• کلیر سیسونز، دکتر آن مری گریف
• ترجمه هستی فراستفر
برآمدگی پلک چشم ممکن است دردناک با باعث آزردگی باشد اما معمولاً بی‌ضرر است. اگرچه برآمدگی‌های پلک چشم ممکن است خود به خود ناپدید شوند، درمان‌های سادۀ خانگی باعث سریعتر شدن روند درمان خواهد شد. در این مقاله انواع مختلف برآمدگی پلک چشم و علت آنها مورد بحث قرار خواهد گرفت.
مژه‌ها چشم را در برابر اشیاء ریز خارجی مثل گرد و غبار که میتوانند باعث آزردگی چشم شوند، محافظت میکنند. غدد روغنی اطراف پلک چشم به سالم نگه داشتن مژه‌ها کمک میکنند.
برآمدگی پلک چشم اختلالی بسیار شایع است و هر کسی ممکن است دچار آن شود. کودکان و افراد دچار بلفاریت بیشتر محتمل است که به برآمدگی پلک چشم مبتلا شوند. بلفاریت باعث قرمز و متورم شدن پلک چشم می‌شود.
[مطالب این مقاله:]
• انواع
• علایم
• علل
• مراجعه به پزشک
• درمان
• پیشگیری
• دورنما
انواع و تشخیص تفاوت‌ها
اغلب برآمدگی‌های ایجاد شده در پلک چشم یا از نوع گل‌مژه یا از نوع شالازیون است. بیان تفاوت میان این دو اختلال مشکل است. هر دو به پلک چشم آسیب میزنند و به صورت یک توده یا برآمدگی کوچک ظاهر می‌شوند.
نوع دیگر برآمدگی پلک چشک زنتلاسما است. زنتلاسماها توده‌های چربی هستند که به طور معمول در گوشههای داخلی پلک چشم بروز میکنند. زنتلاسما اختلالی بی‌ضرر است.
توده‌های کوچک و بی‌ضرر به نام میلیا نیز ممکن است روی پلک چشم بروز کنند. میلیاها برآمدگی‌های کوچکی هستند که زیر سطح پوست ظاهر می‌شوند. آنها معمولاً به صورت گروهی بروز میکنند و امکان ابتلاء هر نقطه از صورت به میلیا وجود دارد.
گل‌مژه و شالازیا شایعترین اشکال توده‌های پلک چشم محسوب می‌شوند، و این مقاله بر این دو مورد متمرکز خواهد بود.
اگرچه در اکثر مواقع تشخیص تفاوت میان گل‌مژه و شالازیون دشوار است، تفاوتهای کلیدی شامل موارد زیر است:
• گل‌مژه معمولاً با درد همراه است حال آنکه شالازیون دردناک نیست.
• گل‌مژه ممکن است متورم شده کل پلک چشم را بپوشاند، اما شالازیون معمولاً در ابعاد کوچکی باقی میماند.
• گل‌مژه اغلب در اطراف مژه‌ها ظاهر می‌شود.
• شالازیون میتواند روی پلک چشم یا زیر آن بروز کند.
• گل‌مژه تقریباً همیشه قرمز رنگ است، حال آنکه شالازیون معمولاً چنین نیست.
علایم همراه
گل‌مژه به صورت یک توده روی پلک چشم ظاهر می‌شود. گل‌مژه میتواند یک نقطه کوچک پر از چرک در وسط توده ایجاد شده داشته باشد. احتمال تحریک چشم بر اثر آن وجود دارد که باعث می‌شود تا خارش‌دار احساس شود یا چنان که گویی چیزی درون چشم هست.
گل‌مژه ممکن است باعث لایه برداشتن شدن پلک چشم شود، و چشمهای فرد دچار آبریزش شدید شوند. در برخی موارد احتمال تورم کل پلک چشم وجود دارد. فرد دچار گل‌مژه در عین حال ممکن است نسبت به نور حساستر شود.
شالازیون ممکن است بدون بروز هر گونه علامتی ایجاد شود. تودۀ پلک چشم ممکن است متورم یا دچار حالت فروافتادگی شود. اگر تودۀ مزبور مشخصاً بزرگ باشد احتمال فشار آوردن آن روی حدقه چشم وجود دارد که سبب بروز تاری دید می‌شود.
زنتلاسما و میلیا گرایشی به ایجاد علایم همراه نمای ظاهری توده‌های ایجاد شده از خود نشان نمیدهند.
علل
گل‌مژه معمولاً نتیجۀ وجود باکتریهایی است که بخشی از پلک چشم را عفونی میکنند. شایعترین محل بروز گل‌مژه پایه مژه چشم یا روی یک غده پلک چشم است.
مردم مبتلا به بلفاریت بیشتر در معرض احتمال ابتلا به گل‌مژه قرار دارند.
شالازیون وقتی بروز میکند که باکتریهای روی پوست باعث می‌شوند تا غـدۀ روغنی دهانه پوست متورم شده و راه ورودی غده مزبور مسدود شود. این باکتریها عموماً بی‌ضررند اما برخی از مردم نسبت به آنها دچار حساسیت هستند.
زنتلاسما گاهی از اوقات بر اثر تجمع میزان بالای کلسترول در خون ایجاد می‌شود.
میلیا زمانی بروز میکند که پروتئینی به نام کراتین در زیر سطح پوست به دام میافتد. این وضعیت میتواند به دلایل متعدد شامل جراحت، آسیب دیدگی و اختلالات پزشکی رخ دهد.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
مردم معمولاً میتوانند گل‌مژه را در محیط خانه درمان کنند اما در صورت دردناک یا آزار دهنده بودن آن مراجعه به پزشک ضروری است. مردم در صورت مواجهه با موارد زیر باید از درمان پزشکی در مورد گل‌مژه برخوردار شوند:
• علایم بهبود در طول 2 تا 3 هفته ظاهر نشود
• اگر گل‌مژه مشخصاً دردناک باشد
• اگر گل‌مژه دچار تورم زیاد بوده یا در بینایی اختلال ایجاد کرده باشد
مردم میتوانند شالازیون را نیز در محیط خانه درمان کنند. آنها باید مراقب بروز هر گونه تغییر در وضعیت ایجاد باشند و در صورت مواجهه با شرایط زیر به پزشک مراجعه کنند:
• چشم قرمزتر و ناسور شده باشد
• فرد دچار تاری دید شده باشد
• سرخی و تورم گسترش یافته باشد
مردم دچار زنتلاسما و میلیا نیاز به درمان پزشکی ندارند مگر اینکه توده‌های ایجاد شده بر بینایی تأثیر سوء داشته باشند. میلیا گرایشی به رفع در گذر زمان از خود نشان میدهد.
گزینههای درمانی
مداواهای خانگی برای گل‌مژه و شالازیون مشابه است، اما درمان‌های پزشکی در این موارد یکسان نیستند.
نخستین درمان مورد استفاده در خانه استفاده از کمپرس گرم است (گرمادرمانی). این کار میتواند سرعت بهبود را افزایش و تورم تودۀ روی پلک چشم را کاهش دهد.
برای انجام کمپرس گرم فرد باید:
• از تمیز بودن دست‌های خود مطمئن شود
• یک پارچه یا توپی نخی را در آب گرم خیس دهد
• تا زمان سرد شدن کمپرس آن را روی تودۀ ایجاد شده بر پلک چشم نگه دارد و این کار را با دوباره گرم کردن پارچه در آب گرم تکرار کند
• روزانه سه تا پنج بار کمپرس مزبور را تکرار نماید
کمپرس گرم میتواند به باز و خشک کردن غده روغنی مسدود شده که مسبب ایجاد شالازیون است کمک کند.
شالازیون معمولاً دردناک نیست، اما گل‌مژه درد دارد. مردم میتوانند در صورت احساس نیاز از داروهای ضد درد غیر نسخهای استفاده کنند.
در موارد کمتر محتمل که در آن تودۀ روی پلک چشم عفونی می‌شود، فرد نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک خواهد داشت. این دارو را میتوان در شکل قطرهها یا پمادهای چشمی مورد استفاده قرار داد. در صورت گسترش عفونت، نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک خوراکی مطرح است.
اگر شالازیون ورم زیادی ایجاد کرده باشد، دکتر ممکن است با تزریق یک داروی استروئیدی به نام کورتیزون آن را مورد درمان قرار دهد. پزشک صرفاً در صورتی این تزریق را انجام میدهد که بینایی فرد دچار مشکل شده باشد.
برخی از اوقات برای تخلیۀ توده‌های روی پلک چشم که به دارودرمانی جواب نمیدهند، انجام جراحیهای سرپایی نیاز است. این نوع اعمال جراحی به طور معمول در مطب پزشک انجام می‌شود.
پزشک برای تخلیۀ توده از یک سوزن کوچک و استریل استفاده میکند. در عین حال امکان برداشتن مژه نزدیک به محل قرارگیری توده روی پلک چشم وجود دارد.
مردم باید از ترکانیدن یا تخلیۀ توده‌ها در محیط خانه خودداری کنند چون این کار خطر گسترش عفونت را به همراه دارد.
مردم دچار شالازیون یا گل‌مژه باید از تماس بیش از حد با سطوح خودداری کنند. عدم استفاده از آرایش چشم یا لنزهای تماسی در طول دورۀ ابتلا به این عوارض ایدۀ درست و خوبی محسوب می‌شود.
پیشگیری
همیشۀ اوقات امکان پیشگیری از ابتلا به گل‌مژه و شالازیون وجود ندارد، اما تمیز نگه داشتن چشمها میتواند مانع از شکلگیری آنها شود.
برای تمیز نگه داشتن چشمها:
• صورت را روزانه شستشو کنید
• پیش از رفتن به بستر خواب مواد آرایشی چشم و صورت را پاک کنید
• پیش از تماس دست با چشم و نواحی پیرامون آن دست‌های خود را بشویید
• از حولۀ مشترک استفاده نکنید
به فردی که در گذشته به شالازیون مبتلا شده باشد یا کسانی که دچار اختلال بلفاریت باشند، توصیه می‌شود که پلک چشم خود را روزانه تمیز کنند. این کار به توقف گسترش شالازیون کمک میکند.
برای تمیز کردن پلک چشم مردم باید:
• با استفاده از یک پارچه تمیز خیسانده در آب گرم مژه‌های چشم را پاک کنند
• در حالت بسته نگه داشتن چشمها از کمپرس گرم برای پلک چشم استفاده کنند
• چشمها را به طور کامل خشک کنند
در صورت نیاز برای نظافت نواحی اطراف چشم میتوان از شامپو بچه نیز استفاده کرد.
دورنما
اگرچه توده روی پلک چشم میتواند تحریکآمیز باشد معمولاً مضر نیست. برای کمک به بهبود آن میتوان از کمپرس گرم استفاده کرد و این توده‌ها به طور معمول در طول چند هفته از بین میروند.
اگر کسی دچار گل‌مژه یا شالازیون شده باشد میتواند از توصیههای پزشکی برای درمان آنها استفاده کند. احتمال گرفتن نمونه بافت از توده ایجاد شده روی پلک چشم برای بررسی مشکل زیربنایی احتمالی در چشم مطرح است./
Source:
What is this bump on my eyelid?
Last reviewed Wed 31 January 2018
By Claire Sissons
Reviewed by Ann Marie Griff, OD
