• علایم تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• علل تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
• ریسک فاکتورهای تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
• پیشگیری از تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
• تشخیص تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
• درمان تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
تومورهای بینی و تومورهای فرابینی* [تومورهای پارانازال] توده‌هایی هستند که در معبر محدوده بینی و اطراف آن شروع به رشد می‌کنند. آغاز رشد تومورهای بینی در حفره بینی صورت می‌گیرد. تومور فرابینی در دهلیزهای پر از هوای اطراف بینی به نام سینوس‌های پارانیزال (پارانازال) شکل می‌گیرد.
تومورهای بینی و تومورهای فرابینی ممکن است غیر سرطانی (خوش‌خیم) یا سرطانی (بدخیم) باشند. چند نوع مختلف تومورهای بینی و فرابینی وجود دارد. نوع تومور مبتلابه هر بیمار تعیین کننده انتخاب بهترین گزینه درمانی برای او خواهد بود.
علایم تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
نشانه‌ها و علایم تومورهای بینی و فرابینی شامل موارد زیر است:
• مشکل شدن تنفس از راه بینی
• از دست دادن حس بویایی
• خونریزی بینی
• ترشح از بینی
• ورم صورت یا درد صورت
• نمناک شدن چشم
• بروز زخم یا ضایعه روی سقف دهان
• مشکلات بینایی
• بروز غده یا برآمدگی در گردن
• دشواری برای باز کردن دهان
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در مورد هر گونه علایم و نشانه نگران کننده مرتبط به بینی و اطراف آن مردم باید به پزشک مراجعه کنند.
علل تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
تومورهای بینی و فرابینی هنگامی ایجاد می‌شوند که یک جهش ژنتیکی سلول‌های سالم و نرمال را به سلول‌های غیر نرمال تبدیل می‌کند. سلول‌های سالم با سرعت مشخصی رشد کرده و تکثیر می‌شوند و در نهایت بر مبنای یک محدوده زمانی معین می‌میرند. سلول‌های غیر نرمال به روالی خارج از کنترل رشد می‌کنند، تکثیر می‌شوند و نمی‌میرند. انباشته شدن سلول‌های غیر نرمال باعث شکل‌گیری یک توده یا تومور می‌شود.
اگر سلول‌های غیر نرمال سرطانی شوند، ممکن است به بافت‌های مجاور هجوم برده و باعث گسترش تومور اولیه به دیگر قسمت‌های بدن می‌شوند (متاستاز).
ریسک فاکتورهای تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
عواملی که می‌توانند باعث افزایش خطر بروز تومورهای بینی و فرابینی شوند عبارتند از:
• مصرف دخانیات و همجواری با مردم اهل دود
• تنفس در هوای آلوده
• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد شیمیایی و مواد تحریک کننده در هوای محیط کار مثل گرد و غبار ناشی از چوب، بوی متصاعد شده از چسب، مالش الکل و فرمالدئید و غبار برخاسته از آرد، کرومیوم و نیکل
• عفونت ایجاد شده توسط پاپیلوماویروس انسانی (HPV)، که نوعی عفونت واگیردار جنسی محسوب می‌شود
پیشگیری از تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
برای کاهش خطر ابتلاء به تومورهای بینی و فرابینی مردم می‌توانند:
• مصرف دخانیات را متوقف کنند. اگر سیگاری نیستید مصرف آن را شروع نکنید. اگر سیگاری هستید و قصد ترک آن را دارید با پزشک در مورد راهکارهایی مثل مشاوره و دارودرمانی که می‌توانند کمک کننده باشد مشورت کنید.
• از خود در محیط کار مراقبت کنند. قواعد ایمنی مرتبط به محیط کار را برای محافظت از خود در برابر بوهای مضر و مواد تحریک کننده موجود در هوا از طریق استفاده از ماسک و غیره مراعات کنید.
تشخیص تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
تست‌ها و اقدامات پزشکی مورد استفاده برای تشخیص تومورهای بینی و فرابینی شامل موارد زیرند:
• استفاده از دوربین اندوسکپی برای مشاهده حفره بینی و سینوس‌ها. در طول اندوسکپی بینی، یک لوله باریک با دوربینی مجهز به چراغ در انتهای آن به داخل بینی فرستاده می‌شود. دوربین تصاویری را به مونیتور دستگاه ارسال می‌کند تا پزشک هر گونه مورد غیر نرمال را مشاهده کند.
• جمع‌آوری نمونه سلول برای تست (بیوپسی). اگر در طول اندوسکپی بینی موردی از ناهنجاری مشاهده شود پزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص به جمع‌آوری نمونه بافت اقدام می‌کند. نمونه بافت برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
• تست‌های تصویربرداری برای حفره بینی و سینوس‌ها. تکنیک‌های تصویربرداری برای مشاهده حفره بینی و سینوس‌ها شامل CT اسکن و MRI است.
پزشک ممکن است تست‌ها و اقدامات تکمیلی را بر مبنای شرایط مشخص شخص توصیه کند.
درمان تومورهای بینی و تومورهای فرابینی
درمان تومورهای بینی و فرابینی به این بستگی دارد که تومور در کجا ایجاد شده و چه نوع سلول‌هایی درگیر شده‌اند. تیم درمانی بیمار در مورد انتخاب بهترین گزینه درمانی برای بیمار بر روی او کار خواهد کرد.
عمل جراحی
اغلب تومورهای بینی و تومورهای فرابینی از طریق عمل جراحی برای خارج کردن تومور مورد درمان قرار می‌گیرند. گزینه‌های جراحی شامل موارد زیر است:
• جراحی باز. جراح ممکن است نیاز به آن داشته باشد که برای دسترسی به حفره بینی یا سینوس برشی در بینی یا دهان بیمار ایجاد کند. جراح در کوران عمل تومور و نواحی احتمالاً آسیب دیده مثل استخوان مجاور تومور را از بدن خارج خواهد کرد.
• جراحی با حداقل تهاجم. در برخی شرایط جراح می‌تواند با استفاده از اندوسکپی بینی و ابزار مخصوص به تومورهای مورد بحث دسترسی پیدا کند. ابزار مورد اشاره از راه بینی وارد می‌شوند و یک دوربین کوچک با قابل مشاهده کردن محیط مورد عمل امکان انجام آن را به جراح می‌دهد.
تومورهای بینی و فرابینی در محدوده مجاور ساختارهای حساس درون سر مثل مغز، چشم‌ها و عصب‌های کنترل کننده بینایی شکل می‌گیرند. جراحان در راستای کاهش خطر آسیب‌دیدگی این نواحی کار می‌کنند.
اشعه درمانی
اشعه درمانی از پرتوهای پرقدرت انرژی مثل اشعه X و پروتون‌ها برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. اشعه درمانی را می‌توان به صورت یک درمان مستقل یا پس از عمل جراحی برای درمان تومورهای بینی و فرابینی مورد استفاده قرار داد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی دارودرمانی است که از مواد شیمیایی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. در مردم مبتلا به تومورهای بینی و تومورهای فرابینی، شیمی درمانی را می‌توان پیش از عمل جراحی یا پس از آن مورد استفاده قرار داد. شیمی درمانی همچنین در تلفیق با اشعه درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مراقبت تسکینی
مراقبت تسکینی نوعی مراقبت تخصصی در پزشکی است که بر تخفیف درد و دیگر علایم بیماری‌های جدی تمرکز می‌کند. این نوع مراقبت توسط تیمی از پزشکان، پرستاران و دیگر متخصصان کارآزموده مراقبت‌های پزشکی در اختیار بیمار قرار می‌گیرد. تیم مراقبت تسکینی هدف بهبود کیفیت زندگی برای مردم مبتلاء به سرطان و خانواده وی را دنبال می‌کند. این شکل از مراقبت در کنار تلاش برای معالجه و دیگر درمان‌ها برای بیمار استفاده می‌شود./
*توضیح مهرین - اخبار سلامت: ما در این مقاله اصطلاح فرابینی را معادل Paranasal به کار برده‌ایم. "فرا" در فارسی حرف اضافه به معنی "نزد"، "نزدیک" و "پیش" است که با معنی Para در انگلیسی همخوانی دارد و لاجرم ما خود را مجاز دانسته‌ایم تا اصطلاح "فرابینی" را به عنوان معادل برای "پارانازال" مورد استفاده قرار دهیم.
• مایو کلینیک
• ترجمۀ فرهنگ راد
Source:
Mayo Clinic
Nasal and paranasal tumors
Sept. 19, 2019
