دیدن ستاره‎ها پیش چشم - چه معنایی دارد؟

• جنیفر بری، دکتر آن مری گریف
• ترجمه پریسا شعله‎دوست

دیدن چیزهای ستاره‎مانند یا فلاش‌ها پیش چشم می‏‌تواند علامتی هشدار دهنده محسوب شود، به ویژه اگر فرد هرگز در گذشته با چنین رخدادی مواجه نشده باشد. بسیاری از مردم وقتی فلاش‌های نور در میدان دید آنها ظاهر می‌شود می‎گویند که دارند "ستارگان را می‎بینند".
چند مشکل مختلف می‎توانند باعث شوند تا فرد پیش چشم خود "ستارگان را ببیند" و بسیاری از آنها علتی برای نگرانی نیستند. فلاش یا نور به صورت منفرد معمولاً بی‌ضرر است.
به هر جهت اگر دیدن ستارگان مکرر شود یا به شکل شدید و ناگهانی درآید فرد باید به پزشک مراجعه کند.

[مطالب این مقاله:]
• مرور اجمالی
• علل
• فلاش‎ها و چیزهای شناور
• نکاتی در مورد سلامت چشم
• دورنما

ستاره‎ دیدن پیش چشم چگونه ایجاد می‎شود؟
مردم به طور معمول بر اثر بروز اختلالی در شبکیه چشم یا مغز دچار ستاره‎بینی می‎شوند.

نقش شبکیه چشم
شبکیه دیواره‎ای سلولی است که در بخش پسین چشم قرار دارد و در هنگام کشف نور به مغز پیام می‎فرستد.
شبکیه رنگ‎ها یا شکل‎ها را نمی‎بیند و فقط نور را می‎بیند. ژل مخصوصی به نام ویتریوس برای محافظت از شبکیه در قسمت جلو آن جایگیر شده است.
اگر شبکیه دچار التهاب شود یا اگر ژل ویتریوس از جای خود حرکت کند یا منقبض شود، شبکیه تحریک شده و پیام‌‏هایی به مغز ارسال می‎کند. مغز این پیام‎ها را به عنوان نور تفسیر می‎کند حتی اگر در حال هیچ منبع ایجاد نور خارجی وجود نداشته باشد.

پیام‎های مغز
مغز پیام‎ها را از شبکیه می‎گیرد و با استفاده از ایمپالس‎های الکتریکی آنها را به مثابۀ نور تفسیر می‎کند.
اگر چیزی سبب بروز اختلال فعالیت الکتریکی در مغز شود، مغز ممکن است پیام‎های خطا ارسال کند که این باعث ایجاد این فکر در فرد می‎شود که گویی دارد ستاره‎ها را می‎بیند.

علل
موارد فهرست زیر شایع‎ترین علل اختلال مغز یا شبکیه است که می‎توانند به ستاره‎بینی منجر شوند:

1. ضربه به سر
کارتون‎ها سال‎هاست که این پدیده را به تصویر کشیده‎اند: وقتی شخصیت کارتونی دچار ضربه‎ای به سرش می‎شود، شروع می‌کند به ستاره دیدن پیش چشم‏‌هایش.
مغز با لایه‎ای از جنس مایع محافظت می‎شود که معمولاً از آسیب دیدن درون جمجمه پیشگیری می‎کند. به هر حال یک ضربۀ شدید مثل ضربات ناشی از برخورد مسابقات ورزشی یا تصادم اتومبیل می‎تواند به برخورد مغز به جمجمه منجر شود.
قسمت عقب مغز حاوی لوب اکسی‎پیتال است، که بخشی از مغز محسوب می‎شود که وظیفۀ پردازش اطلاعات بصری را بر عهده دارد. اگر این ناحیه از مغز دچار ضربه شود پیام‎هایی الکتریکی به مغز ارسال می‎کند که مغز آنها را به عنوان نور مورد شناسایی قرار می‎دهد.
اصابت ضربه به چشم نیز می‎تواند باعث پدید آمدن وضعیت مشابهی شود زیرا این وضعیت باعث اصابت ضربه به شبکیه چشم می‎شود. شبکیه تحریک شده و پیام‎های نوری به مغز ارسال می‎کند. مالش دادن ملایم چشم راهی برای تجربۀ پدیدۀ مورد بحث بدون ایجاد آسیب دیدگی است.

2. میگرن
سردردهای میگرنی می‎توانند سبب بروز تغییراتی در بینایی شامل ستاره‎بینی، جرقه زدن یا فلاش زدن پیش چشم شوند. میگرن‎ها در عین حال می‎توانند سبب شکل‎گیری نقطه‌ها، امواج شبه گرما، بینایی تونلی یا خطوط زیگزاگ پیش چشم شوند.
این تغییرات در هر دو چشم بروز می‎کند و گمان می‎رود که علت آن پیام‎های الکتریکی غیر نرمال ارسال شده از سوی مغز باشد.
اگر این تغییرات بینایی پیش از آغاز سردرد شکل بگیرد، آن را میگرن همراه پیش‎تجلی می‎نامند. برخی از مردم دچار میگرن در عین حال ممکن است پیش‎تجلی را بدون بروز سردرد بعدی تجربه کنند.
میگرن شبکیه نوع متفاوتی از سـردرد است که سبب بروز تغییرات بینایی فقط در یک چشم می‎شود. این مورد نادری است و می‎تواند علامتی از وجود اختلالی جدی‎تر باشد. همانند مورد میگرن همراه پیش‌تجلی، تغییرات بینایی پیش از حملۀ سردرد اتفاق می‎افتند.
تغییرات بصری می‎تواند شامل دیدن ستارگان، فلاش‎ها یا نقطه‎های سیاه رنگ و نیز نابینایی موقتی باشد. اختلالات شبکیه یا کاهش جریان خون به شبکیه می‎توانند علت بروز این علایم باشند.
این موضوع حیاتی است که مردم در صورت مواجهه با تجربۀ علایم میگرن در شبکیه بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
دیگر علایم متعارف میگرن شامل موارد زیر است:
• سردرد شدید و ستوه‎آور
• حساسیت نسبت به نور و صدا
• تهوع
• سرگیجه

3. جایجایی ژل ویتریوس چشم (زجاجیه چشم)
ژل ویتریوس که در قسمت جلو شبکیه جای دارد می‎تواند به اطراف حرکت کند و گاهی از اوقات روی خود شبکیه کشیده شود.
حرکت یا تغییرات ویتریوس در هنگامی که مردم پا به سن می‎گذارند بیشتر می‎شود و به طور معمول بی‌ضرر است.
به هر جهت در صورت وجود موارد فهرست زیر فلاش‌های ایجاد شده می‎توانند پیامی از وجود مشکلی جدی‎تر باشند:
• اگر آنها مکرراً و منظماً رخ دهند
• به شکل ناگهانی و شدید بروز کنند
• با دیگر تغییرات بینایی مثل حالت شناوری یا کدورت دید همراه باشند

4. انفصال شبکیه‎ای یا پارگی شبکیه
گاهی از اوقات ژل ویتریوس به قدری سخت بر روی شبکیه کشیده می‎شود که سبب آسیب دیدن آن می‎شود. در این وضعیت امکان پارگی شبکیه یا جدا شدن آن از بخش پشت چشم وجود دارد.
اگر چنین اتفاقی رخ دهد شخص ممکن است با موارد زیر مواجه شود:
• حضور ناگهانی ستارگان یا فلاش‌ها در پیش چشم
• اجرام شناور
• تاری دید
• از دست دادن بینایی پیرامونی
• ایجاد حالت پرده یا سایه در پیش چشم
ریسک فاکتورهای انفصال شبکیه یا پارگی آن عبارتند از:
• سن بالا 40 سال
• داشتن تاریخچۀ خانوادگی این عارضه
• سابقۀ ابتلاء به جدایی شبکیه‎ای یا پارگی شبکیه
• نزدیک‎بینی شدید
• داشتن سابقۀ جراحی آب مروارید
• ابتلا به دیگر بیماری‎ها، اختلالات یا جراحات چشم
پارگی یا جدا شدن شبکیه نیاز به درمان اورژانسی پزشکی دارد. احتمال تصحیح وضعیت با جراحی هست، اما در صورت عدم درمان این اختلال به کوری منجر می‎شود.

فلاش‎ها و چیزهای شناور
فلاش‎های نور یا دیدن ستارگان در بینایی نباید با اجرام شناور اشتباه گرفته شود. اگرچه در برخی موارد دیدن ستاره‎ها می‎تواند با شناورها همراه باشد، این دو اختلال به دلایل متفاوتی ایجاد می‎شوند.
شبه شناورها ممکن است همانند سایه، خطوط، یا نقطه‎هایی ظاهر شوند که از مقابل میدان دید فرد می‎گذرند. آنها ممکن است بر اثر عوامل زیر ایجاد شوند:
• انبوه شدن پروتئین یا سلول‌ها در ویتریوس
• پاره شدن رگ‎های خونی کوچک درون چشم
شبه شناورها اکثر اوقات بی‌ضرر هستند و زمانی که مردم پا به سن می‎گذارند به نوعی عمومیت پیدا می‎کنند. در هر حال، افراد دچار دیدن شبه شناورها در هر سنی باید با پزشک مشورت کنند، به ویژه اگر این شبه اجرام به شکل ناگهانی یا مکرراً بروز یابند.

نکاتی در مورد سلامت چشم
دیدن ستاره‌ها به صورت گهگاهی بخشی نرمال از فرآیند پیری محسوب می‎شود و قابل پیشگیری نیست. در هر حال، برخی عوامل مربوط به سبک زندگی می‎توانند به حفظ سلامت چشم‌ها در حد ممکن کمک کنند.
برای حفظ سلامت چشم‎ها فرد باید:
• برنامۀ غذایی شامل میوه، سبزی، غلات کامل و پروتئین‎های بدون چربی داشته باشد.
• سیگار را ترک یا از آن اجتناب کند. مصرف دخانیات یک ریسک فاکتور مهم تباهی ماکولا است که می‎تواند به کوری منجر شود.
• همیشه باید در هنگام حضور در معرض پرتوهای آفتاب از عینک آفتابی مجهز به محافظ در برابر اشعۀ ماوراء بنفش استفاده کرد.
• در هنگام انجام ورزش‌های پربرخورد باید از ابزار محافظت از چشم استفاده شود.
• هر 20 دقیقه یک بار باید در روند نگاه کردن به صفحۀ نمایش تلویزیون یا کامپیوتر وقفه ایجاد کرد.

دورنما
دیدن گاه و بیگاه فلاش‎ها یا ستاره‎ها در میدان دید خود به طور معمول نشان دهندۀ وجود یک اختلال زیربنایی در سلامت انسان نیست.
بسیاری از مردم پی می‎برند که دیدن ستاره‌ها فقط هر از گاه رخ می‎دهد و اینکه چشم‎ها از جهات دیگر سالمند. احتمال دیدن ستاره‌ها در پیش چشم همپای افزایش سن بیشتر می‎شود.
به هر جهت، مواجهۀ مکرر با پدیدۀ مزبور می‏‌تواند نشان دهندۀ وجود یک مشکل زیربنایی در سلامت باشد و نیاز به مراقبت پزشکی دارد. اگر فرد به طور ناگهانی دچار پدیدۀ دیدن فلاش‎ها، ستاره‎ها یا هر گونه تغییرات ناگهانی در بینایی شود، باید فوری به پزشک مراجعه کند.
"آکادمی افتامولوژی آمریکا" توصیه می‎کند که مردم پس از رسیدن به سن 40 سالگی حتی در صورت برخورداری از سلامت کامل در بقیۀ جهات یک معاینۀ کامل چشم انجام دهند.
مردم در صورت ابتلا به دیابت، فشار خون بالا یا داشتن تاریخچۀ خانوادگی ابتلا به بیماری‎های چشم باید در سنین کمتر بررسی مزبور را انجام دهند. همچنین توصیه می‎شود که مردم دچار ضعف بینایی در طول بررسی منظم خود معاینۀ چشم را نیز در دستور کار قرار دهند./

Source:
What does it mean when you see stars?
Last reviewed Tue 20 March 2018
By Jennifer Berry
Reviewed by Ann Marie Griff, OD