• ریچل نل، دکتر کریستین فرانک
• ترجمه هامیک رادیان
پرزهای چشایی ارگانهای حسگری هستند که به انسان امکان درک و لذت بردن از طعم و مزۀ چیزهای مختلف، از شیرینی گرفته تا غذاهای نمکی و ترش، را میدهند.
پرزهای چشایی معمولاً در طول یک دورۀ زمانی یک تا دو هفتهای خود را بازتولید میکنند. به هر جهت، مواقعی هست که این پرزها دچار آسیب‌دیدگی، سوختگی یا تورم می‌شوند.
به طور بالقوه علل متعددی برای آسیب دیدن پرزهای چشایی وجود دارد و علت بروز آسیب درمان آن را نیز مشخص میکند.
[مطالب این مقاله:]
• علل
• نمای ظاهری
• مراجعه به پزشک
• درمان
• پیام همراه
علل
درون برآمدگیهای کوچک پرزهای چشایی اجزاء مومانندی هست که به عنوان میکروایلی شناخته می‌شوند و دارای سلولهای حسگر هستند. این سلولها پیامها را به مغز مخابره میکنند. بروز هر گونه اختلال در مورد این سلولها می‌تواند به توانایی چشایی در فرد آسیب وارد کند.
چند اختلال و وضعیت مختلف از جمله موارد فهرست شده در زیر میتوانند صدماتی آنقدر جدی به پرزهای چشایی وارد کنند که نتیجۀ آن تورم آنها باشد:
• ریفلاکس اسید که سبب بالا رفتن اسید معده به سمت گلو و سوزانیدن پرزهای چشایی قرار گرفته در قسمت عقب گلو می‌شود
• بریدگی‌ها، سوختگیها یا جراحاتی در دهان که نتیجۀ آنها التهاب و ایجاد ورم باشد
• خشکی دهان
• خوردن غذاهای دارای ادویههای تند یا غذاهای ترش
• قرار گرفتن در معرض تماس با غذاهای بسیار داغ یا بیش از حد سرد
• داشتن سابقۀ تماس با اشعه در ناحیه سر و گردن
• عفونتهایی مثل سرماخوردگی، آنفولانزا، عفونت‌های قارچی، یا بیماریهای باکتریایی
• مشکلات مربوط به ضعف بهداشت دهان و دندان
• مصرف دخانیات
• مصرف داروهایی که روی زبان تأثیر بسیار اسیدی دارند
گاهی از اوقات تورم پرزهای چشایی مــیتواند پیامی از وجود مشکلات جدیتری مثل سرطان زبان باشد، که می‌تواند سبب التهابی شود که زبان و پرزهای چشایی را به طور منفی تحت تأثیر میگذارد.
پرزهای چشایی چگونه به نظر میرسند؟
پاپیلاها ممکن است به رنگ سفید یا قرمز ظاهر شوند. برخی از آنها نیز ممکن است تاولهای کوچک پر از مایعی داشته باشند که زیر عنوان پوسچولهای زبان شناخته می‌شوند.
به هر جهت به صورت نرمال فرد نباید قادر باشد تا پرزهای چشایی خود را با چشم غیر مسلح مشاهده کند.
چه هنگامی به پزشک مراجعه کنیم
از آنجا که بدن به صورت مداوم پرزهای چشایی تازه ایجاد میکند، در اغلب موارد تورم پرزهای چشایی به سرعت برطرف می‌شود. یا افراد وضعیت زیربنایی مبتلابۀ خود را درمان میکنند یا اینکه آسیب دیدگی پرزهای چشایی به مرور زمان بهبود پیدا میکند.
در هر حال بنا بر اعلام "انستیتوهای ملی بهداشت" بر مبنای تخمین‌های موجود سالانه 200.000 نفر در سطح ایالات متحد آمریکا در صدد درمان اختلالات مرتبط به حس چشایی در خود برمیآیند.
اگر فرد متوجه وجود تورم مزمن در پرزهای چشایی خود شود یا احساس کند که قوه چشایی وی دچار آسیب شده است، وی باید به یک متخصص گوش، حلق و بینی (اُتالارینگولوژیست) مراجعه کند.
در زمینه ورم بیشتر بخوانیم:
ورم دست - آنچه دانستنش نیاز است
تشخیص
متخصص گوش، حلق و بینی فرآیند تشخیص را با پرسش از تاریخچۀ سلامت فرد شروع کرده و مروری بر اختلالات پزشکی مبتلابۀ وی انجام میدهد و از داروهای مورد مصرف فرد سؤال میکند. دکتر در عین حال علایم موجود را مورد لحاظ قرار میدهد و یک معاینۀ جسمانی انجام میدهد. دکتر در عین حال با قرار دادن مواد دارای طعمهای خاص بر روی زبان فرد یک تست چشایی در مورد وی انجام میدهد.
اگر پزشک به این موضوع مشکوک شود که بیمار مبتلا به سرطان زبان است، وی نسبت به انجام بیوپسی بافت زبان اقدام میکند. در مرحلۀ بعد یک پاتولوژیست نمونۀ تهیه شده از بیوپسی بافت زبان را برای جستجو در مورد سلولهای سرطانی زیر میکروسکپ بررسی میکند.
درمان‌ها کدامند؟
مردم میتوانند تورم پرزهای چشایی خود را با درمان علت یا علل اصلی مداوا کنند یا کاهش دهند. این شامل مصرف آنتیبیوتیک برای عفونت‌های باکتریایی یا مشکلات لثه می‌شود.
برخی از اوقات این امکان وجود دارد که پزشک برای کاهش اثرات تورم زبان یا پرزهای چشایی نوع داروی مورد تجویز برای فرد را تغییر دهد.
ترک مصرف دخانیات نیز می‌تواند به افراد سیگاری دچار مشکلات مربوط به چشایی کمک کند.
دیگر قدمها در این مورد عبارتند از:
• مسواک زدن و استفاده از نخ دندان دستکم دو بار در روز.
• استفاده از دهانشویه و مواد آبکشی مخصوص دهان در صورتی که خشکی دهان عامل بروز مشکل باشد
• استفاده از قرقرۀ آب نمک گرم چند بار در روز
• استفاده از تراشههای ریز یخ روی زبان برای کاهش ورم ایجاد شده
• استفاده از داروهای لازم برای کاهش ریفلاکس اسید مثل داروهای مهار کنندۀ پمپ پروتون و بلوک کننده‌های گیرندۀ H2 در صورت نیاز
مردم در عین حال میتوانند در مورد گزینه‌های درمان شخصی مفید به حال خود با پزشک مشورت کنند.
پیام همراه
آسیب دیدن پرزهای چشایی به این معنی است که فرد قادر به درک مزۀ غذاهای فاسد شده نیز نخواهد بود. قوۀ چشایی آسیب دیده و مختل شده می‌تواند بر اشتهای فرد و نیز لذت بردن وی از غذا تأثیر منفی بگذارد.
این مشکلات با مصرف غذا می‌تواند در صورت عدم مقابله با مشکل سبب بروز کاهش وزن ناخواسته شود. شکل ایدهآل موضوع این است که فرد برای شناسایی علل زیربنایی تورم پرزهای چشایی در جستجوی استفاده از مراقبتهای پزشکی باشد به شکلی که این توانایی ضروری را دوباره به دست آورد./
Source:
Medical News Today
What to know about swollen taste buds
Last reviewed Mon 22 January 2018
By Rachel Nall, RN, BSN, CCRN
Reviewed by Christine Frank, DDS
