• آرون کاندولا، دکتر آن مری گریف
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
طیفی از علل مختلف می‌تواند مسؤول درد چشم در هنگام پلک زدن باشد. برخی از این علل نیاز به مراقبت پزشکی دارند.
درد چشم در هنگام پلک زدن ممکن است در کل چشم یا نقاط خاصی از چشم مثل قرنیه یا روی پلک چشم بروز کند.
[مطالب این مقاله:]
• علل
• درمان
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
علل درد چشم در هنگام پلک زدن
این موضوع عمومیت دارد که مواد زائد مثل گرد و خاک و ذرات کثیف داخل چشم شوند و سبب بروز درد در هنگام پلک زدن گردند. به هر جهت، این احتمال نیز وجود دارد که درد مزبور از جراحت یا اختلالات پزشکی ناشی شود.
علل بروز درد در هنگام پلک زدن شامل موارد زیر است:
1. جراحت
چشم در برابر آسیب دیدگی نسبتاً آسیب‌پذیر است. ترومای شدید یا مواد زائد می‌توانند چشم یا حدقۀ آن را مجروح کرده سبب بروز درد در هنگام پلک زدن شوند.
خراش سطح چشم (قرنیه) نوع شایعی از جراحت است که احتمال بروز آن از طریق سایش یا لمس چشم به سادگی وجود دارد.
در عین حال این احتمال وجود دارد که چشم بر اثر مجاورت بیش از حد با نور فرابنفش آفتاب یا از طریق تماس با برخی مواد دچار سوختگی شود.
سه نوع سوختگی ناشی از مواد شیمیایی محتمل است:
• سوختگی قلیایی: اینها شدیدترین نوع سوختگی محسوب شده و اغلب بر اثر مواد نظافت حاوی آمونیاک، سودای سوزان یا آهک ایجاد می‌شوند.
• سوختگی اسیدی: این سوختگی شدت سوختگی‌های قلیایی را ندارند و ممکن است بر اثر سرکه یا برخی انواع پولیش حاوی اسید هیدروفلوریک ایجاد شوند.
• مواد تحریک کننده: این مواد به ندرت به چشم آسیب می‌زنند اما می‌توانند ناراحت کننده باشند. مواد مزبور در مواد شوینده یا اسپری فلفل یافت می‌شوند.
2. ورم ملتحمه
ورم ملتحمه به التهاب غشاء شفافی که چشم و زیر پلک‌ها را می‌پوشاند اشاره دارد.
رگ‌های خونی ممکن است متورم شوند که این باعث قرمز و زخم‌دار شدن بخش‌های سفید چشم می‌شود.
ورم ملتحمه بر اثر انواع عفونت یا آلرژی مثل تب یونجه یا آلرژی به حیوانات خانگی ایجاد می‌شود. ورم ملتحمۀ ایجاد شده بر اثر عفونت، مُسری است.
3. گل‌مژه
گل‌مژه هنگامی بروز می‌کند که فولیکول‌های مژه یا غدد روغنی پلک چشم دچار عفونت می‌شوند. گل‌مژه سبب تورم در پلک چشم می‌شود که می‌تواند در هنگام پلک زدن درد ایجاد کند.
در حالی که خود گل‌مژه واگیر نیست باکتری مسبب آن می‌تواند از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا کند.
اغلب گلمژهها بر اثر باکتری‌هایی مثل استافیلوکوک اورئوس ایجاد می‌شوند، که می‌توانند از طریق تماس نزدیک از فردی به فرد دیگر منتقل شوند.
4. عفونت مجرای اشک
مجرای اشک در صورت مسدود شدن، برای مثال توسط مواد زائد، ممکن است دچار عفونت ناشی از باکتری شود. این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد درد در گوشۀ چشم در هنگام پلک زدن گردد.
5. بلفاریت
بلفاریت اختلالی است که در آن کناره‌های بالایی یا پایینی پلک‌ها ملتهب می‌شود. در بلفاریت ممکن است پلک چشم دچار زخم و سبب ایجاد درد در هنگام پلک زدن شود.
بلفاریت ممکن است بر اثر باکتری، انسداد غدد، یا برخی اختلالات پوستی مثل درماتیت سبورئیک ایجاد گردد.
6. اولسر قرنیه
اولسر قرنیه یک زخم باز است که بر سطح چشم گسترش پیدا می‌کند. اولسرهای قرنیه معمولاً در نتیجۀ عفونت بروز می‌کنند اما در عین حال امکان ایجاد آنها بر اثر جراحاتی مثل خراشیدگی یا سوختگی وجود دارد.
7. سینوزیت
سینوس‌ها حفراتی کوچک در اطراف چشم و بینی هستند. سینوزیت التهاب سینوس‌ها است که معمولاً بر اثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شود.
سینوزیت می‌تواند سبب بروز درد در هنگام پلک زدن، و همچنین انسداد بینی، افتادگی صورت، سردرد، و دیگر علایم شبه آنفولانزا شود.
8. نوریت اپتیک
نوریت اپیتیک نتیجۀ التهاب عصب بینایی است که باعث بروز اختلال در انتقال اطلاعات بینایی بین چشم و مغز می‌شود.
این التهاب می‌تواند باعث بروز درد در هنگام پلک زدن یا حرکت پلک چشم گردد.
نوریت اپتیک در عین حال می‌تواند باعث کاهش بینایی موقتی و دشواری داشتن دید شفاف شود.
9. سندرم خشکی چشم (چشم خشک)
سندرم خشکی چشم که در عین حال به نام بیماری خشکی چشم نیز شناخته می‌شود اختلالی است که در آن تولید اشک در چشم دچار مشکل می‌شود. این وضعیت به خشکی چشم و تحریک آن منجر می‌گردد. سندرم خشکی چشم در عین حال می‌تواند علتی برای بروز درد در هنگام پلک زدن باشد.
10. بیماری گریوز
بیماری گریوز یک اختلال خودایمنی است که سبب می‌شود تیروئید آنتی‌بادی‌های بیش از حد نیاز تولید کند و به اشتباه بدن را مورد حمله قرار دهد. این اختلال هیپوتیروئیدیسم یا پرکاری غده تیروئید نیز نامیده می‌شود.
بیماری گریوز می‌تواند سبب بروز التهاب درون و اطراف چشم‌ها شود که این خود به بروز درد در هنگام پلک زدن منجر می‌شود.
دیگر علایم شامل اضطراب، بیش‌فعالی، خارش، نوسانات خلقی، مشکلات خواب، و تشنگی مداوم است.
11. کراتیت
کراتیت به عفونت قرنیه بر اثر باکتری یا ویروس اشاره دارد. این عفونت سبب بروز درد، احساس وجود چیزی مثل دانه‌های شن یا ماسه در چشم، و حساسیت به نور می‌شود.
درمان درد چشم در هنگام پلک زدن
درمان درد در هنگام پلک زدن به میزان زیادی وابسته به علت بروز این درد است.
جراحات
از قطره‌های چشمی برای کاهش ناراحتی یا پیشگیری از عفونت استفاده می‌شود.
از سوختگی ناشی از حرارت می‌توان با استفاده از عینک آفتابی و اجتناب از تماس با نور فرابنفش آفتاب پیشگیری کرد. در برخی موارد ممکن است استفاده از چشم‌بند برای محافظت از چشم و ایجاد امکان التیام برای آن نیاز باشد.
ممکن است برای کاهش درد، پیشگیری از عفونت یا برای ایجاد حالت آرام‌بخشی در عضلات چشم از برخی داروها استفاده شود.
در موارد سوختگی شیمیایی، چشم دچار آسیب باید بلافاصله با استفاده از سالین استریل یا آب سرد شستشو شود. سوختگی‌های شدید نیازمند درمان پزشکی بوده و ممکن است به جراحی نیاز باشد.
ورم ملتحمه
ورم ملتحمه را می‌توان با استفاده از موارد زیر در خانه درمان کرد:
• اجتناب از مادۀ آلرژی‌زا یا مادۀ محرک اختلال
• اجتناب از تماس یا سایش چشم
• استفاده از کمپرس سرد برای تسکین تحریک‌پذیری چشم
• برداشتن لنزهای تماسی تا زمان از بین رفتن کامل علایم
• تمیز نگه داشتن دست و چشم
• استفاده از قطره‌های لوبریکانت چشمی می‌تواند به کاهش علایم کمک کند
در برخی موارد، استفاده از دارو برای کاهش شدت علایم یا ایجاد تسکین بیشتر مورد نیاز است.
گل‌مژه
گل‌مژه را در اکثر مواقع می‌توان در محیط خانه با استفاده از کمپرس گرم به تعداد چند بار در روز مداوا کرد.
مردم باید تا زمان التیام کامل گل‌مژه از کاربرد لنزهای تماسی یا آرایش دور ناحیۀ دچار گل‌مژه خودداری کنند.
در صورتی که گل‌مژه در طول چند بار مداوای خانگی بهبود نیابد مراجعه به پزشک ضروری است.
عفونت مجرای اشک
عفونت مجرای اشک به طور معمول با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. در عین حال امکان تجویز قطره‌های چشمی برای کمک به کاهش علایم وجود دارد. در موارد نادر جراحی مورد نیاز است.
بلفاریت
معالجۀ بلفاریت ممکن نیست اما علایم را می‌توان از طرق زیر مدیریت کرد:
• تمیز نگه داشتن پلک چشم.
• استفاده از کمپرس گرم به مدت 5 تا 10 دقیقه برای کمک به نرم شدن پوست و از بین رفتن کبره‌ها.
• ماساژ ملایم پلک چشم برای کمک به ترشح روغن.
در موارد جدی‌تر احتمال استفاده از آنتی‌بیوتیک وجود دارد.
اولسر قرنیه
اولسرهای قرنیه معمولاً با استفاده از آنتی‌بیوتیک، داروهای ضد قارچ یا ضد ویروس مورد درمان قرار می‌گیرد. استفاده از کمپرس سرد و اجتناب از مالش یا لمس چشم می‌تواند به کاهش علایم کمک کند. در موارد شدید ممکن است به جراحی نیاز باشد.
سینوزیت
بسیاری از موارد سینوزیت را می‌توان در خانه مداوا کرد. افراد مبتلا می‌توانند از طرق زیر علایم را کاهش دهند:
• استفاده از کمپرس گرم بر روی ناحیه به مدت 5 تا 10 دقیقه، چند بار در روز
• استفاده از داروهای ضد درد غیر نسخه‌ای مثل ایبوپروفن
• تنفس در فضای بخارآلود
• استفاده از محلول سالین بینی
• استراحت و سیراب نگه داشتن بدن
نوریت اپتیک
بسیاری از موارد نوریت اپتیک نیازی به درمان پزشکی ندارد و خود به خود از بین می‌رود. به هر جهت، موارد شدید آن را می‌توان با استفاده از استروئیدها برای کاهش التهاب درمان کرد. استروئیدها را می‌تواند از طریق تزریقی یا خوراکی مورد استفاده قرار داد.
سندرم خشکی چشم
سندرم خشکی چشم را معمولاً می‌توان با استفاده از قطره‌های چشمی غیر نسخه‌ای و داروهای ضد التهابی درمان کرد.
تغییرات سبک زندگی نظیر کاهش میزان تماشای صفحات نمایشگر مثل تلویزیون، سیراب نگه داشتن بدن، و محدود کردن مصرف کافئین درمان کرد. در موارد جدی‌تر جراحی مورد نیاز است.
بیماری گریوز
با استفاده از داروهای ضد تیروئید یا درمان ید رادیواکتیو می‌تواند میزان فعالیت غده تیروئید را کاهش داد. این کار در عین حال با جراحی قابل انجام است اما جراحی به طور معمول در مورد بیماران جوان‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کراتیت
موارد خفیف کراتیت با استفاده از قطره‌های چشمی ضد باکتریایی درمان می‌شود. موارد شدیدتر ممکن است به درمان آنتی‌بیوتیکی برای مقابله با عفونت نیاز داشته باشند. در موارد نادر جراحی در دستور کار قرار می‌گیرد.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
بسیاری از موارد بروز درد پلک چشم با استفاده از مدواهای ساده مثل کمپرس گرم و اجتناب از مواد محرک در محیط خانه قابل درمان است.
به هر جهت، مردم دچار علایم اضافی باید به پزشک مراجعه کنند زیرا در برخی موارد، علل درد چشم در صورت عدم درمان می‌توانند سبب کاهش پایدار بینایی شوند.
علایمی که ممکن نیاز است به درمان پزشکی داشته باشند شامل موارد زیر است:
• کاهش بینایی
• اختلالات بینایی مثل برق برق زدن نورها
• سردردهای شدید
• درد عمقی چشم
• حساسیت نسبت به نور
• سرخی شدید چشم
هر مورد علایم شدید در چشم باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان بهترین گزینۀ درمانی را برای مورد ایجاد شده در دستور کار قرار داد./
Science
Eleven causes of pain when blinking
Last reviewed Mon 26 February 2018
By Aaron Kandola
Reviewed by Ann Marie Griff, OD
