برآمدگی یا توده پلک چشم - انواع، علایم، و علل

• کلیر سیسونز، دکتر آن مری گریف
• ترجمه هستی فراست‎فر

برآمدگی پلک چشم ممکن است دردناک با باعث آزردگی باشد اما معمولاً بی‌ضرر است. اگرچه برآمدگی‌های پلک چشم ممکن است خود به خود ناپدید شوند، درمان‎های سادۀ خانگی باعث سریع‎تر شدن روند درمان خواهد شد. در این مقاله انواع مختلف برآمدگی پلک چشم و علت آنها مورد بحث قرار خواهد گرفت.
مژه‎ها چشم را در برابر اشیاء ریز خارجی مثل گرد و غبار که می‎توانند باعث آزردگی چشم شوند، محافظت می‎کنند. غدد روغنی اطراف پلک چشم به سالم نگه داشتن مژه‌ها کمک می‎کنند.
برآمدگی پلک چشم اختلالی بسیار شایع است و هر کسی ممکن است دچار آن شود. کودکان و افراد دچار بلفاریت بیشتر محتمل است که به برآمدگی پلک چشم مبتلا شوند. بلفاریت باعث قرمز و متورم شدن پلک چشم می‎شود.

[مطالب این مقاله:]
• انواع
• علایم
• علل
• مراجعه به پزشک
• درمان
• پیشگیری
• دورنما

انواع و تشخیص تفاوت‌ها
اغلب برآمدگی‎های ایجاد شده در پلک چشم یا از نوع گل‎مژه یا از نوع شالازیون است. بیان تفاوت میان این دو اختلال مشکل است. هر دو به پلک چشم آسیب می‎زنند و به صورت یک توده یا برآمدگی کوچک ظاهر می‌شوند.
نوع دیگر برآمدگی پلک چشک زنتلاسما است. زنتلاسماها توده‎های چربی هستند که به طور معمول در گوشه‎های داخلی پلک چشم بروز می‎کنند. زنتلاسما اختلالی بی‌ضرر است.
توده‎های کوچک و بی‌ضرر به نام میلیا نیز ممکن است روی پلک چشم بروز کنند. میلیاها برآمدگی‎های کوچکی هستند که زیر سطح پوست ظاهر می‎شوند. آنها معمولاً به صورت گروهی بروز می‎کنند و امکان ابتلاء هر نقطه از صورت به میلیا وجود دارد.
گل‎مژه و شالازیا شایع‎ترین اشکال توده‌‏های پلک چشم محسوب می‎شوند، و این مقاله بر این دو مورد متمرکز خواهد بود.
اگرچه در اکثر مواقع تشخیص تفاوت میان گل‎مژه و شالازیون دشوار است، تفاوت‎های کلیدی شامل موارد زیر است:
• گل‎مژه معمولاً با درد همراه است حال آنکه شالازیون دردناک نیست.
• گل‎مژه ممکن است متورم شده کل پلک چشم را بپوشاند، اما شالازیون معمولاً در ابعاد کوچکی باقی می‎ماند.
• گل‎مژه اغلب در اطراف مژه‎ها ظاهر می‎شود.
• شالازیون می‎تواند روی پلک چشم یا زیر آن بروز کند.
• گل‎مژه تقریباً همیشه قرمز رنگ است، حال آنکه شالازیون معمولاً چنین نیست.

علایم همراه
گل‎مژه به صورت یک توده روی پلک چشم ظاهر می‌شود. گل‌مژه می‎تواند یک نقطه کوچک پر از چرک در وسط توده ایجاد شده داشته باشد. احتمال تحریک چشم بر اثر آن وجود دارد که باعث می‌شود تا خارش‌دار احساس شود یا چنان که گویی چیزی درون چشم هست.
گل‎مژه ممکن است باعث لایه برداشتن شدن پلک چشم شود، و چشم‎های فرد دچار آبریزش شدید شوند. در برخی موارد احتمال تورم کل پلک چشم وجود دارد. فرد دچار گل‏مژه در عین حال ممکن است نسبت به نور حساس‎تر شود.
شالازیون ممکن است بدون بروز هر گونه علامتی ایجاد شود. تودۀ پلک چشم ممکن است متورم یا دچار حالت فروافتادگی شود. اگر تودۀ مزبور مشخصاً بزرگ باشد احتمال فشار آوردن آن روی حدقه چشم وجود دارد که سبب بروز تاری دید می‎شود.
زنتلاسما و میلیا گرایشی به ایجاد علایم همراه نمای ظاهری توده‎های ایجاد شده از خود نشان نمی‎دهند.

علل
گل‎مژه معمولاً نتیجۀ وجود باکتری‎هایی است که بخشی از پلک چشم را عفونی می‎کنند. شایع‎ترین محل بروز گل‏‌مژه پایه مژه چشم یا روی یک غده پلک چشم است.
مردم مبتلا به بلفاریت بیشتر در معرض احتمال ابتلا به گل‎مژه قرار دارند.
شالازیون وقتی بروز می‎کند که باکتری‎های روی پوست باعث می‎شوند تا غـدۀ روغنی دهانه پوست متورم شده و راه ورودی غده مزبور مسدود شود. این باکتری‎ها عموماً بی‌ضررند اما برخی از مردم نسبت به آنها دچار حساسیت هستند.
زنتلاسما گاهی از اوقات بر اثر تجمع میزان بالای کلسترول در خون ایجاد می‏‌شود.
میلیا زمانی بروز می‎کند که پروتئینی به نام کراتین در زیر سطح پوست به دام می‎افتد. این وضعیت می‎تواند به دلایل متعدد شامل جراحت، آسیب دیدگی و اختلالات پزشکی رخ دهد.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
مردم معمولاً می‎توانند گل‎مژه را در محیط خانه درمان کنند اما در صورت دردناک یا آزار دهنده بودن آن مراجعه به پزشک ضروری است. مردم در صورت مواجهه با موارد زیر باید از درمان پزشکی در مورد گل‎مژه برخوردار شوند:
• علایم بهبود در طول 2 تا 3 هفته ظاهر نشود
• اگر گل‎مژه مشخصاً دردناک باشد
• اگر گل‎مژه دچار تورم زیاد بوده یا در بینایی اختلال ایجاد کرده باشد
مردم می‎توانند شالازیون را نیز در محیط خانه درمان کنند. آنها باید مراقب بروز هر گونه تغییر در وضعیت ایجاد باشند و در صورت مواجهه با شرایط زیر به پزشک مراجعه کنند:
• چشم قرمزتر و ناسور شده باشد
• فرد دچار تاری دید شده باشد
• سرخی و تورم گسترش یافته باشد
مردم دچار زنتلاسما و میلیا نیاز به درمان پزشکی ندارند مگر اینکه توده‌های ایجاد شده بر بینایی تأثیر سوء داشته باشند. میلیا گرایشی به رفع در گذر زمان از خود نشان می‎دهد.

گزینه‎های درمانی
مداواهای خانگی برای گل‎مژه و شالازیون مشابه است، اما درمان‎های پزشکی در این موارد یکسان نیستند.
نخستین درمان مورد استفاده در خانه استفاده از کمپرس گرم است (گرمادرمانی). این کار می‎تواند سرعت بهبود را افزایش و تورم تودۀ روی پلک چشم را کاهش دهد.
برای انجام کمپرس گرم فرد باید:
• از تمیز بودن دست‌های خود مطمئن شود
• یک پارچه یا توپی نخی را در آب گرم خیس دهد
• تا زمان سرد شدن کمپرس آن را روی تودۀ ایجاد شده بر پلک چشم نگه دارد و این کار را با دوباره گرم کردن پارچه در آب گرم تکرار کند
• روزانه سه تا پنج بار کمپرس مزبور را تکرار نماید
کمپرس گرم می‎تواند به باز و خشک کردن غده روغنی مسدود شده که مسبب ایجاد شالازیون است کمک کند.
شالازیون معمولاً دردناک نیست، اما گل‏مژه درد دارد. مردم می‎توانند در صورت احساس نیاز از داروهای ضد درد غیر نسخه‎‏‌ای استفاده کنند.
در موارد کمتر محتمل که در آن تودۀ روی پلک چشم عفونی می‎شود، فرد نیاز به مصرف آنتی‎بیوتیک خواهد داشت. این دارو را می‎توان در شکل قطره‎ها یا پمادهای چشمی مورد استفاده قرار داد. در صورت گسترش عفونت، نیاز به مصرف آنتی‎بیوتیک خوراکی مطرح است.
اگر شالازیون ورم زیادی ایجاد کرده باشد، دکتر ممکن است با تزریق یک داروی استروئیدی به نام کورتیزون آن را مورد درمان قرار دهد. پزشک صرفاً در صورتی این تزریق را انجام می‎دهد که بینایی فرد دچار مشکل شده باشد.
برخی از اوقات برای تخلیۀ توده‎های روی پلک چشم که به دارودرمانی جواب نمی‎دهند، انجام جراحی‎های سرپایی نیاز است. این نوع اعمال جراحی به طور معمول در مطب پزشک انجام می‎شود.
پزشک برای تخلیۀ توده از یک سوزن کوچک و استریل استفاده می‎کند. در عین حال امکان برداشتن مژه نزدیک به محل قرارگیری توده روی پلک چشم وجود دارد.
مردم باید از ترکانیدن یا تخلیۀ توده‎ها در محیط خانه خودداری کنند چون این کار خطر گسترش عفونت را به همراه دارد.
مردم دچار شالازیون یا گل‎مژه باید از تماس بیش از حد با سطوح خودداری کنند. عدم استفاده از آرایش چشم یا لنزهای تماسی در طول دورۀ ابتلا به این عوارض ایدۀ درست و خوبی محسوب می‎شود.

پیشگیری
همیشۀ اوقات امکان پیشگیری از ابتلا به گل‎مژه و شالازیون وجود ندارد، اما تمیز نگه داشتن چشم‎ها می‎تواند مانع از شکل‎گیری آنها شود.
برای تمیز نگه داشتن چشم‎ها:
• صورت را روزانه شستشو کنید
• پیش از رفتن به بستر خواب مواد آرایشی چشم و صورت را پاک کنید
• پیش از تماس دست با چشم و نواحی پیرامون آن دست‎های خود را بشویید
• از حولۀ مشترک استفاده نکنید
به فردی که در گذشته به شالازیون مبتلا شده باشد یا کسانی که دچار اختلال بلفاریت باشند، توصیه می‌شود که پلک چشم خود را روزانه تمیز کنند. این کار به توقف گسترش شالازیون کمک می‎کند.
برای تمیز کردن پلک چشم مردم باید:
• با استفاده از یک پارچه تمیز خیسانده در آب گرم مژه‌های چشم را پاک کنند
• در حالت بسته نگه داشتن چشم‎ها از کمپرس گرم برای پلک چشم استفاده کنند
• چشم‎ها را به طور کامل خشک کنند
در صورت نیاز برای نظافت نواحی اطراف چشم می‎توان از شامپو بچه نیز استفاده کرد.

دورنما
اگرچه توده روی پلک چشم می‎تواند تحریک‏آمیز باشد معمولاً مضر نیست. برای کمک به بهبود آن می‎توان از کمپرس گرم استفاده کرد و این توده‌ها به طور معمول در طول چند هفته از بین می‌‏روند.
اگر کسی دچار گل‎مژه یا شالازیون شده باشد می‎تواند از توصیه‎های پزشکی برای درمان آنها استفاده کند. احتمال گرفتن نمونه بافت از توده ایجاد شده روی پلک چشم برای بررسی مشکل زیربنایی احتمالی در چشم مطرح است./

Source:
What is this bump on my eyelid?
Last reviewed Wed 31 January 2018
By Claire Sissons
Reviewed by Ann Marie Griff, OD