نگاهی به عفونت دستگاه ادراری

• مارکوس مک‎گیل، دکتر ایونا چی
• ترجمة هستی فراست‌فر

گاهی اوقات در نمونة ادرار لکوسیت دیده می‎شود. لکوسیت‌ها نوعی از سلول‌ها هستند که به صورت معمول به تعداد زیاد در ادرار یافت نمی‎شوند.
وجود لکوسیت در ادرار می‎تواند علامت بروز عفونت باشد.

آنچه در این مقاله می‎خوانید:
• لکوسیت چیست؟
• وجود لکوسیت زیاد در ادرار به چه معنی است؟
• لکوسیت ادرار در خلال بارداری
• تشخیص و درمان عفونت دستگاه ادراری

لکوسیت چیست؟
لکوسیت نام فنی برای گلبول‎های سفید خون است که اغلب به صورت کوتاه شدة WBC دیده می‎شود. گلبول‎های سفید خون در پاسخ سیستم ایمنی برای محافظت از انسان در برابر عفونت نقش محوری دارند.
سلول‎های سفید خون در برخی از اشکال از جمله فاگوسیت‎ها و لکوسیت‎ها دیده می‌شوند.
فاگوسیت‎ها در مغز استخوان تولید می‎شوند. وظیفة آنها محصور کردن اجزاء خارجی نظیر باکتری‎ها است. این به معنی محاصرة اجرام، به درون کشیدن آنها و نابود ساختنشان است.
لکوسیـت‎ها گلبول‎های سفید خون هستند که اجرام خارجی را بر مبنای مواجهة پیشین شناسایی می‎کنند. آنها سلول‎هایی هستند که نقشة ایمنی "انطباقی" را طراحی می‎کنند. این، نوعی توانایی پیچیدة سیستم ایمنی بدن است که می‎تواند یک عفونت را به یاد بیاورد و پاسخ‎های اختصاصی بیشتری در مورد آن ارائه دهند.
لنفوسیت‎ها نیز آنتی‎بادی تولید می‎کنند، که به شکلی به اجزاء خارجی می‎چسبند که بتوان برای نابود کردنشان آنها را شناسایی کرد.
انواع دیگری از لکوسیت نیز وجود دارد. برای مثال گلبول‎های سفید سایتوتوکسیک توانایی کشتن دیگر سلول‎ها را دارند.

مقدار زیاد لکوسیت در ادرار به چه معنی است؟
وجود مقدار زیاد لکوسیت در ادرار نشانة وجود التهاب در مثانه یا کلیه است.
در هر حال، وجود مقداری لکوسیت در ادرار همیشه به معنی بروز عفونت نیست. برای عفونی شدن ادرار میزان لکوسیت باید بالا باشد. نمونة ادرار نیز باید با دقت تهیه شود، زیرا برای مثال ممکن است آلودگی از طریق دستگاه تناسلی منتقل گردد.

لکوسیت‎ها و نیتریت‎ها
وقتی تست عفونت ادراری انجام می‌گیرد، برخی مواد شیمیایی در ادرار تشخیص داده می‎شود.
نوارهای تست مواد شیمیایی می‎توانند موادی را که تحت عنوان لکوسیت استراز شناخته می‎شوند و نیز نیتریت را از ادرار جدا کنند. هر دوی آنها به طور بالقوه نشانگر وجود عفونت هستند.
وجود نیتریت در ادرار تا حد زیادی نشانة اختصاصی عفونت باکتریایی است. در هر حال این تمام باکتری‎ها را جدا نمی‎کند.
اگر هیچ لکوسیت استرازی در ادرار موجود نباشد، این بدان معنی است که عفونت نامحتمل است.

لکوسیت بدون نیتریت در ادرار به چه معنی است؟
اگر نتیجة تست در مورد وجود لکوسیت استراز مثبت اما در مورد نیتریت منفی باشد، این هنوز می‎تواند به معنی وجود نوعی عفونت باشد.
دلیل این موضوع محدودیت تست نیتریت است. این تست بسیار خاص است که بدین معنی است که می‎تواند عفونت باکتریایی را با قطعیت جدا کند. در هر حال این تست چندان حساس نیست، که این بدان معنی است که تمامی عفونت‎های باکتریایی را نمی‎تواند جدا کرد.
وجود لکوسیت در ادرار بدون نیتریت همچنین می‎تواند به معنی نتیجة مثبت کاذب باشد. این جواب نشانگر وجود عفونت در ادرار است حال آنکه عفونتی در آن وجود ندارد. در این مورد، تست‎های آزمایشگاهی بیشتری می‎توان انجام داد.
وجود لکوسیت در ادرار در همة موارد به معنی وجود عفونت نیست. اگر لکوسیت وجود داشته اما نیتریت وجود نداشته باشد، این میتواند یک نتیجة منفی باشد.
این مورد به طور مشخص برای مواردی صحت دارد که در آنها دلیل دیگری برای وجود التهاب در دستگاه ادراری وجود دارد، یا متعلق به زنانی است که احتمالاً در هنگام گرفتن نمونه، لکوسیت از کانال تناسلی آنها به داخل ادرار راه یافته است.
زنان نیاز دارند تا قبل از گرفتن نمونة ادرار با استفاده از آب تمیز و باز نگه داشتن لبه‎های مجرای تناسلی خود آن را تمیز کنند. مردان باید برای تمیز کردن آلت تناسلی خود پوست سر آلت را به طرف عقب بکشند.
نمونه‎ها باید از میانة ادرار گرفته شود. مقدار اولیة ادرار ممکن است آلوده باشد و بنابراین باید دور ریخته شود.

لکوسیت ادرار در خلال بارداری
زنان باردار باید به طور مرتب توسط متخصص زنان یا ماما مورد معاینه قرار گیرند.
یکی از تســت‎های معمول در این ویزیت‎های منظم آزمایش ادرار است. این آزمایش برخی وضعیت‎های مرتبط به بارداری را مورد بررسی قرار می‎دهد. یکی از این وضعیت‎ها پره‎اکلامپسی است که هشدار آن از طریق وجود پروتئین در ادرار و افزایش میزان فشار خون است.
آزمایش ادرار در خلال بارداری همچنین برای بررسی لکوسیت‎ها انجام می‎شود. این همان تستی است که برای تمام افراد برای بررسی عفونت کلیه یا مثانه انجام می‎شود.
عفونت مجاری ادرای در طول دورة حاملگی شایع‎تر است. برخی از زنان دچار باکتریوری بدون علامت هستند. این بدان معنی است که باکتری در ادرار وجود دارد بی‎آنکه سبب بروز هیچ علامتی گردد.

تشخیص و درمان عفونت دستگاه ادراری
پزشکان معمولاً عفونت دستــگاه ادراری را به صورت خلاصـــه UTI می‎نامند. UTI می‎تواند به بالا یا پایین مجرای ادرای صدمه بزند. عفونت‎های قسمت فوقانی دستگاه ادراری می‎تواند به کلیه آسیب برساند.
عفونت‎های قسمت تحتانی دستگاه ادراری همچنین می‎تواند نام‎های خاص زیر را داشته باشد:
- التهاب مثانه که به معنی وجود عفونت در مثانه است
- اورتریت که به معنی عفونت در مجرای ادرار است، که لوله‎ای است که ادرار را از مثانه خارج می‎کند
- پروستاتیت که پروستات را درگیر می‎کند
این مقاله بیشتر به عفونت‎های بخش تحتانی دستگاه ادرای می‎پردازد زیرا آنها علل شایع بروز لکوسیت در ادرار هستند.
پس از معاینة پزشک برای بررسی علایم، آزمایش ادرار انجام می‌شود. آزمایش کشت ادرار نیز ممکن استفاده شود.
علایم متفاوتند و اغلب دارای همپوشانی هستند که می‎تواند شامل موارد زیر باشد:
- ادرار مکرر و احساس نیاز به ادرار کردن
- دفع ادرار در مقادیر کم با احساس سوزش و درد
- مشکل ادرار کردن یا درد داشتن در هنگام دفع ادرار
- تخلیه یا ادرار ابری رنگ
علایم عمومی عفونت بیشتر می‎تواند شامل تب و لرز، درد ناحیة شکم و تهیگاه، تهوع و استفراغ باشد. این موضوع اهمیت دارد که در صورت بروز علایم عفونت دستگاه ادراری مراقبت‎های پزشکی در دسترس باشد.

درمان عفونت دستگاه ادراری تحتانی
اغلب عفونت‎های سادة دستگاه ادراری که سبب علایم می‎شوند با آنتی‎بیوتیک‎های تجویزی پزشکان از بین می‎روند.
طیف متنوعی از آنتی‎بیوتیک‎ها مورد استفاده قرار می‌‎گیرند اما پزشک در مورد زنان حامله از تجویز برخی آنتی‎بیوتیک‎ها اجتناب میکند.
عفونت‎های جدی‎تر دارای عوارضی نظیر آبسه ممکن است نیازمند درمان‎های ویژه نظیر جراحی یا کارگذاری کاتتر باشند.
عفونت‎های بدون ایجاد علایم بدون درمان رها می‎شوند مگر اینکه خطر خاصی متوجه بیمار باشد. ریسک بالا شامل داشتن سیستم ایمنی ضعیف است.
ممکن است نوع آنتی‎بیوتیک‎های مصرفی تغییر یابد تا مقابلة لازم با نوع خاص عفونت انجام گیرد.

پیشگیری از عفونت‎های ادراری در زنان
برخی از زنان گاهی اوقات دچار عفونت‎های دستگاه ادراری می‎شوند. بعضی از روش‎های پیشگیری از این وضعیت عبارتند از:
- مصرف فراوان مایعات
- تخلیة مثانه بدون تعلل و تأخیر
- ادرار کردن بلافاصله پس از ارتباط جنسی
- رعایت موازین لازم در رابطة جنسی، نظیر اجتناب از اسپرم‎کش‎ها
- رعایت بهداشت از جمله در مورد شیوة شستن مجرای تناسلی
- استفاده از صابون‎های ملایم غیر عطری برای شستشوی سطوح تناسلی
- پوشیدن محصولات دارای هواخور از منسوجات طبیعی مثل شورت‎های 100 درصد نخی

فر‎آورده‎های قره‎قاط از عفونت‎های زنان پیشگیری می‎کنند
برخی از مطالعات عنوان کرده‎اند که زنان مبتلاء به عفونت دستگاه ادراری در اغلب اوقات سال می‎توانند از نوشیدن آب میوه قره‎قاط سود ببرند.
مرور بر شواهد علمی در کتابخانة کاچران تأیید می‎کند که شواهد ضعیفی در مورد فرآورده‎های قره‎قاط معمولاً در شکل آب میوه برای کاهش بروز عفونت دستگاه ادراری وجود دارد. در نتیجه پزشکان به صورت فعال مصرف آن را به عنوان راهی برای پیشگیری از بروز عفونت توصیه نمی‎کنند./

برای مطالعه بیشتر روی لینک زیر کلیک کنید:
عفونت دستگاه ادراری -علت‎ها، علامت‎ها، و درمان‎ها