اکتروپیون یا شتره، چرخش پلک چشم به سمت بیرون

• علایم اکتروپیون
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• علل اکتروپیون
• ریسک فاکتورهای اکتروپیون
• عوارض اکتروپیون
• تشخیص اکتروپیون
• درمان اکتروپیون
• سبک زندگی و درمان خانگی

اکتروپیون [شتره] اختلالی است که در آن پلک چشم رو به بیرون چرخش می‌کند. این اختلال باعث می‌شود تا سطح داخلی پلک چشم در معرض دید و تماس قرار گرفته و مستعد تحریک شود.
اکتروپیون بیشتر در سالمندان شایع است و عموماً فقط به پلک پایینی آسیب می‌زند. در موارد شدید، کل طول پلک چشم رو به بیرون چرخش می‌کند. در موارد کمتر شدید، فقط یک بخش از پلک چشم شل شده به قسمت بیرون چشم چرخش پیدا می‌کند.
اشک مصنوعی و پمادهای چرب کننده می‌توانند در تخفیف علایم اکتروپیون مفید باشند. اما برای تصحیح کامل این اختلال به طور معمول عمل جراحی نیاز است.

علایم اکتروپیون
در حالت نرمال وقتی کسی پلک می‌زند، پلک‌ها سطح چشم‌ را به شکل مساوی با اشک پوشش می‌دهند که این باعث چرب نگه داشتن چشم‌ می‌شود. این اشک‌ها به داخل دهانه‌های کوچکی که روی قسمت داخلی چشم (پونکتا) قرار دارند تخلیه می‌شوند.
اگر کسی دچار اکتروپیون باشد، پلک پایینی رو به بیرون شل می‌شود و اشک به طور کامل به داخل پونکتا تخلیه نمی‌گردد. علایم و نشانه‌های ناشی از این وضعیت عبارتند از:
• نمناک شدن چشم (اشکریزی بیش از حد). بدون تخلیه کامل اشک، آنها ممکن است انباشته شده و مداوماً بر سطح پلک چشم جریان پیدا کنند.
• خشکی بیش از حد. اکتروپیون می‌تواند باعث گردد تا چشم خشک و شن‌ریزه‌دار احساس گردد.
• تحریک‌پذیری. اشک‌های ایستا یا خشک شده می‌توانند باعث تحریک‌پذیری چشم شده سبب ایجاد حس سوزش و خشکی در پلک و سفیدی چشم شوند.
• حساسیت به نور. اشک‌های راکد یا خشکی چشم می‌تواند باعث آزردگی سطح قرنیه شده چشم را در برابر نور حساس کند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورتی که چشم‌ها مداوماً نمناک یا آزرده شده باشند یا اگر چنین به نظر برسد که پلک چشم دچار افتادگی یا شل شدگی شده است، مردم باید به پزشک مراجعه کنند.
در صورتی که شخص مبتلاء به اکتروپیون تشخیص داده شده، یا دچار موارد زیر باشد باید بلافاصله تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد:
• افزایش سریع میزان سرخی چشم
• حساسیت نسبت به نور
• کاهش میزان بینایی
اینها علایم و نشانه‌های در معرض دید و تماس قرار گرفتن قرنیه یا اولسر هستند که برای بینایی مضرند.

علل اکتروپیون
اکتروپیون بر اثر موارد زیر ایجاد می‌شود:
• ضعف عضله. وقتی مردم پا به سن می‌گذارند، عضلات زیر چشم رو به ضعف می‌روند، و تاندون‌ها کشیده می‌شوند. این عضلات و تاندون‌ها پلک چشم را سفت سر جای خود نگه می‎دارند. وقتی آنها ضعیف شوند پلک چشم دچار حالت افتادگی می‌شود.
• فلج صورت. برخی اختلالات مثل فلج بل، و بعضی انواع تومورها می‌توانند در عصب‌ها و عضلات صورت فلج ایجاد کنند. فلج صورت در صورتی که دچار عضلات پلک چشم شود می‌تواند به اکتروپیون منجر گردد.
• جای زخم ناشی از جراحی‌های قبلی. پوست آسیب دیده بر اثر سوختگی یا تروما، می‌تواند بر حالت قرارگیری پلک چشم روی چشم تأثیر بگذارد. جراحی قبلی پلک چشم (بلفاروپلاستی) می‌تواند باعث اکتروپیون شود به ویژه اگر مقدار قابل توجهی از پوست پلک چشم در زمان جراحی برداشته شده باشد.
• توده‌های روی پلک چشم. توده‌های خوش‌خیم یا سرطانی روی پلک چشم می‎توانند باعث چرخش رو به بیرون پلک چشم شوند.
• اختلالات ژنتیک. در موارد نادر نوزاد در زمان تولد دچار اکتروپیون است (اکتروپیون مادرزادی). وقتی چنین وضعیتی وجود داشته باشد، به طور معمول با اختلالات ژنتیکی مثل سندرم داون همراه است.

ریسک فاکتورهای اکتروپیون
عوامل افزایش دهنده ریسک ابتلاء به اکتروپیون عبارتند از:
• سن. شایع‌ترین علت اکتروپیون ضعیف شدن مرتبط به سالخوردگی بافت عضله است.
• جراحی قبلی بر روی چشم. مردمی که در گذشته روی پلک چشم آنان جراحی انجام شده باشد در ریسک بالاتری برای ابتلاء به اکتروپیون در آینده قرار دارند.
• سابقه سرطان، سوختگی یا تروما. اگر کسی دچار عوارض سرطان در صورت، سوختگی صورت یا تروما باشد، ریسک ابتلاء به اکتروپیون در مورد وی بالاتر خواهد بود.

عوارض اکتروپیون
اکتروپیون باعث می‌شود تا قرنیه آزرده شده و بدون حفاظ شود که این باعث می‌گردد تا قرنیه در برابر خشکی آسیب‌پذیرتر باشد. نتیجه می‌تواند سایش و اولسر قرنیه باشد که این ممکن است به صورت تهدیدی برای بینایی تظاهر کند.

تشخیص اکتروپیون
اکتروپیون را به طور معمول می‌توان با معاینه بالینی معمول تشخیص داد. پزشک ممکن است پلک را در طول معاینه ببندد یا از شخص بخواهد چشم‌هایش را به زور ببندد. این عمل به پزشک کمک می‌کند تا تون و سفتی عضلانی پلک چشم را ارزیابی کند.
اگر اکتروپیون نتیجه جای زخم، تومور، جراحی قبلی یا اشعه درمانی باشد، پزشک بافت اطراف ناحیه را نیز معاینه خواهد کرد.
دانستن این موضوع که دیگر اختلالات چطور باعث اکتروپیون می‌شوند در انتخاب درمان صحیح یا تکنیک جراحی برای اکتروپیون مهم است.

درمان اکتروپیون
اگر اکتروپیون خفیف باشد، پزشک ممکن است اشک مصنوعی و پمادهایی را برای فروکش علایم توصیه کند. انجام عمل جراحی عموماً برای موارد تصحیح اکتروپیون کامل در نظر گرفته می‌شود.

عمل جراحی
نوع جراحی مورد استفاده برای بیمار به وضعیت بافت اطراف پلک چشم و علت ایجاد اکتروپیون بستگی دارد:
• اکتروپیون ناشی از شل شدگی عضله و رباط بر اثر پیری. جراح احتمالاً بخشی از پلک زیرین چشم را در حاشیه خارجی آن برمی‌دارد. وقتی پلک با قسمت باقی مانده دوخته می‌شود، تاندون‌ها و عضلات پلک سفت‌تر می‌شود و باعث می‌گردند تا پلک به طور کامل روی چشم قرار گیرد. این عمل به طور معمول نسبتاً ساده است.
• اکتروپیون بر اثر جراحت بافت ناشی از آسیب‌دیدگی یا جراحی قبلی. جراح ممکن است نیاز به پیوند پوست احساس کند که این پوست از پلک چشم بالایی یا پشت چشم گرفته می‎شود تا برای کمک به تقویت پلک زیرین استفاده شود. اگر بیمار دچار فلج صورت یا جای زخم قابل ملاحظه‌ای باشد، ممکن است برای تصحیح کامل اکتروپیون نیاز به تکرار جراحی پیدا کند.
پیش از عمل جراحی، بیمار برای بی‌حس شدن پلک چشم و ناحیه اطراف آن تحت بیهوشی موضعی قرار می‌گیرد. بیمار ممکن است با استفاده از داروهای خوراکی یا داخل وریدی برای ایجاد راحتی بیشتر آرام‌بخشی شود، که این به نوع عمل مورد انجام و اینکه آیا در کلینیک‌های جراحی سرپایی انجام می‌شود، بستگی دارد.
پس از جراحی شخص ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشد:
• پوشاندن چشم به مدت 24 ساعت
• استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک و استروئید برای چشم چند بار در روز به مدت یک هفته
• استفاده گهگاهی از کمپرس سرد برای کاهش کبودی و ورم
• مردم پس از عمل جراحی احتمالاً موارد زیر را تجربه خواهند کرد:
• ورم موقتی
• کبودی روی پلک چشم و اطراف آن
پلک چشم ممکن است پس از جراحی سفت شود. اما وقتی شخص التیام پیدا می‌کند، آرامش بیشتری پیدا خواهد کرد. بخیه‌های جراحی معمولاً در حدود یک هفته پس از عمل کشیده می‌شوند. مردم می‌توانند انتظار داشته باشند که ورم و کبودی در طول حدود 2 هفته از بین برود.

سبک زندگی و درمان خانگی
نکات زیر در پیوند با سبک زندگی می‎توانند باعث کاهش ناراحتی ناشی از اکتروپیون [شتره] شوند:
• استفاده از لوبریکانت‌های چشم. اشک مصنوعی و پماد چشمی می‌توانند به چرب نگه داشتن قرنیه و پیشگیری از صدمات تهدیدگر بینایی کمک کنند. استفاده از پماد چشمی و استفاده ار روکش مرطوب برای چشم، مشخصاَ در طول شب، مفیدند.
• با دقت پاک کردن چشم. پاک کردن مداوم چشم‌های نمدار می‌تواند باعث کشیدگی حتی بیشتر عضلات و تاندون‌های زیر چشم شود و میزان اکتروپیون را افزایش دهد. عمل پاک کردن را از قسمت خارج چشم و به سمت بینی انجام دهید./

• مایو کلینیک
• ترجمه محمدقاسم رافعی

Source:
Mayo Clinic
Ectropion
Jan. 11, 2019