• علایم تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
• علل تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
• ریسک فاکتورهای تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
• عوارض تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
• پیشگیری از تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
• تشخیص تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
• درمان تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
• سبک زندگی و مداوای خانگی
تباهی لکه زرد چشم، نوع تر یک اختلال مزمن چشم است که باعث ایجاد تاری دید یا نقطه کور در میدان بینایی می‌شود. این بیماری معمولاً بر اثر وجود عروق خونی غیر نرمال ایجاد می‌شود که مایع یا خون را به درون ماکولا (لکه زرد چشم) نشت می‌دهند. ماکولا قسمتی از شبکیه چشم و مسؤول بینایی مرکزی است.
تباهی لکه زرد چشم، نوع تر یکی از انواع انحطاط لکه زرد چشم مرتبط به سن است. نوع دیگر این بیماری یا انحطاط لکه زرد، نوع خشک، بیشتر شایع بوده و شدت کمتری دارد. نوع تر همیشه به صورت نوع خشک شروع می‌شود.
کشف و درمان زودهنگام تباهی لکه زرد چشم، نوع تر می‌تواند به کاهش مشکلات بینایی کمک کرده و در برخی موارد به بهبود بینایی منجر گردد.
علایم تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
علایم تباهی لکه زرد چشم، نوع تر معمولاً به شکل ناگهانی بروز کرده و به سرعت رو به وخامت می‌روند. این علایم می‌توانند موارد زیر را شامل شوند:
• تحریف بینایی مثل خمیده به نظر رسیدن خطوط راست
• کاهش دید مرکزی در یک چشم یا هر دو
• کاهش حدت یا روشنی رنگ‌ها
• بروز یک نقطه تار با خطوط متمایز یا نقطه کور در میدان دید
• نوعی حالت تراکم در کل بینایی
• آغاز توأم با اختلال و وخامت سریع علایم
انحطاط ماکولار بر دید جانبی تأثیر منفی نمی‌گذارد بنابراین به ندرت باعث کوری کامل می‌شود.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
مردم باید به پزشک مراجعه کنند اگر:
• متوجه بروز تغییراتی در دید مرکزی خود شوند
• توانایی فرد در دیدن رنگ‌ها و جزئیات ظریف دچار اختلال شده باشد
این تغییرات می‌تواند نخستین نشانه انحطاط ماکولار باشد، به ویژه اگر شخص در سنین بالای 50 باشد.
علل تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
هیچ‌کس علت دقیق بروز تباهی لکه زرد چشم، نوع تر را نمی‌داند اما این بیماری در مردمی ایجاد می‌شود که پیشتر به انحطاط لکه زرد چشم، نوع خشک مبتلاء شده باشند. از کل مردم مبتلاء به انحطاط ماکولار مرتبط به سن، در حدود 10 درصد آنان به نوع تر مبتلاء می‌شوند.
تباهی لکه زرد چشم، نوع تر می‌تواند به راه‌های مختلفی ایجاد شود:
• کاهش بینایی بر اثر رشد عروق خونی غیر نرمال. برخی اوقات عروق خونی غیر نرمال از ناحیه کوروئید در زیر لکه زرد چشم رشد می‌کنند. کوروئید لایه رگ‌های خونی بین شبکیه و رگه فوقانی و سفت چشم (اسکلرا یا صلبیه، سفیده سخت چشم) است. از این رگ‌های خونی غیر نرمال ممکن است مایع یا خون نشت کند، که باعث ایجاد اختلال در عملکرد شبکیه چشم می‌شود.
• کاهش بینایی بر اثر تجمع مایع در پشت چشم. وقتی مایع از کوروئید نشت می‌کند، ممکن است بین لایه سلولی باریک موسوم به اپیتلیوم رنگدانه شبکیه‌ای و شبکیه جمع شود. این وضعیت ممکن است باعث یک برآمدگی در ماکولا شود که نتیجه آن کاهش یا تحریف بینایی خواهد بود.
ریسک فاکتورهای تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
عوامل مسبب افزایش خطر بروز انحطاط لکه زرد چشم عبارتند از:
• سن. شیوع این بیماری در مردم سنین بالای 50 سال بیشتر است.
• تاریخچه خانوادگی. این بیماری یک جزء وراثتی دارد. محققان چندین ژن مرتبط به ایجاد بیماری مزبور را شناسایی کرده‌اند.
• نژاد. انحطاط ماکولار در مردم سفیدپوست بیشتر شایع است.
• دخانیات. کشیدن سیگار یا قرار گرفتن مکرر در معرض دود آن به شکل قابل ملاحظه‌ای خطر ابتلاء به انحطاط لکه زرد چشم را افزایش می‌دهد.
• چاقی. تحقیق نشان می‌دهد که چاقی شانس پیشرفت انحطاط ماکولار اولیه یا مقدماتی را به اشکال شدیدتر بیماری افزایش می‌دهد.
• بیماری قلبی عروقی. اگر کسی دچار بیماری‌های آسیب زننده به قلب و رگ‌های خونی باشد در ریسک بالاتری برای ابتلاء به انحطاط ماکولار خواهد بود.
عوارض تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
مردمی که تباهی لکه زرد چشم، نوع تر در آنها به کاهش بینایی مرکزی پیشرفت کرده باشد در معرض ریسک بالاتری از افسردگی و جداافتادگی اجتماعی قرار دارند. در صورت تعمیق کاهش بینایی مردم ممکن است به توهمات بصری (سندرم چارلز بونِت) دچار شوند.
پیشگیری از تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
برای شناسایی نشانه‌های اولیه انحطاط ماکولار برخورداری از معاینات روتین چشم مهم است. موازین زیر به کاهش ریسک در این مورد کمک می‌کنند:
• مدیریت دیگر اختلالات پزشکی
• عدم مصرف دخانیات
• حفظ وزن در محدوده سالم و ورزش منظم
• برخورداری از رژیم غذایی سالم
تشخیص تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
پزشک شرح حال پزشکی فرد را مرور کرده و یک معاینه کامل چشم انجام می‌دهد. برای تأیید تشخیص انحطاط ماکولار پزشک می‌تواند از چند تست شامل موارد زیر استفاده کند:
• معاینه پشت چشم. پزشک قطره‌هایی داخل چشم می‌ریزد تا چشم متسع شود و از یک ابزار مخصوص برای معاینه پشت چشم استفاده می‌کند. پزشک در جستجوی مایع یا خون یا نمای ظریف ایجاد شده توسط دروزن خواهد بود. مردم دچار انحطاط ماکولار اغلب دارای چند دروزن هستند، توده‌های زردرنگی که زیر شبکیه تشکیل می‌شوند.
• تست نقایص بینایی مرکزی. در طول این آزمون چشم‌پزشک ممکن است از یک شبکه توری برای تست نقصایص احتمالی در بینایی مرکزی شخص استفاده کند. اگر کسی دچار انحطاط ماکولار باشد برخی خطوط راست در شبکه مزبور محو، شکسته یا تحریف شده به نظر می‌رسند.
• فلورسین انژیوگرافی. در طول این تست، پزشک یک رنگ به داخل وریدی در بازو تزریق می‌کند. رنگ به حرکت درآمده و در ادامه حرکتش رگ‌های خونی چشم را برجسته می‌کند. در کوران حرکت رنگ درون رگ‌های خونی یک دوربین مخصوص تصاویری تهیه می‌کند. این تصاویر وجود نشت غیر نرمال از رگ‌های خونی یا تغییرات شبکیه چشم را نشان می‌دهند.
• انژیوگرافی ایندوسیانین سبز. همانند مورد فلورسین انژیوگرافی، این تست از تزریق رنگ استفاده می‌کند. تست مزبور برای تأیید یافته‌های فلورسین انژیوگرافی یا شناسایی عروق خونی عمقی‌تر شبکیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• توموگرافی انسجام بینایی. این تست تصویربرداری غیر تهاجمی تصاویر مقطعی مشروح از شبکیه به دست می‌دهد. این تست نواحی باریک، زیر یا متورم را شناسایی می‌کند. تست مزبور همچنین برای کمک به پایش چگونگی پاسخ شبکیه به درمان انحطاط ماکولار کمک می‌نماید.
درمان تباهی لکه زرد چشم، نوع تر
درمان‌های در دسترس می‌توانند به کُند کردن پیشرفت بیماری، حفظ بینایی موجود، و در صورت آغاز به قدر کافی زودهنگام، به بهبود برخی موارد کاهش بینایی کمک کنند.
دارودرمانی
داروها می‌توانند به توقف شد عروق خونی تازه از طریق بلوک کردن اثرات پیام‌های رشد که بدن برای تکثیر رگ‌های خونی جدید ارسال می‌کند کمک کنند. این داروها خط مقدم درمان برای تمامی مراحل تباهی لکه زرد چشم، نوع تر محسوب می‌شوند.
داروهای مورد استفاده برای این مورد عبارتند از:
• بیواسیزومب (اواستین)
• رانیبیزومب (لوسنتیس)
• افلبیرسپت (آیلیا)
پزشک این داروها را به داخل چشم آسیب دیده تزریق می‌کند. بیمار ممکن است به تزریق‌های چهار هفته یک بار برای حفظ اثرات مفید دارو نیاز داشته باشد. در برخی موارد، بینایی بیمار ممکن است تا حدودی بهبود یابد زیرا عروق خونی کوچک و مایع زیر شبکیه جذب می‌شود، که این به سلول‌های شبکیه امکان می‌دهد تا بخشی از عملکرد خود را تجدید کنند.
ریسک‌های ممکن تزریق‌های چشمی شامل خونریزی ملتحمه، درد چشم، دیدن اجرام شناور، افزایش فشار چشم، عفونت و التهاب چشم است. برخی از داروهای مورد اشاره می‌تواند خطر استروک را افزایش دهند.
انواع مداوا
• درمان فوتودینامیک. این اقدام گاهی از اوقات برای درمان عروق خونی غیر نرمال در مرکز ماکولا استفاده می‌شود. در طول درمان فوتودینامیک پزشک دارویی به نام ورتیپورفین (ویژداین) را به درون وریدی در بازو تزریق می‌کند، که این رنگ راهش را به سمت رگ‌های خونی چشم ادامه می‌دهد. پزشک یک نور متمرکز را از یک لیزر مخصوص به رگ‌های خونی غیر نرمال چشم می‌تاباند. این نور داروی تزریق شده را فعال کرده باعث می‌شود تا رگ‌های خونی غیر نرمال بسته شوند که این سبب توقف نشتی ایجاد شده می‌گردد.
درمان فوتودینامیک می‌تواند باعث بهبود بینایی و کاهش میزان کاهش بینایی شود. بیمار ممکن است در گذر زمان به تکرار این درمان نیاز داشته باشد زیرا امکان باز شدن مجدد رگ‌های خونی وجود دارد.
پس از انجام این درمان شخص نیاز دارد تا زمان پاک شدن بدن از آثار دارو از نور مستقیم آفتاب و نورهای روشن به دور باشد، که این ممکن است چند روزی طول بکشد.
• فوتوکواگولاسیون. در طول این درمان پزشک از یک پرتو پرانرژی لیزر برای مهر و موم عروق خونی زیر لکه زرد چشم استفاده می‌کند. لیزر باعث بروز جای زخمی می‌شود که می‌تواند یک نقطه کور ایجاد کند اما این اقدام برای توقف خونریزی رگ‌ها با هدف به حداقل رساندن صدمات بیشتر به ماکولا استفاده می‌شود. حتی در صورت استفاده از این روش نیز امکان رشد مجدد رگ‌های خونی وجود دارد که نیاز به درمان مجدد را مطرح می‌کند.
تعداد کمی از بیماران مبتلاء به تباهی لکه زرد چشم، نوع تر کاندیدای انجام این درمان محسوب می‌شوند. این درمان عموماً اگر شخص دچار رگ‌های خونی غیر نرمال به صورت مستقیم زیر مرکز لکه زرد چشم باشد، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. همچنین، هر قدر میزان آسیب ماکولا بیشتر باشد احتمال موفقیت این درمان کمتر است.
• توانبخشی کم‌بینایی. انحطاط لکه زرد مرتبط به سن به بینایی جانبی آسیب نمی‌رساند و به طور معمول سبب کوری کامل نمی‌شود.
سبک زندگی و مداوای خانگی
حتی پس از مواجه شدن با تشخیص ابتلاء به تباهی لکه زرد چشم، نوع تر مردم می‌توانند اقداماتی را برای کمک به کاهش بینایی خود انجام دهند.
• سیگار نکشید.
• رژیم غذایی سالم داشته باشید. ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان میوه‌ها و سبزیجات سلامت چشم را تقویت می‌کنند. کیل، اسفناج، بروکلی، اسکواش و سبزیجات دیگر مقادیر بالایی آنتی‌اکسیدان شامل لوتئین و زیکسانتین دارند که برای مردم دچار تباهی ماکولار مفید است. غذاهای حاوی مقادیر بالای زینک نیز می‌تواند برای مردم دچار این بیماری ارزشمند باشد. این شامل غذاهای دارای پروتئین زیاد، مثل گوشت گاو، خوک و بره می‌شود. منابع غیر گوشت قرمز مثل شیر، پنیر، ماست، سریال‌های غلات کامل و نان تهیه شده از گندم کامل، مفیدند.
دیگر منبع غذایی سالم شامل چربی غیر اشباع، مثل روغن زیتون است. و مطالعات تحقیقی نشان داده‌اند که رژیم غذایی دارای مقادیر بالای اسیدهای چرب امگا-3 مثل موارد مرتبط به ماهی سالمون، تون و گردو می‌توانند خطر پیشرفت انحطاط ماکولار را کاهش دهند. اما این فواید در مکمل‌های امگا-3 مثل قرص‌های روغن ماهی مشاهده نشده است.
• دیگر اختلالات مبتلابه خود را مدیریت کنید.
• وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید و منظماً ورزش کنید.
• معاینات چشم خود را به طور منظم انجام دهید.
مکمل‌های ویتامین
بر مبنای اعلام "آکادمی آمریکایی افتالمولمولوژی"، برای مردم دچار شکل اولیه و یا پیشرفته بیماری، استفاده از فورمولاسیون‌های دوز بالای ویتامین‌ها آنتی‌اکسیدان و مواد معدنی می‌تواند به کاهش خطر از دست دادن بینایی کمک کند. تحقیق فوایدی را در فورمولاسیون‌های حاوی موارد زیر نشان می‌دهد:
• 500 میلی‌گرم ویتامین C
• 400 واحد بین‌المللی ویتامین E
• 10 میلی‌گرم لوتئین
• 2 میلی‌گرم زیکسانتین
• 80 میلی‌گرم زینک (به عنوان اکسید زینک)
• 2 میلی‌گرم مس (اکسید مس)
دوزهای بالای ویتامین E ممکن است ریسک نارسایی قلبی و دیگر عوارض را افزایش دهند. برای پی بردن به مقادیر مناسب ویتامین برای خود با پزشک مشورت کنید./
• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان
نظرات (0)