فارنژیت یا التهاب غشاهای مخاطی گلو

فارینجایتیس [فارنژیت] التهاب غشاهای مخاطی جدار پشت گلو یا فارنکس است. این التهاب می‎تواند سبب ایجاد ناراحتی، خشکی و دشواری بلع شود.
فارنژیت یک اصطلاح پزشکی برای تبیین گلودرد است. علل فارنژیت عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی، و عفونت‎های باکتریایی مثل گروه A استرپتوکوکوس را شامل می‎شود.
فارنژیت اختلالی شایع است و به ندرت عاملی برای نگرانی محسوب می‎شود. فارنژیت ویروسی اغلب به شکل خود به خود در طول یک هفته یا بیشتر برطرف می‌گردد. به هر حال دانستن علت باعث محدودتر شدن دامنه گزینه‌های درمانی می‎شود.

[در این مقاله:]
• علل فارنژیت
• انتقال فارنژیت
• علایم فارنژیت
• اختلالات مشابه
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• تشخیص فارنژیت
• درمان و مداوای خانگی
• پیشگیری از فارنژیت
• دورنما

علل فارنژیت
عفونت‎های ویروسی شایع‌ترین علت فارنژیت به شمار می‎روند. برخی ویروس‎های شایع که می‎توانند باعث فارنژیت شوند عبارتند از:
• رینوویروس، کوروناویروس، یا پاراآنفولانزا
• کولدادنوویروس، که سبب ایجاد ورم ملحتمه می‎شود، که به نام چشم صورتی نیز معروف است، و نیز سرماخوردگی
• آنفولانزا یا فلو
• ویروس اپشتین - بار، که باعث ایجاد مونونوکلئوز می‎شود
مونونوکلئوز یا مونو یک عفونت ویروسی مُسری است که باعث ایجاد طیفی از علایم شبه آنفولانزا می‎شود. این ویروس می‎تواند از طریق بزاق دهان گسترش پیدا کند، بنابراین شخص می‎تواند آن را از طریق استفاده مشترک از ظروف و کارد و چنگال، قرار گرفتن در معرض ذرات سرفه و عطسه یا از طریق بوسیدن به دیگران منتقل کند. این اختلال که زیر عنوان بیماری بوسه نیز شناخته می‎شود اغلب نوجوانان و بزرگسالان جوان را مبتلاء می‎کند.
اگرچه شیوع کمتری دارد، عفونت‎های باکتریایی نیز می‎توانند باعث ایجاد فارنژیت شوند. گروه A باکتری استرپتوکوکوس مسؤول حدود 20 تا 40 درصد موارد فارنژیت در کودکان است. مردم عموماً به فارنژیت ناشی از گروه A استرپتوکوکوس زیر عنوان گلودرد اشاره می‎کنند.
دیگر عفونت‎های باکتریایی که می‎توانند باعث ایجاد فارنژیت شوند عبارتند از:
• گروه C و G استرپتوکوکوس
• کلامیدیا
• گونوره‌آ
• میکوپلاسما پنومونیا
عواملی که می‎توانند خطر ابتلاء به فارنژیت را در فرد افزایش دهند شامل موارد زیر است:
• داشتن تاریخچه ابتلاء به آلرژی
• داشتن تاریخچه ابتلاء مکرر به عفونت‎های ویروسی
• مصرف دخانیات یا قرار گرفتن در معرض دود غیر مستقیم سیگار

انتقال فارنژیت
هم اشکال ویروسی و هم باکتریایی فارنژیت مسری هستند. اجرام مسبب فارنژیت گرایشی به زندگی در محیط بینی و گلو دارند.
وقتی شخص دچار فارنژیت سرفه یا عطسه می‎کند، وی ذرات ریزی را در فضا پراکنده می‎سازد که حاوی ویروس یا باکتری هستند. مردم ممکن است از طرق زیر آلوده شوند:
• تنفس کردن ذرات ریز معلق در هوا
• لمس اشیاء آلوده و سپس لمس صورت خود
• خوردن غذا و نوشیدنی آلوده
علت حیاتی بودن موضوع شستشوی دست پیش از جابجا کردن غذا یا لمس صورت همین است.
مردم معمولاً از عفونت‎های ویروسی مثل سرماخوردگی در طول 7 تا 10 روز بهبود پیدا می‌کنند. به هر حال، به علت وجود دوره نهفتگی ویروس، مردم ممکن است پیش از بروز علایم مسری باشند.
بر مبنای اعلام CDC، مردم می‎توانند از طریق ماندن در خانه تا زمان ابتلاء به تب و مصرف آنتی‎بیوتیک به مدت حداقل 24 ساعت مانع از سرایت بیماری به دیگران شوند.

علایم فارنژیت
علامت اصلی فارنژیت درد، خشکی یا خارش گلو است. علایم دیگری بسته به نوع عفونت ممکن است بروز یابد (مثل علایم سرماخوردگی یا فلو).
علایم فارنژیت ویروسی شامل موارد زیر است:
• سرفه
• سردرد
• تب
• دردهای جسمانی
• عطسه
• احتقان معبرهای بینی
• تورم گره‌های لنفاوی
• خستگی مفرط
• اولسر دهان
فارنژیت همراه مونونوکلئوز می‎تواند علایم دیگری شامل موارد زیر داشته باشد:
• درد شکم، به ویژه در قسمت چپ بالای شکم
• خستگی مفرط مقهور کننده
• تضعیف اشتها
• ورم گره‎های لنفی
• راش
علایم فارنژیت باکتریایی شامل موارد زیر است:
• درد قابل توجه در هنگام عمل بلع
• حساس و متورم شدن گره‎های لنفاوی گردن
• لکه‌های سفید قابل رویت یا چرک روی قسمت عقب گلو
• سرخ و متورم شدن لوزه‌ها
• سردرد
• درد شکم
• خستگی مفرط
• تهوع
• استفراغ
• راش، که زیر عنوان تب اسکارلت یا اسکارلاتینا شناخته می‎شود

اختلالات مشابه
التهاب گلو اختلال پزشکی شایعی است و ممکن است بر اثر دلایل متعددی ایجاد شود. دیگر علل ممکن در این مورد شامل موارد زیر است:

لارنژیت
لارنژیت اختلالی است که سبب التهاب لارنکس یا حنجره می‎شود. حنجره حامل تارهای صوتی است.
التهاب تارهای صوتی سبب خشونت صدا می‎شود و در برخی از موارد ممکن است به از دست دادن کامل صدا منجر شود.
مردم ممکن است بر اثر فشار آوردن بر تارهای صوتی یا استفاده بیش از حد از حنجره دچار لارنژیت شوند.
دیگر علل لارنژیت عبارتند از:
• انواع آلرژی
• اسید معده ناشی از ریفلاکس اسید
• عفونت‌های ویروسی
• عفونت‎های باکتریایی

تونسیلیت
تونسیلیت التهاب لوزه‌ها و نتیجه یک عفونت ویروسی یا باکتریایی است. تونسیلیت باکتریایی می‎تواند بر اثر عفونت با گروه A باکتری استرپتوکوکوس ایجاد شود.
تونسیلیت به ندرت مشکلی جدی است و اغلب خود به خود یا با یک دوره کوتاه مدت مصرف آنتی‎بیوتیک برطرف می‎شود. به هر جهت، در صورتی که تونسیلیت برگشت کننده بوده یا درازمدت باشد پزشک برداشتن لوزه‌ها با عمل جراحی را توصیه می‎کند.
علایم تونسیلیت و فارنژیت مشابه همند و عبارتند از:
• گلودرد
• قرمز و متورم شدن لوزه‎ها
• بروز نقطه‎های سفید یا زردرنگ روی لوزه‌ها
• دشواری بلع
• درد شکم
• سردرد
• گرفتگی گردن

اولسر گلو
اولسر یک جراحت پر از چرک است که ممکن است روی گلو، تارهای صوتی، یا مری شکل بگیرد. علل اولسرهای گلو شامل موارد زیر است:
• عفونت‎های ویروسی یا باکتریایی
• صدمه دیدن بافت جدار داخلی گلو
• شیمی درمانی
• اسید معده ناشی از استفراغ یا ریفلاکس اسید
علایم اولسرهای گلو شبیه به فارنژیت بوده شامل موارد زیر است:
• دشواری یا درد در هنگام عمل بلع
• لکه‎های سفید رنگ درون گلو
• تب
• لرز
• ورم گره‎های لنفی
• تهوع

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت مواجهه با هر یک از موارد زیر مردم دچار فارنژیت باید به دکتر مراجعه کنند:
• ادامه علایم به مدت بیش از 10 روز
• مواجه شدن با دشواری یا درد شدید در هنگام عمل بلع
• مشکل تنفسی
• راش

تشخیص فارنژیت
گلودرد ممکن است بر اثر طیفی از مشکلات زیربنایی پزشکی اتفاق بیفتد. در حالی که عفونت‌های ویروسی شایع‎ترین علت فارنژیت هستند، این موضوع مهم است که برای درمان صحیح اختلال تشخیص صحیح صورت گیرد.
تشخیص معمولاً با یک معاینه بالینی از سوی پزشک شروع می‎شود. علایم فعلی بیمار بررسی می‎شود و گلو، چشم‌ها، و بینی در جستجوی علایم عفونت معاینه می‎گردند.
وقتی کسی دچار نشانه‌های آشکار عفونت ویروسی باشد، آنگاه پزشک احتمالاً تست‎های دیگری انجام نخواهد داد.
اگر پزشک ظن به وجود عفونت باکتریایی داشته باشد، ممکن است کشت نمونه از گلو برای تأیید تشخیص انجام شود. این تست شامل گرفتن یک نمونه سواب از گلو و ارسال آن برای آنالیز آزمایشگاهی است.

درمان و مداوای خانگی
درمان مناسب فارنژیت بر مبنای علت زیربنایی آن متفاوت است.
در مورد عفونت‌های باکتریایی، پزشک ممکن است مصرف یک دوره آنتی‌بیوتیک مثل آموکسی‎سیلین یا پنی‎سیلین را توصیه کند. تجویز آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عوارضی مثل تب روماتیک یا بیماری کلیه، و نه برای درمان گلودرد، انجام می‎شود. این موضوع ضروری است که برای محو عفونت و پیشگیری از بروز مجدد آن دوره درمان با آنتی‎بیوتیک کامل شود.
فارنژیت ویروسی به آنتی‎بیوتیک جواب نمی‎دهد بلکه خود به خود برطرف می‎شود. به هر حال، مصرف داروهای غیر نسخه‌ای مثل استامینوفن یا ایبوپروفن می‎تواند به تخفیف درد و تب کمک کند.
مداواهای خانگی که می‎توانند سرعت التیام را افزایش دهند عبارتند از:
• استراحت زیاد
• سیراب نگه داشتن بدن
• استفاده از دستگاه بخور یا مرطوب کننده هوا
• مکیدن تراشه یخ یا قرص‌های زیر زبانی برای آرام کردن گلو
• قرقره آب نمک
• نوشیدن نوشابه‎های گرم مثل چای، آب لیمو یا آب گوشت

پیشگیری از فارنژیت
مردم می‎توانند خطر ابتلاء به فارنژیت یا انتقال آن و دیگر عفونت‎ها را از طرق زیر کاهش دهند:
• شستشوی کامل و منظم دست‎ها
• پوشاندن دهان و بینی در هنگام سرفه یا عطسه کردن
• اجتناب از تماس نزدیک با مردم دچار عفونت باکتریایی یا عفونت ویروسی
• اجتناب از مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود آنها

دورنما
فارنژیت به ندرت مشکلی جدی است و اغلب در کنار سرماخوردگی یا آنفولانزا بروز می‌کند. فارنژیت ویروسی به شکل نرمال خود به خود در طول چند هفته از بین می‎رود، اما فارنژیت باکتریایی ممکن است برای پیشگیری از عوارض نیاز به یک دوره مصرف آنتی‎بیوتیک داشته باشد.
عوارض فارنژیت مثل آبسه پری‎تونسیلار و تب روماتیک نادرند. هر کسی که دچار علایم شدید، برگشت کننده یا پایدار باشد باید به پزشک مراجعه کند.
رعایت بهداشت و پوشاندن دهان و بینی در هنگام سرفه یا عطسه کردن می‎تواند به پیشگیری از گسترش اجرام مسبب فارنژیت کمک کند./

• جِیمی اِسک، دکتر نانسی مایر
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Medical News Today
What is pharyngitis?
Last reviewed Thu 10 January 2019
By Jamie Eske
Reviewed by Nancy Moyer, MD