کف کردن یا کف آوردن دهان - آنچه دانستنش نیاز است

• جنیفر هوآیزن، دکتر سیونگگو هان
• ترجمه محمدقاسم رافعی

کف کردن یا کف آوردن دهان هنگامی بروز می‎کند که بزاق به میزان بیش از حد در دهان یا ریه‎ها جمع شده و با هوا مخلوط می‎شود و کف ایجاد می‎کند.
کف آوردن غیر ارادی یا ناخواسته در دهان یک علامت بسیار ناشایع بوده و نشانه‌ای از وجود یک اختلال پزشکی زیربنایی جدی است که نیاز به مراقبت اورژانسی پزشکی دارد.

[مطالب این مقاله:]
• علل
• درمان
• دورنما

علل
مردم به ندرت دچار کف یا حباب دهان در مقادیر زیادی می‎شوند که در فیلم‎های سینمایی یا تلویزیون به تصویر کشیده می‎شود.
تحقیقات نشان داده‎اند که حتی حیوانات وحشی بیمار نیز معمولاً دچار کف یا حباب دهان به شکل اغراق‎آمیزی که مردم تصور می‎کنند، نمی‎شوند.
با این زمینه ذهنی، حتی اگر مقادیر کمی بزاق حباب‌‌دار به شکل ناخواسته از دهان کسی خارج شود، وی نیاز به مراقبت اورژانسی پزشکی خواهد داشت.
کف کردن دهان به طور نرمال با مشکلات سیستم عصبی مرکزی و عوارض بالقوه کشنده شامل کما و مرگ همراه است.
برخی از شایع‎ترین علل کف کردن دهان شامل موارد زیر است:

اوردوز مواد مخدر
وقتی کسی مقادیری بیش از آنچه بدن وی قادر به پردازش آن است مواد مخدر یا سمی مصرف می‎کند، وی ممکن است دچار اوردوز شود.
اوردوز شدید می‎تواند به تشنج منجر گردد که سبب یاوه‎گویی یا جمع شدن بزاق در دهان می‌شود که از لای دندان‎های قفل شده و لب‌ها بیرون می‎زند.
مردم دچار اوردوز شدید در عین حال ممکن است دچار حمله قلبی و ادم ریوی شوند که در آن مایع به درون ریه‎ها نشت می‎کند و هر دو اختلال با کف آوردن دهان مرتبطند.
وقتی قلب و ریه‎ها دارای کارکرد کامل نیستند مایعات در اطراف هر دو دستگاه جمع می‎شوند و پدیدۀ قحط اکسیژن در سلول‎ها رخ می‎دهد.
دی‎اکسید کربن و دیگر گازها نیز در اطراف سلول‌‏ها تجمع می‎کنند و با مایع مزبور مخلوط می‎شوند که این باعث ایجاد مخاطی کف‎آلود یا حبا‎دار به رنگ صورتی روشن می‎گردد. این مخاط کف‎دار ممکن است بدون اختیار فرد از دهان وی خارج شود.

تشنج
مردم دچار اختلالات تشنجی یا صرع ممکن است دچار انواع اندک متفاوتی از تشنج شوند که هر یک از آنها با علایم ویژه خود همراه است.
به طور معمول فقط یک نوع تشنج که تشنج تونیک کلونیک یا تشنج تکان دهنده نامیده می‎شود با یاوه‎گویی، کف کردن جزئی یا خروج حباب از دهان همراه است.
مردم دچار تشنج تونیک - کلونیک دچار تب و تاب الکتریکی همزمان در سراسر مغز خود می‎شوند.
این نوع تشنج باعث ایجاد ناهشیاری آنی به دنبال تشنج در کل بدن می‎شود.
تشنج‎های تونیک - کلونیک باعث از دست رفتن کنترل عضلانی می‎شوند که می‎تواند عمل بلع یا حتی باز کردن دهان را برای فرد دشوار کند. در طول حمله، بزاق اضافی درون دهان جمع شده، از میان دندان‎های قفل شده با اکسیژن و گازهای درون دهان مخلوط می‎شود و ظاهری کف‎آلود به خود می‎گیرد.

هاری
ویروس هاری یک بیماری زونوتیک است، به این معنی که می‎تواند از حیوانات به انسان منتقل شود.
هاری قادر است تا مغز و سیستم عصبی مرکزی تمامی انواع پستانداران خون‎گرم را عفونی کرده و به آنها آسیب برساند.
هاری از طریق بزاق حیوان آلوده از یک میزبان به میزبان بعدی منتقل می‎شود. بسیاری از مردم مبتلا به هاری بر اثر گاز گرفته شدن توسط یک حیوان آلوده به این بیماری دچار می‎شوند یا اینکه عفونت از طریق بزاق و به واسطۀ زخم‌های باز وارد بدن آنها می‎شود.
یکی از علایم هاری فلج عضلات گردن است که باعث دشوار شدن عمل بلع می‎شود.
هاری در عین حال باعث می‎شود تا میزان تولید بزاق افزایش یابد. بزاق ممکن است در هنگامی که عمل بلع در فرد مشکل می‎گردد درون دهان جمع شده و با اکسیژن و دیگر گازها مخلوط شود.
تعداد مردمی که سالانه در آمریکای شمالی دچار هاری می‎شوند بسیار اندک است. بر مبنای اعلام CDC سالانه فقط 1 تا 3 مورد هاری از ایالات متحد آمریکا گزارش می‎شود.
مردم دچار هاری ممکن است همان علایمی را که حیوانات مبتلا به هاری دچار آنها می‎شوند، یعنی کف کردن دهان، حالت تهاجمی شدید و هیدروفوبیا یا هراس از آب را تجربه نکنند.
علایم هاری در انسان در مراحل اولیه شامل تب و ضعف است. همچنان که بیماری پیشرفت می‎کند علایم به اضطراب، گیجی، رفتار سراسیمه، توهم و اینسومنیا گسترش پیدا می‎کنند.

درمان
هر کسی که دچار کف کردن دهان شده یا بروز آن را در دیگری شاهد می‎شود باید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرد.
درمان به میزان زیادی وابسته به علت کف کردن دهان است اما برای پیشگیری از عوارض جدی و برگشت‎ناپذیر به طور معمول درمان اورژانسی مورد نیاز است.
در زیر به گزینه‎های درمانی مربوط به علل شایع کف کردن دهان اشاره شده است:

درمان اوردوز مواد مخدر
هر فرد دچار اوردوز مواد مخدر باید در اولین فرصت ممکن به بیمارستان انتقال یابد، و برای پیشگیری از بروز ریسک‎های سلامت مثل نارسایی ارگان، کما و مرگ تحت پایش پزشکی مداوم قرار گیرد.
اغلب اوقات فقط 1 تا 3 ساعت طول می‎کشد تا اوردوز بر اثر تزریق یا خوردن مواد مخدر به مرگ منجر شود.
نشانه‌های اوردوز شامل موارد زیر است:
• از حال رفتن یا غش کردن
• گشاد شدن مردمک چشم
• افزایش یا کاهش دمای بدن
• سریع یا کند شدن ضربان قلب
• کُند و سطحی شدن تنفس
• رنگ‎پریدگی یا برافروختگی پوست
• حمله یا تشنج
• پارانویا و سایکوز
• ورم پوست
اگر کسی اوردوز کرده یا در کوران اوردوز باشد فردی که شاهد وضعیت است باید بلافاصله به اورژانس خبر دهد یا فرد را به بیمارستان برساند.
در زمان انتظار برای رسیدن کمک فرد حاضر در صحنه باید فرد دچار اوردوز را به پهلو بخواباند و از باز بودن راه‌های هوایی وی مطمئن شود. فرد دچار اوردوز را هرگز نباید تنها به حال خود رها کرد.
در مردمی که با مواد خوراکی سمی مثل الکل یا مواد شیمیایی مایع اوردوز می‎کنند باید معده تخلیه یا برای تخلیه مواد سمی به آنان شارکوال داده شود.
اگر اوردوز بر اثر مصرف مواد مخدر رخ داده باشد به فرد دچار اوردوز باید یک تزریق آنتی‎دوت به نام نارکان داده شود که باعث معکوس شدن فوری عمل ماده مخدر می‎شود.
در حال حاضر هیچ آنتی‎دوت شناخته شده‌ای برای درمان اوردوز ناشی از داروهای محرک وجود ندارد.
پس از اوردوز اغلب مردم نیاز به آن دارند که به مدت حداقل یک روز یا بیشتر در بیمارستان بمانند که این زمان به شدت یا علت ایجاد اوردوز بستگی دارد.

درمان تشنج
اگر کسی دچار تشنج شود، فرد احتمالاً حاضر در صحنه باید مطمئن شود که بیمار از تمام چیزهایی که ممکن است به وی آسیب برسانند دور شده است.
تا زمان پایان تشنج فرد دچار حمله نباید تنها بماند. وقتی تشنج پایان یافته و فرد دوباره هشیاری خود را به دست آورده وی را می‎توان به پهلو خواباند. باید از بابت تمیز بودن دهان و بینی فرد مطمئن شد.
فرد را با پتو یا ملافه بپوشانید و اجازه دهید تا استراحت کند، و هر چند دقیقه بررسی کنید تا مطمئن شوید که وی هنوز بیدار و به شکل نرمال نفس می‎کشد.
مردم دچار صرع نیازی نیست تا در هر بار دچار شدن به حمله به بیمارستان انتقال داده شوند. پس از بروز حمله صرع آنچه بیشتر بیماران بدان نیاز مبرم دارند استراحت و سیراب شدن بدن است. دچار شدن به حمله استرس‎آفرین بوده و باعث ایجاد خستگی در تمام بدن می‎شود.
هر کسی که به دلایل نامشخص دچار حمله می‎شود، تشنج شدید دارد، یا کسی که وضعیت وی به حالت نرمال نیست، باید به اورژانس پزشکی انتقال یابد.
مردم در عین حال اگر تشنج بیش از 5 دقیقه ادامه یافته باشد یا اگر ده دقیقه پس از بروز حمله تنفس و سطح هشیاری آنها به میزان نرمال برنگشته باشد باید به اورژانس پزشکی مراجعه کنند.
پزشکان فرد دچار تشنج را برای اطمینان از برخورداری از عملکردهای جسمانی حیاتی مثل ضربان قلب و تنفس به صورت نرمال مورد پایش قرار می‎دهند. در عین حال امکان دادن دارو به فرد نیز مطرح است.
در مواردی که فرد برای نخستین بار دچار تشنج می‎شود یا مواردی که تشنج روی داده با موارد معمول تفاوت دارد، پزشکان تست‎هایی را برای تعیین علت زیربنایی بروز تشنج انجام می‎دهند.
برخی مردم دچار اختلالات تشنجی و انواع صرع نیاز به مصرف مادام‎العمر داروهایی به نام داروهای ضد تشنج یا ضد حمله دارند.

درمان هاری
هر کسی که ظن به مجاورت با ویروس هاری در مورد وی مطرح است باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
توصیه‎ها برای مردم مواجه با ویروس هاری شامل موارد زیر است:
• شستشوی دقیق و کامل نواحی مورد تماس یا زخم‎ها با آب روان و صابون به مدت دستکم پانزده دقیق و سپس ادامه پاکسازی ناحیه با آب روان.
• مراجعه به پزشک یا بیمارستان برای تزریق ایمنی‎زایی در اولین فرصت ممکن. واکسن‎های هاری می‎توانند مانع تبدیل ویروس به عفونت شوند.
وقتی هاری به عفونت بدل شده باشد هیچ علاجی برای این بیماری وجود ندارد. مردمی که ظن مجاورت با ویروس هاری یا حیوانات عفونی در مورد آنها مطرح است باید برای اجتناب از عوارض تهدیدگر زندگی بلافاصله تحت ایمنی‎زایی اولیه قرار گیرند.

دورنما
کف کردن دهان علامت بسیار ناشایعی است اما این عارضه با عوارض جدی سلامت مرتبط است. این عوارض شامل اوردوز دارو و مواد مخدر، تشنج، و عفونت هاری است.
اگر دهان کسی کف آورده باشد فرد حاضر در صحنه باید وی را به پهلو بخواباند و از باز بودن راه‌های هوایی در وی مطمئن شود و به اورژانس اطلاع دهد.
در صورت عدم درمان اختلالات شناخته شده به عنوان علت کف آوردن دهان، آنها می‎توانند به اختلالات جدی سلامت، اغلب اوقات نارسایی ارگان و مرگ، منجر ‎شوند./

Source:
Foaming or frothing at the mouth: What to know
Last reviewed Thu 10 May 2018
By Jennifer Huizen
Reviewed by Seunggu Han, MD