• علایم انکوپریسیس
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• ریسک فاکتورهای انکوپریسیس
• پیامدهای انکوپریسیس
• پیشگیری از انکوپریسیس
• تشخیص انکوپریسیس
• درمان انکوپریسیس
• سبک زندگی و مداوای خانگی برای انکوپریسیس
انکوپریسیس، که گاهی از اوقات بی‌اختیاری مدفوع یا تر زدن نامیده می‌شود، دفع مکرر مدفوع (معمولاً به شکل غیر ارادی) به داخل لباس است. به طور معمول بی‌اختیاری مدفوع زمانی اتفاق می‌افتد که مدفوع سفت در کولون و رکتوم انباشته می‌شود: کولون بیش از حد پر شده و مایع مدفوع به اطراف مدفوع حبس شده نشت کرده لباس زیر را لکه‌دار می‌کند. در نهایت، حبس مدفوع می‌تواند باعث ورم روده و کاهش کنترل بر حرکت روده شود.
بی‌اختیاری مدفوع معمولاً پس از چهار سالگی یعنی زمانی که کودک راه استفاده از توالت را آموخته است بروز می‌کند. در بیشتر موارد، کثیف کردن یک علامت یبوست مزمن است. با شیوع بسیار کمتر بی‌اختیاری مدفوع بدون یبوست بروز می‌کند و ممکن است نتیجه مشکلات عاطفی باشد.
بی‌اختیاری مدفوع ممکن است برای پدر و مادر بچه مأیوس کننده و برای خود بچه باعث شرمندگی باشد. به هر حال، در صورت صبر و حمایت، درمان بی‌اختیاری مدفوع معمولاً موفقیت‌آمیز از آب درمی‌آید.
علایم انکوپریسیس
نشانه‌ها و علایم بی‌اختیاری مدفوع شامل موارد زیر است:
• نشت مدفوع یا مایع مدفوع بر روی لباس زیر، که ممکن است با اسهال اشتباه گرفته شود
• یبوست به همراه مدفوع خشک و سفت
• سنده‌ای که راه توالت را مسدود کرده یا تقریباً مسدود می‌کند
• اجتناب از دفع مدفوع
• فاصله طولانی بین دفعات حرکت روده
• فقدان اشتها
• درد شکم
• مشکلات مربوط به نم زدن روزانه یا خیس کردن بستر (انیورسیس)
• عفونت‌های مکرر مثانه، عموماً در دختران
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اگر کودک پیشتر استفاده از توالت را آموخته و دچار یکی از علایم برشمرده در بالا باشد به پزشک مراجعه کنید.
علل بی‌اختیاری مدفوع
چند علت مختلف شامل یبوست و مشکلات عاطفی در مورد بی‌اختیاری مدفوع مطرحند.
یبوست
بیشتر موارد بی‌اختیاری مدفوع نتیجه یبوست مزمن است. در شرایط یبوست، مدفوع کودک سفت و خشک شده و ممکن است دفع آن دشوار باشد. در نتیجه کودک از رفتن به توالت امتناع می‌کند و این موضوع مشکل را بدتر می‌سازد.
هر قدر مدفوع زمان بیشتری در کولون باقی بماند، دفع آن برای بچه دشوارتر خواهد شد. کولون متسع می‌شود و در نهایت بر عصب‌هایی که پیام مربوط به زمان رفتن به توالت را اعلام می‌کنند آسیب وارد خواهد آمد. وقتی کولون بیش از حد پر می‌شود، مدفوع نرم یا آبکی ممکن است به اطراف مدفوع محبوس شده نشت کند یا از دست دادن کنترل بر حرکت روده ممکن است بروز نماید.
برخی علل یبوست عبارتند از:
• حبس مدفوع به علت ترس از استفاده از توالت (به ویژه در زمان دور بودن از خانه) یا به علت دردناک بودن حرکات روده
• عدم تمایل به قطع بازی یا دیگر فعالیت‌ها
• خوردن مقدار بسیار کم فیبر غذایی
• عدم اقدام به نوشیدن مایعات به قدر کافی
• خوردن مقادیر زیادی شیر گاو، یا در موارد نادر، عدم تحمل شیر گاو - اگرچه نتایج مطالعات در این مورد متناقض بوده است
استرس عاطفی
استرس عاطفی می‌تواند محرک بی‌اختیاری مدفوع شود. کودک ممکن است از موارد زیر دچار استرس گردد:
• تربیت برای استفاده از توالت به صورت زودرس، دشوار یا پرتضاد
• تغییرات زندگی کودک مثل تغییرات غذایی، تربیت استفاده از توالت، رفتن به مدرسه یا تغییرات مربوط به زمان‌بندی امور
• استرس‌زاهای عاطفی، برای مثال، طلاق والدین یا تولد خواهر یا برادر
ریسک فاکتورهای انکوپریسیس
بی‌اختیاری مدفوع بیشتر در پسربچه‌ها شایع است. ریسک فاکتورهای فهرست شده در زیر می‌توانند شانس بی‌اختیاری مدفوع را افزایش دهند:
• استفاده از داروهای مسبب یبوست، مثل داروهای سرکوبگر سرفه
• اختلال کمبود توجه - بیش‌فعالی (ADHD)
• اختلال طیف اتیسم
• اضطراب یا افسردگی
پیامدهای انکوپریسیس
کودک دچار بی‌اختیاری مدفوع ممکن است طیفی از عواطف شامل ناامیدی، یأس، شرم و خشم را تجربه کند. اگر کودک توسط دوستان خود دست انداخته شود یا از سوی والدین مورد انتقاد قرار گرفته یا تنبیه شود ممکن است به افسردگی دچار شده یا عزت نفس خود را از دست بدهد.
پیشگیری از انکوپریسیس
در زیر راهکارهایی برای کمک به پیشگیری از بی‌اختیاری مدفوع و پیامدهای آن ارائه شده است.
اجتناب از یبوست
مردم باید به فرزندان خود کمک کنند تا با استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و پرفیبر و تشویق کودک به نوشیدن آب کافی مانع از ایجاد یبوست پیشگیری شود.
آموزش تکنیک‌های مؤثر استفاده از توالت
مردم باید موارد مرتبط به استفاده از توالت توسط بچه‌ها را یاد بگیرند. آنان نباید بچه را پیش از وقت برای استفاده از توالت آموزش دهند یا در این مورد به بچه فشار بیاورند. والدین باید تا زمان آماده شدن بچه صبر کنند و بعد با رویکرد مثبت و تشویق به پیشرفت بچه کمک کنند. در این مورد مردم می‌توانند از پزشک مشورت بگیرند.
استفاده زودهنگام از درمان برای انکوپریسیس
درمان به موقع، شامل راهنمایی گرفتن از پزشک کودکان یا متخصص سلامت روانی، می‌تواند از تبعات اجتماعی و عاطفی بی‌اختیاری مدفوع پیشگیری کند.
تشخیص انکوپریسیس
برای تشخیص بی‌اختیاری مدفوع، پزشک کودک ممکن است از موارد زیر استفاده کند:
• انجام معاینه بالینی و بحث در مورد علایم، حرکات روده و عادات غذا خوردن بچه برای از تشخیص خارج کردن علل فیزیکی یبوست یا کثیف کردن
• انجام معاینه دیجیتال (انگشتی) راست روده برای بررسی مدفوع سفت شده با فرو بردن انگشت چرب شده و محصور در دستکش به داخل رکتوم بچه در موقعی که با دست دیگر به شکم بچه فشار وارد می‌کند
• توصیه به انجام یک تست اشعه X برای تأیید وجود مدفوع سفت شده
• توصیه به انجام یک ارزیابی روان‌پزشکی در صورتی که مشکلات عاطفی عامل تقویت کننده علایم در بچه باشند
درمان انکوپریسیس
در کل درمان بی‌اختیاری مدفوع هر قدر زودتر شروع شود نتیجه بهتری خواهد داشت. قدم اول پاکسازی کولون از مدفوع سفت شده و باقی مانده در آن است. پس از آن درمان بر روی آموزش حرکات سالم روده متمرکز می‌شود. در برخی موارد روان‌درمانی ممکن است یک درمان کمکی مفید باشد.
پاکسازی کولون از مدفوع سفت شده
چند روش برای تمیز کردن کلون و تخفیف یبوست وجود دارد. پزشک کودکان احتمالاً یکی از راه‌های زیر یا موارد بیشتری را توصیه خواهد کرد:
• برخی ملین‌ها
• شیاف مقعدی
• تنقیه (اماله)
پزشک کودک ممکن است پیگیری وضعیت کودک را برای بررسی پیشرفت پاکسازی کولون توصیه کند.
تشویق حرکات سالم روده
وقتی کولون پاکسازی شد، مهم است تا بچه تشویق شود که به طور منظم از توالت استفاده کند. پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
• تغییرات غذایی شامل فیبر بیشتر و نوشیدن مایعات به میزان کافی
• ملین‌ها، و قطع تدریجی استفاده از آنها زمانی که کارکرد روده به حالت نرمال برمی‌گردد
• تربیت کودک برای رفتن به توالت به محض احساس نیاز به دفع مدفوع
• در صورت لزوم یک دوره کوتاه مدت قطع مصرف شیر گاو یا بررسی عدم تحمل نسبت به شیر گاو
اصلاح رفتاری
پزشک کودکان یا متخصص سلامت روانی می‌تواند در مورد تکنیک‌هایی برای آموزش استفاده صحیح از توالت توضیح دهد. این رویکرد گاهی از اوقات اصلاح رفتاری یا تربیت روده نامیده می‌شود.
در صورتی که بی‌اختیاری مدفوع به استرس عاطفی مرتبط باشد پزشک ممکن است روان‌درمانی را توصیه کند. روان‌درمانی همچنین ممکن است در صورتی که کودک دچار احساس شرم، گناه، افسردگی یا کاهش عزت نفس در پیوند با بی‌اختیاری مدفوع شده باشد مفید واقع شود.
سبک زندگی و مداوای خانگی برای انکوپریسیس
مردم باید از کاربرد تنقیه یا ملین - شامل محصولات گیاهی یا هومیوپاتیک - بدون صوابدید پزشک خودداری کنند.
وقتی کودک در مورد بی‌اختیاری مدفوع آموزش گرفته باشد، مهم است که برای دفع منظم مدفوع تشویق شود. نکات زیر می‌توانند در این مورد کمک کنند:
• بر مصرف فیبر تمرکز کنید. کودک خود را با یک رژیم غذایی متوازن شامل مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل و دیگر غذاهای پرفیبر که به نرم شدن مدفوع کمک می‌کنند، تغذیه کنید.
• کودک را به نوشیدن آب تشویق کنید. نوشیدن آب کافی کمک می‌کند تا از سفت شدن مدفوع پیشگیری شود. مایعات دیگر نیز مفیدند البته باید مسأله کالری تحت نظر باشد.
• در صورت توصیه پزشک مصرف شیر گاو را محدود کنید. در برخی موارد شیر گاو باعث تقویت یبوست می‌شود، اما در عین حال فرآورده‌های لبنی حاوی مواد مغذی مهمی هستند، بنابراین از پزشک در مورد مقدار لبنیات مورد نیاز کودک سؤال کنید.
• برای توالت زمان تعیین کنید. کودک را تشویق کنید تا بر یک مبنای منظم روزانه 5 تا 10 دقیقه روی کاسه توالت بنشیند. انجام این کار پس از خوردن غذا بهتر است زیرا روده پس از غذا خوردن فعال‌تر می‌شود. بچه را برای انجام این کار تشویق کنید.
• یک چهارپایه کنار توالت قرار دهید. این باعث ایجاد آرامش بیشتر بری بچه می‌شود و تغییر حالت قرارگیری پاهای کودک می‌تواند باعث ایجاد فشار بر روی شکم وی شده حرکت روده را تسهیل کند.
• در انجام برنامه پیگیر باشید. رسیدن به عملکرد و حس نرمال در مورد روده و ایجاد عادات جدید ممکن است به ماه‌ها زمان نیاز داشته باشد. پیگیری برنامه تنظیم شده در عین حال می‌تواند موارد عود مشکل را کاهش دهد.
• مشوق و مثبت‌نگر باشید. در زمان کمک به کودک خود برای غلبه بر بی‌اختیاری مدفوع، با حوصله باشید و از مشوق‌های مثبت استفاده کنید. اگر اتفاقی افتاد کودک را ملامت نکنید، مورد انتقاد قرار ندهید یا تنبیه نکنید. در عوض، او را مورد مهر و حمایت بی‌قید و شرط قرار دهید./
• مایو کلینیک
• ترجمه محمدقاسم رافعی
نظرات (0)