• جنیفر بری، دکتر آن مری گریف
• ترجمه پریسا شعلهدوست
دیدن چیزهای ستارهمانند یا فلاش‌ها پیش چشم می‌تواند علامتی هشدار دهنده محسوب شود، به ویژه اگر فرد هرگز در گذشته با چنین رخدادی مواجه نشده باشد. بسیاری از مردم وقتی فلاش‌های نور در میدان دید آنها ظاهر می‌شود میگویند که دارند "ستارگان را میبینند".
چند مشکل مختلف میتوانند باعث شوند تا فرد پیش چشم خود "ستارگان را ببیند" و بسیاری از آنها علتی برای نگرانی نیستند. فلاش یا نور به صورت منفرد معمولاً بی‌ضرر است.
به هر جهت اگر دیدن ستارگان مکرر شود یا به شکل شدید و ناگهانی درآید فرد باید به پزشک مراجعه کند.
[مطالب این مقاله:]
• مرور اجمالی
• علل
• فلاش‌ها و چیزهای شناور
• نکاتی در مورد سلامت چشم
• دورنما
ستاره دیدن پیش چشم چگونه ایجاد می‌شود؟
مردم به طور معمول بر اثر بروز اختلالی در شبکیه چشم یا مغز دچار ستارهبینی میشوند.
نقش شبکیه چشم
شبکیه دیوارهای سلولی است که در بخش پسین چشم قرار دارد و در هنگام کشف نور به مغز پیام میفرستد.
شبکیه رنگها یا شکلها را نمیبیند و فقط نور را میبیند. ژل مخصوصی به نام ویتریوس برای محافظت از شبکیه در قسمت جلو آن جایگیر شده است.
اگر شبکیه دچار التهاب شود یا اگر ژل ویتریوس از جای خود حرکت کند یا منقبض شود، شبکیه تحریک شده و پیامهایی به مغز ارسال می‌کند. مغز این پیامها را به عنوان نور تفسیر می‌کند حتی اگر در حال هیچ منبع ایجاد نور خارجی وجود نداشته باشد.
پیامهای مغز
مغز پیامها را از شبکیه میگیرد و با استفاده از ایمپالسهای الکتریکی آنها را به مثابۀ نور تفسیر می‌کند.
اگر چیزی سبب بروز اختلال فعالیت الکتریکی در مغز شود، مغز ممکن است پیامهای خطا ارسال کند که این باعث ایجاد این فکر در فرد می‌شود که گویی دارد ستاره‌ها را میبیند.
علل
موارد فهرست زیر شایعترین علل اختلال مغز یا شبکیه است که میتوانند به ستارهبینی منجر شوند:
1. ضربه به سر
کارتونها سالهاست که این پدیده را به تصویر کشیدهاند: وقتی شخصیت کارتونی دچار ضربهای به سرش می‌شود، شروع می‌کند به ستاره دیدن پیش چشمهایش.
مغز با لایهای از جنس مایع محافظت می‌شود که معمولاً از آسیب دیدن درون جمجمه پیشگیری می‌کند. به هر حال یک ضربۀ شدید مثل ضربات ناشی از برخورد مسابقات ورزشی یا تصادم اتومبیل می‌تواند به برخورد مغز به جمجمه منجر شود.
قسمت عقب مغز حاوی لوب اکسیپیتال است، که بخشی از مغز محسوب می‌شود که وظیفۀ پردازش اطلاعات بصری را بر عهده دارد. اگر این ناحیه از مغز دچار ضربه شود پیامهایی الکتریکی به مغز ارسال می‌کند که مغز آنها را به عنوان نور مورد شناسایی قرار میدهد.
اصابت ضربه به چشم نیز می‌تواند باعث پدید آمدن وضعیت مشابهی شود زیرا این وضعیت باعث اصابت ضربه به شبکیه چشم می‌شود. شبکیه تحریک شده و پیامهای نوری به مغز ارسال می‌کند. مالش دادن ملایم چشم راهی برای تجربۀ پدیدۀ مورد بحث بدون ایجاد آسیب دیدگی است.
2. میگرن
سردردهای میگرنی میتوانند سبب بروز تغییراتی در بینایی شامل ستارهبینی، جرقه زدن یا فلاش زدن پیش چشم شوند. میگرنها در عین حال میتوانند سبب شکلگیری نقطه‌ها، امواج شبه گرما، بینایی تونلی یا خطوط زیگزاگ پیش چشم شوند.
این تغییرات در هر دو چشم بروز می‌کند و گمان میرود که علت آن پیامهای الکتریکی غیر نرمال ارسال شده از سوی مغز باشد.
اگر این تغییرات بینایی پیش از آغاز سردرد شکل بگیرد، آن را میگرن همراه پیش‌تجلی مینامند. برخی از مردم دچار میگرن در عین حال ممکن است پیش‌تجلی را بدون بروز سردرد بعدی تجربه کنند.
میگرن شبکیه نوع متفاوتی از سـردرد است که سبب بروز تغییرات بینایی فقط در یک چشم می‌شود. این مورد نادری است و می‌تواند علامتی از وجود اختلالی جدیتر باشد. همانند مورد میگرن همراه پیش‌تجلی، تغییرات بینایی پیش از حملۀ سردرد اتفاق میافتند.
تغییرات بصری می‌تواند شامل دیدن ستارگان، فلاش‌ها یا نقطههای سیاه رنگ و نیز نابینایی موقتی باشد. اختلالات شبکیه یا کاهش جریان خون به شبکیه میتوانند علت بروز این علایم باشند.
این موضوع حیاتی است که مردم در صورت مواجهه با تجربۀ علایم میگرن در شبکیه بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
دیگر علایم متعارف میگرن شامل موارد زیر است:
• سردرد شدید و ستوهآور
• حساسیت نسبت به نور و صدا
• تهوع
• سرگیجه
3. جایجایی ژل ویتریوس چشم (زجاجیه چشم)
ژل ویتریوس که در قسمت جلو شبکیه جای دارد می‌تواند به اطراف حرکت کند و گاهی از اوقات روی خود شبکیه کشیده شود.
حرکت یا تغییرات ویتریوس در هنگامی که مردم پا به سن میگذارند بیشتر می‌شود و به طور معمول بی‌ضرر است.
به هر جهت در صورت وجود موارد فهرست زیر فلاش‌های ایجاد شده میتوانند پیامی از وجود مشکلی جدیتر باشند:
• اگر آنها مکرراً و منظماً رخ دهند
• به شکل ناگهانی و شدید بروز کنند
• با دیگر تغییرات بینایی مثل حالت شناوری یا کدورت دید همراه باشند
4. انفصال شبکیهای یا پارگی شبکیه
گاهی از اوقات ژل ویتریوس به قدری سخت بر روی شبکیه کشیده می‌شود که سبب آسیب دیدن آن می‌شود. در این وضعیت امکان پارگی شبکیه یا جدا شدن آن از بخش پشت چشم وجود دارد.
اگر چنین اتفاقی رخ دهد شخص ممکن است با موارد زیر مواجه شود:
• حضور ناگهانی ستارگان یا فلاش‌ها در پیش چشم
• اجرام شناور
• تاری دید
• از دست دادن بینایی پیرامونی
• ایجاد حالت پرده یا سایه در پیش چشم
ریسک فاکتورهای انفصال شبکیه یا پارگی آن عبارتند از:
• سن بالا 40 سال
• داشتن تاریخچۀ خانوادگی این عارضه
• سابقۀ ابتلاء به جدایی شبکیهای یا پارگی شبکیه
• نزدیکبینی شدید
• داشتن سابقۀ جراحی آب مروارید
• ابتلا به دیگر بیماریها، اختلالات یا جراحات چشم
پارگی یا جدا شدن شبکیه نیاز به درمان اورژانسی پزشکی دارد. احتمال تصحیح وضعیت با جراحی هست، اما در صورت عدم درمان این اختلال به کوری منجر می‌شود.
فلاش‌ها و چیزهای شناور
فلاش‌های نور یا دیدن ستارگان در بینایی نباید با اجرام شناور اشتباه گرفته شود. اگرچه در برخی موارد دیدن ستاره‌ها می‌تواند با شناورها همراه باشد، این دو اختلال به دلایل متفاوتی ایجاد میشوند.
شبه شناورها ممکن است همانند سایه، خطوط، یا نقطههایی ظاهر شوند که از مقابل میدان دید فرد میگذرند. آنها ممکن است بر اثر عوامل زیر ایجاد شوند:
• انبوه شدن پروتئین یا سلول‌ها در ویتریوس
• پاره شدن رگهای خونی کوچک درون چشم
شبه شناورها اکثر اوقات بی‌ضرر هستند و زمانی که مردم پا به سن میگذارند به نوعی عمومیت پیدا میکنند. در هر حال، افراد دچار دیدن شبه شناورها در هر سنی باید با پزشک مشورت کنند، به ویژه اگر این شبه اجرام به شکل ناگهانی یا مکرراً بروز یابند.
نکاتی در مورد سلامت چشم
دیدن ستاره‌ها به صورت گهگاهی بخشی نرمال از فرآیند پیری محسوب می‌شود و قابل پیشگیری نیست. در هر حال، برخی عوامل مربوط به سبک زندگی میتوانند به حفظ سلامت چشم‌ها در حد ممکن کمک کنند.
برای حفظ سلامت چشم‌ها فرد باید:
• برنامۀ غذایی شامل میوه، سبزی، غلات کامل و پروتئینهای بدون چربی داشته باشد.
• سیگار را ترک یا از آن اجتناب کند. مصرف دخانیات یک ریسک فاکتور مهم تباهی ماکولا است که می‌تواند به کوری منجر شود.
• همیشه باید در هنگام حضور در معرض پرتوهای آفتاب از عینک آفتابی مجهز به محافظ در برابر اشعۀ ماوراء بنفش استفاده کرد.
• در هنگام انجام ورزش‌های پربرخورد باید از ابزار محافظت از چشم استفاده شود.
• هر 20 دقیقه یک بار باید در روند نگاه کردن به صفحۀ نمایش تلویزیون یا کامپیوتر وقفه ایجاد کرد.
دورنما
دیدن گاه و بیگاه فلاش‌ها یا ستاره‌ها در میدان دید خود به طور معمول نشان دهندۀ وجود یک اختلال زیربنایی در سلامت انسان نیست.
بسیاری از مردم پی میبرند که دیدن ستاره‌ها فقط هر از گاه رخ میدهد و اینکه چشم‌ها از جهات دیگر سالمند. احتمال دیدن ستاره‌ها در پیش چشم همپای افزایش سن بیشتر می‌شود.
به هر جهت، مواجهۀ مکرر با پدیدۀ مزبور می‌تواند نشان دهندۀ وجود یک مشکل زیربنایی در سلامت باشد و نیاز به مراقبت پزشکی دارد. اگر فرد به طور ناگهانی دچار پدیدۀ دیدن فلاش‌ها، ستاره‌ها یا هر گونه تغییرات ناگهانی در بینایی شود، باید فوری به پزشک مراجعه کند.
"آکادمی افتامولوژی آمریکا" توصیه می‌کند که مردم پس از رسیدن به سن 40 سالگی حتی در صورت برخورداری از سلامت کامل در بقیۀ جهات یک معاینۀ کامل چشم انجام دهند.
مردم در صورت ابتلا به دیابت، فشار خون بالا یا داشتن تاریخچۀ خانوادگی ابتلا به بیماریهای چشم باید در سنین کمتر بررسی مزبور را انجام دهند. همچنین توصیه می‌شود که مردم دچار ضعف بینایی در طول بررسی منظم خود معاینۀ چشم را نیز در دستور کار قرار دهند./
Source:
What does it mean when you see stars?
Last reviewed Tue 20 March 2018
By Jennifer Berry
Reviewed by Ann Marie Griff, OD
