• انواع دیسارتری
• علل دیسارتری
• علایم دیسارتری
• تعیین علت دیسارتری
• درمان و مداوای دیسارتری
• نکاتی برای دوستان و خانواده شخص دچار دیسارتری
دیسارتریا [دیسارتریا، دیسارتری] اختلالی است که در آن قسمتی از مغز که لب‌ها، زبان، تارهای صوتی و دیافراگم را کنترل می‌کند به خوبی کار نمی‌کند. برای شخص دچار دیسارتری حرکت دادن درست عضلات مورد اشاره دشوار است. این اختلال اغلب بر اثر یک بیماری ایجاد می‌شود.
برخی مردم دچار دیسارتری صرفاً دچار مشکلات کوچکی در تکلم هستند. مابقی به قدری در ادای کلمات دچار مشکلند که دیگران نمی‌توانند حرف‌های آنها را به درستی بفهمند. گفتار-زبان درمانگر می‌تواند در این مورد کمک کند.
انواع دیسارتری
انواع دیسارتری به علت یا علایم بستگی دارد و شامل موارد زیر است:
• اسپاستیک [انقباضی، تشنجی]
• هیپوکاینتیک [کاهش ناهنجار تحرک عضلانی]
• هیپرکاینتیک [افزایش ناهنجار تحرک عضلانی]
• اتاکسیک [مرتبط به اتاکسی]
• دیس‌کاینتیک
• دیستونیک
• فلاسید [شلی، آویختگی، سستی]
• مخلوط
علل دیسارتری
علل این نوع مشکل تکلم شامل موارد زیر است:
• اسکلروز جانبی امیوتروفیک (ALS) یا بیماری لو گهریک
• صدمات مغزی
• تومور مغزی
• فلج سربرال
• سندرم گیلن - باره
• بیماری هانتینگتون
• بیماری لایم
• برخی داروها
• مالتیپل اسکلروزیس (MS)
• دیستروفی عضلانی
• میاستنی گراویس
• بیماری پارکینسون
• استروک
• بیماری ویلسون
علایم دیسارتری
بسته به علت بیماری دیسارتری می‌تواند باعث ایجاد موارد زیر در تکلم شود:
• همواری یا یکنواختی
• ناموزونی ضربآهنگ یا ریتم
• گرفتگی بالاتر یا پایین‌تر از معمول
• تشنجی یا روند نامنظم
• مونوتون [یکنواخت]
• حالت مِن مِن کردن
• تودماغی حرف زدن یا حالات غیر معمول
• گوشخراش بودن طرز صحبت
• کُند یا تند بودن ریتم تکلم
• نامفهوم بودن
• نرم و نازک بودن، مثل حالت نجوا یا پچ پچ
• حالت زورکی داشتن تکلم
از آنجا که دیسارتری می‌تواند باعث دشوارتر شدن حرکت لب‌ها، زبان و فک شود، ممکن است برای شخص جویدن و بلعیدن مشکل گردد. دشواری بلع می‌تواند باعث ایجاد درولینگ شود.
تعیین علت دیسارتری
در صورتی که شخص به شکل ناگهانی برای صحبت کردن دچار مشکل شده باشد احتمال سکته مطرح خواهد بود. در این وضعیت باید با اورژانس تماس گرفته شود. اما اگر اختلال مورد بحث به مرور زمان باقی بوده باشد مردم باید با یک آسیب‌شناس زبان-گفتار (SLP) مشورت کنند. آسیب‌شناس در مورد تمامی بیماری‌هایی که ممکن است بر تکلم تأثیر منفی بگذارند بحث خواهد کرد.
این متخصصان در عین حال قدرت عضلات لب‌ها، زبان، و فک شخص را در هنگام صحبت مورد بررسی قرار می‌دهند. احتمال طرح درخواست‌های زیر وجود دارد:
• خارج کردن زبان از دهان
• ایجاد اصوات مختلف
• خواندن چند جمله
• شمارش اعداد
• آواز خواندن
• فوت کردن یک شمع
شخص ممکن است به برخی تست‌ها، شامل موارد زیر نیاز داشته باشد:
• تست‌های تصویربرداری مثل MRI یا CT اسکن
• آزمایش خون یا ادرار
• تست‌های مغز و عصب مثل الکتروانسفالوگرام یا الکترومیوگرافی
• تست‌های عملکرد مغز
• تقه نخاعی
• بیوپسی مغز
درمان و مداوای دیسارتری
درمان دیسارتری به علت، نوع و علایم آن بستگی دارد. این احتمال هست که پس از درمان علت تکلم بهبود یابد.
اگر کسی کماکان دچار دیسارتری باشد، باید به یک متخصص آسیب‌شناسی زبان-گفتار مراجعه کند که وی موارد زیر را به شخص آموزش خواهد داد:
• تمریناتی برای تقویت عضلات دهان و فک
• راه‌هایی برای تکلم واضح‌تر، مثل صحبت به روندی آهسته‌تر یا مکث در میان صحبت برای نفس گرفتن
• یادگیری کنترل تنفس برای بلندتر کردن صدا
• آموزش استفاده از دستگاه‌هایی مثل آمپلی‌فایر برای بهبود صوت تکلم
درمانگر در عین حال نکاتی را برای کمک به ارتباط‌گیری، مثل موارد زیر، در اختیار شخص خواهد گذاشت:
• استفاده از دفترچه یادداشت یا تلفن همراه هوشمند. اگر کسی متوجه حرف‌های شخص نشود آنگاه وی می‌تواند منظور خود را بنویسد یا تایپ کند.
• ایجاد اطمینان از بابت جلب توجه مخاطب.
• آرام و آهسته صحبت کردن.
• گفتگوی رودررو. در صورتی که مخاطب حرکات دهان شخص در حال صحبت را ببیند بهتر متوجه حرف‌های وی خواهد شد.
• خودداری از صحبت در مکان‌های پر سر و صدا، مثل رستوران یا مهمانی. در این وضعیت شخص دچار دیسارتری باید پیش از شروع به صحبت صدای موسیقی یا تلویزیون را کاهش داده یا از محیط شلوغ خارج شود.
• استفاده از حالات چهره یا حرکات دست برای رساندن منظور.
• کاربرد اصطلاحات و کلمات کوتاه که ادای آنها برای شخص آسان‌تر است.
نکاتی برای دوستان و خانواده شخص دچار دیسارتری
درمانگر با اعضاء خانواده شخص دچار دیسارتری کار خواهد کرد تا آنها به درک بهتری از وی دست یابند. درمانگر ممکن است موارد زیر را به اینان پیشنهاد دهد:
• طرح پرسش در صورت عدم فهم منظور شخص
• زمان قائل شدن برای شخص تا بتواند منظور خود را کاملاً ادا کند
• نگاه کردن به او از روبرو در زمان صحبت کردن
• تکرار بخشی از صحبت که درک شده است تا شخص مجبور نباشد کل موضوع را دوباره بگوید
• خودداری از به پایان بردن جمله برای شخص
• صحبت با شخص دچار دیسارتری به روشی که با دیگران صحبت می‌شود
• تلاش برای درگیر نگهداشتن شخص دچار دیسارتری در مکالمه./
• دکتر ملیندا رتینی
• ترجمه پریساشعله‌دوست
Source:
WebMD Medical Reference
Dysarthria (Slurred Speech)
Reviewed by Melinda Ratini, DO, MS
On October 26, 2019
