد اطلاعاتی از بیمار درخواست خواهد کرد.
کراتیتیس انگلی ممکن است نیاز به بررسی مشروح‎تری از چشم داشته باشد به شکلی که دکتر بتواند نوع انگل مسبب کراتیتیس را شناسایی کند.

درمان
اگر کسی دچار کراتیتیس بوده و از لنز تماسی استفاده می‎کند وی باید در صورت مواجهه با هر علامتی از عفونت یا تحریک‎پذیری چشم بلافاصله لنزها را از چشم خارج کند. لنزهای تماسی نباید تا زمان رفع کامل مشکل کراتیتیس دوباره مورد استفاده قرار گیرند.
اگر کسی دچار کراتیتیس باکتریایی خفیف باشد، دکتر ممکن است برای وی استفاده از قطره‎های چشمی ضد باکتریایی را تجویز کند.
در موارد جدی‎تر، فرد ممکن است نیاز به مصرف آنتی‎بیوتیک داشته باشد. قطره‎های چشمی استروئیدی می‎توانند در صورت شدید بودن التهاب ناشی از کراتیتیس باعث کاهش التهاب شوند.
مردم می‎توانند از این قطره‎ها در محیط خانه استفاده کنند و نیاز به استفادۀ منظم از آنها دارند. وقتی وضعیت چشم بهبود پیدا کند افراد می‎توانند در فواصل زمانی مصرف دارو تجدید نظر کرده و میزان استفاده از دارو را کاهش دهند.
مردم دچار کراتیتیس قارچی نیاز به استفاده از داروهای ضد قارچ دارند و این مصرف دارو برای چند ماه ادامه خواهد داشت. اگر استفاده از دارو باعث رفع اختلال مزبور نشود این احتمال وجود دارد که در موارد بسیار شدید عمل جراحی در دستور کار قرار گیرد.
قطره‌های چشمی یا داروهای ضد ویروس برای درمان کراتیتیس ویروسی استفاده می‎شوند. از آنجا که هیچ درمانی برای ویروس هرپس سیمپلکس (که می‏تواند سبب کراتیتیس ویروسی شود) وجود ندارد، این اختلال ممکن است دوباره رخ دهد.
کراتیتیس انگلی از نظر درمان مشکل‎ترین نوع کراتیتیس محسوب می‌شود و نیاز به درمان پزشکی فوری و نیز جراحی دارد.
در طول روند درمان فرد باید به چشم‌پزشک مراجعه کند اگر:
• اگر اختلال مزبور با استفاده از قطره‌های چشمی بهبود پیدا نمی‎کند
• فرد دچار تاری دید شده باشد
• چشم دردناک‎تر یا سرخ‌تر شده باشد
• یک نقطۀ سفید روی قرنیه از نظر اندازه رشد کرده باشد

پیشگیری
گذشته از کراتیتیس ویروسی، مردم قادرند از دیگر انواع این اختلال با دنبال کردن بهداشت مرتبط به استفاده لنزهای تماسی اجتناب کنند.
مردم می‎توانند با رعایت موارد زیر از کراتیتیس پیشگیری نمایند:
• دنبال کردن توصیه‎های چشم‌پزشک در مورد روش استفاده از لنز، جابجا کردن، نگهداری و تمیز کردن آن
• شستشوی دست با آب و صابون پیش از لمس چشم‎ها یا لنزهای تماسی
• اجتناب از خوابیدن در شرایط بر چشم داشتن لنز
• دور نگه داشتن آب دوش یا استخر از لنزهای تماسی
• تمیز کردن لنزها با استفاده از محلول مخصوص نظافت آنها
• مراجعۀ منظم به چشم‌پزشک، و باخبر کردن وی از هر گونه علایم نگران کننده
کراتیتیس می‎تواند به مردمی که از لنزهای تماسی استفاده نمی‎کنند نیز آسیب برساند. حفاظت از چشم در برابر صدماتی که می‎توانند منجر به کراتیتیس شوند اهمیت دارد.
قدم‌های مربوط به محافظت از چشم شامل موارد زیر است:
• استفاده از محافظ چشم مناسب در صورت سر و کار داشتن با درختان و گیاهان
• استفاده از عینک‎های آفتابی در هنگام قرار گرفتن در معرض نور شدید آفتاب
• باخبر بودن از هر آن چیزی که می‎تواند سبب بروز آلرژی شود، و اجتناب از آنها در حد امکان
• داشتن رژیم غذایی شامل ویتامین A، که در شیر و تخم مرغ به میزان زیاد وجود دارد
در عین حال کاهش خطر بروز کراتیتیس ویروسی امکان‌پذیر است. مردم باید مراقب باشند که چشم و نواحی اطراف آن را لمس نکنند، و تنها از قطره‎های چشمی تجویز شده توسط پزشک استفاده کنند.

دورنما
کراتیتیس درمان‌پذیر است، اما باید در نظر داشت که استفاده از لنزهای تماسی به محض بروز التهاب باید متوقف شود.
افراد باید برای یافتن علت بروز کراتیتیس به پزشک مراجعه کنند، زیرا درمان این اختلال بسته به علت بروز آن بسیار متفاوت است.
افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می‎کنند در بالاترین ریسک ابتلا به عفونت قرار دارند. رعایت دستورالعمل‎ها و توصیه‎های مربوط به نگهداری و کاربرد این لنزها در اغلب موارد مانع از بروز کراتیتیس می‎شود./

Source:
What is keratitis?
Last reviewed Mon 18 December 2017
By Claire Sissons
Reviewed by Ann Marie Griff, OD