فارینجایتیس [فارنژیت] التهاب غشاهای مخاطی جدار پشت گلو یا فارنکس است. این التهاب میتواند سبب ایجاد ناراحتی، خشکی و دشواری بلع شود.
فارنژیت یک اصطلاح پزشکی برای تبیین گلودرد است. علل فارنژیت عفونتهای ویروسی مثل سرماخوردگی، و عفونتهای باکتریایی مثل گروه A استرپتوکوکوس را شامل میشود.
فارنژیت اختلالی شایع است و به ندرت عاملی برای نگرانی محسوب میشود. فارنژیت ویروسی اغلب به شکل خود به خود در طول یک هفته یا بیشتر برطرف میگردد. به هر حال دانستن علت باعث محدودتر شدن دامنه گزینههای درمانی میشود.
[در این مقاله:]
• علل فارنژیت
• انتقال فارنژیت
• علایم فارنژیت
• اختلالات مشابه
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• تشخیص فارنژیت
• درمان و مداوای خانگی
• پیشگیری از فارنژیت
• دورنما
علل فارنژیت
عفونتهای ویروسی شایعترین علت فارنژیت به شمار میروند. برخی ویروسهای شایع که میتوانند باعث فارنژیت شوند عبارتند از:
• رینوویروس، کوروناویروس، یا پاراآنفولانزا
• کولدادنوویروس، که سبب ایجاد ورم ملحتمه میشود، که به نام چشم صورتی نیز معروف است، و نیز سرماخوردگی
• آنفولانزا یا فلو
• ویروس اپشتین - بار، که باعث ایجاد مونونوکلئوز میشود
مونونوکلئوز یا مونو یک عفونت ویروسی مُسری است که باعث ایجاد طیفی از علایم شبه آنفولانزا میشود. این ویروس میتواند از طریق بزاق دهان گسترش پیدا کند، بنابراین شخص میتواند آن را از طریق استفاده مشترک از ظروف و کارد و چنگال، قرار گرفتن در معرض ذرات سرفه و عطسه یا از طریق بوسیدن به دیگران منتقل کند. این اختلال که زیر عنوان بیماری بوسه نیز شناخته میشود اغلب نوجوانان و بزرگسالان جوان را مبتلاء میکند.
اگرچه شیوع کمتری دارد، عفونتهای باکتریایی نیز میتوانند باعث ایجاد فارنژیت شوند. گروه A باکتری استرپتوکوکوس مسؤول حدود 20 تا 40 درصد موارد فارنژیت در کودکان است. مردم عموماً به فارنژیت ناشی از گروه A استرپتوکوکوس زیر عنوان گلودرد اشاره میکنند.
دیگر عفونتهای باکتریایی که میتوانند باعث ایجاد فارنژیت شوند عبارتند از:
• گروه C و G استرپتوکوکوس
• کلامیدیا
• گونورهآ
• میکوپلاسما پنومونیا
عواملی که میتوانند خطر ابتلاء به فارنژیت را در فرد افزایش دهند شامل موارد زیر است:
• داشتن تاریخچه ابتلاء به آلرژی
• داشتن تاریخچه ابتلاء مکرر به عفونتهای ویروسی
• مصرف دخانیات یا قرار گرفتن در معرض دود غیر مستقیم سیگار
انتقال فارنژیت
هم اشکال ویروسی و هم باکتریایی فارنژیت مسری هستند. اجرام مسبب فارنژیت گرایشی به زندگی در محیط بینی و گلو دارند.
وقتی شخص دچار فارنژیت سرفه یا عطسه میکند، وی ذرات ریزی را در فضا پراکنده میسازد که حاوی ویروس یا باکتری هستند. مردم ممکن است از طرق زیر آلوده شوند:
• تنفس کردن ذرات ریز معلق در هوا
• لمس اشیاء آلوده و سپس لمس صورت خود
• خوردن غذا و نوشیدنی آلوده
علت حیاتی بودن موضوع شستشوی دست پیش از جابجا کردن غذا یا لمس صورت همین است.
مردم معمولاً از عفونتهای ویروسی مثل سرماخوردگی در طول 7 تا 10 روز بهبود پیدا میکنند. به هر حال، به علت وجود دوره نهفتگی ویروس، مردم ممکن است پیش از بروز علایم مسری باشند.
بر مبنای اعلام CDC، مردم میتوانند از طریق ماندن در خانه تا زمان ابتلاء به تب و مصرف آنتیبیوتیک به مدت حداقل 24 ساعت مانع از سرایت بیماری به دیگران شوند.
علایم فارنژیت
علامت اصلی فارنژیت درد، خشکی یا خارش گلو است. علایم دیگری بسته به نوع عفونت ممکن است بروز یابد (مثل علایم سرماخوردگی یا فلو).
علایم فارنژیت ویروسی شامل موارد زیر است:
• سرفه
• سردرد
• تب
• دردهای جسمانی
• عطسه
• احتقان معبرهای بینی
• تورم گرههای لنفاوی
• خستگی مفرط
• اولسر دهان
فارنژیت همراه مونونوکلئوز میتواند علایم دیگری شامل موارد زیر داشته باشد:
• درد شکم، به ویژه در قسمت چپ بالای شکم
• خستگی مفرط مقهور کننده
• تضعیف اشتها
• ورم گرههای لنفی
• راش
علایم فارنژیت باکتریایی شامل موارد زیر است:
• درد قابل توجه در هنگام عمل بلع
• حساس و متورم شدن گرههای لنفاوی گردن
• لکههای سفید قابل رویت یا چرک روی قسمت عقب گلو
• سرخ و متورم شدن لوزهها
• سردرد
• درد شکم
• خستگی مفرط
• تهوع
• استفراغ
• راش، که زیر عنوان تب اسکارلت یا اسکارلاتینا شناخته میشود
اختلالات مشابه
التهاب گلو اختلال پزشکی شایعی است و ممکن است بر اثر دلایل متعددی ایجاد شود. دیگر علل ممکن در این مورد شامل موارد زیر است:
لارنژیت
لارنژیت اختلالی است که سبب التهاب لارنکس یا حنجره میشود. حنجره حامل تارهای صوتی است.
التهاب تارهای صوتی سبب خشونت صدا میشود و در برخی از موارد ممکن است به از دست دادن کامل صدا منجر شود.
مردم ممکن است بر اثر فشار آوردن بر تارهای صوتی یا استفاده بیش از حد از حنجره دچار لارنژیت شوند.
دیگر علل لارنژیت عبارتند از:
• انواع آلرژی
• اسید معده ناشی از ریفلاکس اسید
• عفونتهای ویروسی
• عفونتهای باکتریایی
تونسیلیت
تونسیلیت التهاب لوزهها و نتیجه یک عفونت ویروسی یا باکتریایی است. تونسیلیت باکتریایی میتواند بر اثر عفونت با گروه A باکتری استرپتوکوکوس ایجاد شود.
تونسیلیت به ندرت مشکلی جدی است و اغلب خود به خود یا با یک دوره کوتاه مدت مصرف آنتیبیوتیک برطرف میشود. به هر جهت، در صورتی که تونسیلیت برگشت کننده بوده یا درازمدت باشد پزشک برداشتن لوزهها با عمل جراحی را توصیه میکند.
علایم تونسیلیت و فارنژیت مشابه همند و عبارتند از:
• گلودرد
• قرمز و متورم شدن لوزهها
• بروز نقطههای سفید یا زردرنگ روی لوزهها
• دشواری بلع
• درد شکم
• سردرد
• گرفتگی گردن
اولسر گلو
اولسر یک جراحت پر از چرک است که ممکن است روی گلو، تارهای صوتی، یا مری شکل بگیرد. علل اولسرهای گلو شامل موارد زیر است:
• عفونتهای ویروسی یا باکتریایی
• صدمه دیدن بافت جدار داخلی گلو
• شیمی درمانی
• اسید معده ناشی از استفراغ یا ریفلاکس اسید
علایم اولسرهای گلو شبیه به فارنژیت بوده شامل موارد زیر است:
• دشواری یا درد در هنگام عمل بلع
• لکههای سفید رنگ درون گلو
• تب
• لرز
• ورم گرههای لنفی
• تهوع
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت مواجهه با هر یک از موارد زیر مردم دچار فارنژیت باید به دکتر مراجعه کنند:
• ادامه علایم به مدت بیش از 10 روز
• مواجه شدن با دشواری یا درد شدید در هنگام عمل بلع
• مشکل تنفسی
• راش
تشخیص فارنژیت
گلودرد ممکن است بر اثر طیفی از مشکلات زیربنایی پزشکی اتفاق بیفتد. در حالی که عفونتهای ویروسی شایعترین علت فارنژیت هستند، این موضوع مهم است که برای درمان صحیح اختلال تشخیص صحیح صورت گیرد.
تشخیص معمولاً با یک معاینه بالینی از سوی پزشک شروع میشود. علایم فعلی بیمار بررسی میشود و گلو، چشمها، و بینی در جستجوی علایم عفونت معاینه میگردند.
وقتی کسی دچار نشانههای آشکار عفونت ویروسی باشد، آنگاه پزشک احتمالاً تستهای دیگری انجام نخواهد داد.
اگر پزشک ظن به وجود عفونت باکتریایی داشته باشد، ممکن است کشت نمونه از گلو برای تأیید تشخیص انجام شود. این تست شامل گرفتن یک نمونه سواب از گلو و ارسال آن برای آنالیز آزمایشگاهی است.
درمان و مداوای خانگی
درمان مناسب فارنژیت بر مبنای علت زیربنایی آن متفاوت است.
در مورد عفونتهای باکتریایی، پزشک ممکن است مصرف یک دوره آنتیبیوتیک مثل آموکسیسیلین یا پنیسیلین را توصیه کند. تجویز آنتیبیوتیک برای پیشگیری از عوارضی مثل تب روماتیک یا بیماری کلیه، و نه برای درمان گلودرد، انجام میشود. این موضوع ضروری است که برای محو عفونت و پیشگیری از بروز مجدد آن دوره درمان با آنتیبیوتیک کامل شود.
فارنژیت ویروسی به آنتیبیوتیک جواب نمیدهد بلکه خود به خود برطرف میشود. به هر حال، مصرف داروهای غیر نسخهای مثل استامینوفن یا ایبوپروفن میتواند به تخفیف درد و تب کمک کند.
مداواهای خانگی که میتوانند سرعت التیام را افزایش دهند عبارتند از:
• استراحت زیاد
• سیراب نگه داشتن بدن
• استفاده از دستگاه بخور یا مرطوب کننده هوا
• مکیدن تراشه یخ یا قرصهای زیر زبانی برای آرام کردن گلو
• قرقره آب نمک
• نوشیدن نوشابههای گرم مثل چای، آب لیمو یا آب گوشت
پیشگیری از فارنژیت
مردم میتوانند خطر ابتلاء به فارنژیت یا انتقال آن و دیگر عفونتها را از طرق زیر کاهش دهند:
• شستشوی کامل و منظم دستها
• پوشاندن دهان و بینی در هنگام سرفه یا عطسه کردن
• اجتناب از تماس نزدیک با مردم دچار عفونت باکتریایی یا عفونت ویروسی
• اجتناب از مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود آنها
دورنما
فارنژیت به ندرت مشکلی جدی است و اغلب در کنار سرماخوردگی یا آنفولانزا بروز میکند. فارنژیت ویروسی به شکل نرمال خود به خود در طول چند هفته از بین میرود، اما فارنژیت باکتریایی ممکن است برای پیشگیری از عوارض نیاز به یک دوره مصرف آنتیبیوتیک داشته باشد.
عوارض فارنژیت مثل آبسه پریتونسیلار و تب روماتیک نادرند. هر کسی که دچار علایم شدید، برگشت کننده یا پایدار باشد باید به پزشک مراجعه کند.
رعایت بهداشت و پوشاندن دهان و بینی در هنگام سرفه یا عطسه کردن میتواند به پیشگیری از گسترش اجرام مسبب فارنژیت کمک کند./
• جِیمی اِسک، دکتر نانسی مایر
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
Source:
Medical News Today
What is pharyngitis?
Last reviewed Thu 10 January 2019
By Jamie Eske
Reviewed by Nancy Moyer, MD