• تام سیمور، دکتر النا بیگرز
• ترجمه محمدقاسم رافعی
محدودیت حرکتی زبان (لکنت زبان*) یا انکیلوگلوسیا هنگامی رخ می‌دهد که نوار پوستی که زبان را به انتهای دهان متصل می‌کند کوتاهتر از معمول است.
انکیلوگلوسیا وضعیتی است که در زمان تولد ایجاد می‌شود و مشکلات ناشی از آن متفاوت است. برخی از نوزادان متولد شده با این اختلال آسیبی از آن نمی‌بینند در حالی که بقیه دچار محدودیت حرکت زبان می‌شوند.
مطالب این مقاله:
• انکیلوگلوسیا چیست؟
• شیردهی و انکیلوگلوسیا
• دیگر علایم و پیامدها
• درمان
• محدودیت حرکتی زبان در کودکان بزرگسال‌تر و در بزرگسالان
انکیلوگلوسیا چیست؟
رشتۀ پوستی که زبان را به قعر دهان متصل می‌کند فرینولوم نامیده می‌شود. محدودیت حرکتی زبان وقتی بروز می‌کند که فرینولوم بیش از حد کوتاه باشد.
لکنت زبان خفیف وقتی بروز می‌کند که زبان با نوار باریکی از بافت به نام غشاء مخاطی به انتهای دهان متصل می‌شود. در موارد شدید، زبان ممکن است به ته دهان بچسبد یا هم‌سطح شود.
لکنت زبان در طول یک بررسی معمول پس از تولد نوزاد قابل تشخیص است، اما این کار در عین حال ممکن است دشوار باشد. این موضوع اغلب مشخص نمیشود تا وقتی که نوزاد خوردن شیر از پستان را آغاز می‌کند.
شیردهی از پستان و محدودیت حرکتی زبان
نوزاد برای شیر خوردن نیاز به قفل کردن دهان به نوک پستان دارد. زبان آنها نیاز به پوشش لثۀ پایینی دارد تا نوک پستان را محافظت کند.
لکنت زبان ممکن است سبب مشکلاتی در تغذیه از پستان شود زیرا نوزاد نمیتواند به خوبی پستان را مک بزند. در نتیجه این امکان نیز وجود دارد که نوک پستان مادر خشک شود و ترک بردارد.
نوزادان همچنین ممکن است از طریق مکیدن به جبران وضعیت برآیند و نیز ممکن است دچار مشکلاتی در باز کردن کامل دهان خود شوند.
دیگر مشکلاتی که ممکن است نوزادان دچار لکنت زبان با آنها مواجه شوند شامل موارد زیر است:
• دشواری چسبیدن به پستان یا حفظ این حالت در طول مدت تغذیه
• شیر خوردن به مدتهای طولانی و از سر گرفتن این کار با وقفههای کوتاه مدت
• گرسنه به نظر رسیدن در تمام مدت
• عدم وزنگیری به سرعتی که انتظارش میرود
• ایجاد صدایی شبیه کلیک در هنگام شیر خوردن
• گاز گرفتن یا دندان بر هم سابیدن
• دچار شدن به استفراغ بلافاصله پس از تغذیه
در نتیجۀ این روند در کنار زخم و ترک نوک پستان، مادری که به نوزادش شیر می‌دهد ممکن است که دچار تحویل شیر کم و التهاب پستان شود که به نام ماستیت شناخته می‌شود.
به خاطر سپردن این موضوع مهم است که مشکلات مربوط به شیردهی از پستان ممکن است بر اثر طیف گستردهای از علایم بروز کند و معمولاً به لکنت زبان نوزاد مرتبط نیست. هر زنی که دچار مشکل در شیردهی از پستان است باید با ماما یا دیگر متخصصان مراقبت‌های پزشکی مشورت کند.
دیگر علایم و پیامدهای انکیلوگلوسیا
در حدود 4 تا 11 درصد نوزادان در بدو تولد دچار لکنت زبان هستند. این وضعیت در پسران بیش از دختران شایع است. فقط در حدود نیمی از این تعداد کاهش قابل ملاحظهای در عملکرد زبان نشان میدهند که سبب بروز مشکلاتی در تغذیه می‌شود.
اگر زبان در ناحیۀ نزدیک به نوک دچار مشکل اتصال به دهان باشد ممکن است دچار ضخامت لبه، یا چنگالی شکل شده و یا حالت قلب به خود بگیرد.
به هر جهت تشخیص لکنت زبان همیشه کار سادهای نیست و زبان می‌تواند در هر نقطه از قسمت زیرین خود دچار چسبیدگی به دهان باشد.
نوزاد ممکن است بر اثر ابتلا به لکنت زبان قادر به رساندن زبان خود ورای لب پایینی نباشد.
در ادامه لکنت زبان سبب بروز مشکلاتی در صحبت کردن هنگامی که بچه به زبان میآید می‌شود. مشخصاً ممکن است بچه در تلفظ حروفی که ادای آنها نیازمند بالا بردن زبان است، حروفی مثل ‘t’، ‘n’ یا ‘d’ دچار مشکل شود.
شناسایی و تشخیص لکنت زبان باید توسط پزشک صورت گیرد. انجام تشخیص از طریق معاینۀ فیزیکی و بررسی تاریخچۀ پزشکی مادر و بچه و مشکلاتی که در هنگام شیردهی از پستان بروز یافته است، انجام می‌شود.
درمان انکیلوگلوسیا
درمان لکنت زبان فقط هنگامی ضروری است که سبب مشکلاتی در شیر خوردن بچه شود.
اگر درمان مورد نیاز باشد، دکتر می‌تواند یک عمل جراحی ساده برای برش دادن فرینولوم انجام دهد. این عمل گاهی از اوقات زیر عنوان تقسیم زبان یا فرینولوتومی شناخته می‌شود.
یک دکتر خبره در یک اقدام جراحی اغلب فاقد درد تکۀ پوستی که زیر زبان را به دهان متصل می‌کند، به سرعت و سادگی برش داده یا قیچی می‌کند. نوزاد ممکن است نیاز به هیچ نوع مسکن درد نداشته باشد زیرا عموماً این اقدام درمانی به نظر نمیرسد که سبب بروز ناراحتی یا اختلالی شود.
عمل مزبور زبان را آزاد می‌کند و امکان حرکت آزادانه را برایش فراهم میآورد. زنان تشویق می‌شوند تا بلافاصله پس از انجام عمل به بچه‌های خود شیر دهند چرا که این کار باعث آرام شدن بچه می‌شود.
ممکن است در فرآیند عمل و پس از آن خونریزی کمی ایجاد شود. در موارد نادر خونریزی ممکن است بیشتر باشد.
درمان انکیلوگلوسیا در بچه‌های بزرگتر
اگر سن بچه بیش از 6 ماه باشد، عمل فرینولوتومی تحت بیهوشی عمومی یا جنرال انجام می‌شود. التیام زبان بچه پس از عمل ممکن است 10 روز زمان نیاز داشته باشد و بچه ممکن است برخی ناآرامیها را از خود نشان دهد.
در عین حال امکان شکلگیری یک لکۀ سفید رنگ زیر زبان وجود دارد اما معمولاً این لکه در فاصلۀ 24 تا 48 ساعت پس از عمل از بین میرود.
دیگر گزینه‌های درمانی در این مورد شامل موارد زیر است:
• جراحی لیزری: این عمل در طول 2 تا 3 دقیقه پایان مییابد و التیام در آن در حدود 2 ساعت زمان میبرد. هیچ نوع بیحسی یا بیهوشی نیز برای آن مورد نیاز نیست.
• الکتروکاتری: این عمل برای موارد خفیف لکنت زبان مناسب است و میتوان آن را با استفاده از بیحسی موضعی انجام داد.
لکنت زبان در کودکان بزرگتر و بزرگسالان
عدم درمان لکنت زبان ممکن است به دلیل سفتی بروز یافته در روند رشد دهان مشکلاتی برای کودکان و افراد بزرگسال ایجاد کند. به هر جهت برای نوزادانی که دچار مشکل شیر خوردن نمیشوند، لکنت زبان در هنگام بزرگ شدن آنها مشکلی ایجاد نمیکند.
اگر زبان دچار محدودیت حرکتی شده باشد، این وضعیت می‌تواند سبب بروز مسایلی در صحبت کردن شود و نیز این مشکل در هنگام خوردن برخی از غذاها خود را نشان خواهد داد.
بچه‌های بزرگتر و نیز افراد بزرگسال را میتوان برای درمان لکنت زبان مورد جراحی قرار داد اما عمل جراحی در این گروه‌های سنی نیازمند استفاده از بیهوشی عمومی و بخیۀ جراحی است. در برخی از موارد نیز ممکن است پش از انجام عمل جراحی در کودکان بزرگتر و افراد بزرگسال صحبت درمانی تجویز شود.
*توضیح: در این مقاله "لکنت زبان" بیشتر به معنی گیر کردن زبان به کار رفته است
Source:
Medical News Today
Tongue tie (ankyloglossia): What you need to know
Last reviewed Sat 7 October 2017
By Tom Seymour
Reviewed by Alana Biggers, MD, MPH
