• رفلکس گگ چیست؟
• ریسک فاکتورهای رفلکس گگ
• انواع رفلکس گگ
• علایم مرتبط
• چرا برخی مردم در برابر رفلکس گگ حساسند؟
• آیا رفع رفلکس گگ ممکن است؟
• آیا مردم می‌توانند رفلکس گگ را متوقف کنند؟
• دیگر ملاحظات
• پیام همراه
رفلکس گگ [واکنش گگ] در قسمت عقب دهان ایجاد می‌شود و زمانی تحریک می‌گردد که بدن می‌خواهد خود را در برابر بلعیدن چیزی خارجی محافظت کند. رفلکس گگ یک پاسخ طبیعی بدن است اما اگر بیش از حد حساس باشد می‌تواند مشکل‌ساز گردد.
مردم ممکن است حساسیت رفلکس گگ را در زمان مراجعه به دکتر یا دندان‌پزشک برای معاینه یا اقدام پزشکی یا در زمان تلاش برای بلعیدن یک قرص تجربه کنند. چند روش مختلف برای پیشگیری از اختلال در سلامت کلی توسط رفلکس گگ وجود دارد.
رفلکس گگ چیست؟
"بیرون دادن" نقطه مقابل بلعیدن یا فرو بردن است. وقتی کسی بیرون می‌دهد دو قسمت مختلف در عقب دهان با همدیگر عمل می‌کنند تا دهانه گلو بسته شود: حلق منقبض می‌شود، و حنجره فشار می‌آورد.
این نوعی ساز و کار دفاعی برای پیشگیری از بلعیدن و خورده شدن چیزها است. این فرآیند توسط عضلات و عصب‌ها کنترل شده و به عنوان یک کنش عصبی-عضلانی شناخته می‌شود.
ریسک فاکتورهای رفلکس گگ
بیرون دادن در کودکان زیر 4 سال نرمال تلقی می‌شود. آنها مکرراً این واکنش را نشان می‌دهند و به طور معمول پس از چهار سالگی بر آن غلبه می‌کنند زیرا عملکرد دهانی در آنان به بلوغ می‌رسد. کودکان شروع به تنفس از راه بینی می‌کنند و به جای تنفس و مکش از راه دهان چیزها را از این طریق می‌بلعند.
بزرگسالان دچار مشکل در مورد بیرون دادن ممکن است با دشواری بلع مواجه باشند. این اختلال زیر عنوان دیسفاژیا (دیسفاژی) شناخته می‌شود. شخص همچنین ممکن است برخی محرک‌ها را تجربه کند که گهگاه تحریک‌گر بروز رفلکس گگ می‌شوند.
انواع رفلکس گگ
دو دلیل برای ایجاد رفلکس گگ وجود دارد:
• یک محرک فیزیکی که زیر عنوان سوماتوژنیک شناخته می‌شود
• یک محرک روانی که به عنوان سایکوژنیک شناخته می‌شود
این دو نوع رفلکس گگ همیشه جدا از هم نیستند. شخص ممکن است بر اثر تماس فیزیکی دچار رفلکس گگ شود، اما در عین حال همین واکنش بر اثر آه کشیدن، صدا، بو، یا فکر برخی اشیاء یا موقعیتی که محرک رفلکس گگ هستند در او ایجاد گردد.
پنج نقطه در نزدیکی قسمت عقب دهان وجود دارد که در صورت تحریک می‌توانند باعث رفلکس گگ شوند و این 5 نقطه عبارتند از:
• پایه زبان
• کام
• اوولا (زبان کوچک)
• خرخره یا حلق
• پشت دیواره حلق
وقتی هر یک از این نقاط در دهان از طریق لمس یا دیگر حس‌ها تحریک شود، این تحریک از عصب‌ها به مدولا اُبلانگیتا در ساقه مغز انتقال می‌یابد. در مرحله بعد این وضعیت به عضلات در قسمت عقب دهان پیغام می‌دهد تا منقبض شوند یا به سمت بیرون فشار بیاورند و این به رفلکس گگ منجر می‌شود.
عصب‌هایی که این پیام را ارسال می‌کنند عصب‌های سه‌قلو، گلوسوبارنژیال و واگوس (واگ) هستند.
در برخی موارد رفلکس گگ ممکن است کورتکس سربرال را فعال کند. این می‌تواند به رفلکس گگ در زمان فکر کردن به چیزی که می‌تواند محرک این واکنش باشد منجر گردد.
از آنجا که ترکیبی از عوامل می‌توانند به رفلکس گگ منجر شوند شخص ممکن است متوجه گردد که فقط در برخی شرایط دچار این واکنش می‌شود. مردم ممکن است در طول یک پاکسازی روتین در مطب دندان‌پزشکی دچار رفلکس گگ شوند زیرا این نظافت محرک بروز یک یا دو مورد از حس‌های شخص می‌شود.
در محیط خانه شخص ممکن است همان نوع نظافت دهان را به صورت منظم بدون هر اتفاقی انجام دهد زیرا در محیط خانه تمامی عوامل محرک موجود در مطب دندان‌پزشکی وجود ندارند.
علایم مرتبط
مدولا ابلانگیتا در نزدیکی دیگر مراکزی قرار دارد که پیام مبادرت به استفراغ، ایجاد بزاق دهان، یا ارسال پیام به قلب را می‌فرستند. این بدان معنی است که برخی علایم اضافی شامل موارد زیر ممکن است در زمان رفلکس گگ بروز کنند:
• تولید بزاق بیش از حد
• اشک چشم
• تعریق
• غش کردن
• دچار شدن به یک حمله پانیک
چرا برخی مردم در برابر رفلکس گگ حساسند؟
رفلکس گگ یک واکنش نرمال است و شخص در بزرگسالی ممکن است دچار آن شود یا نشود. شخص ممکن است در برخی موقعیت‌ها مثل مواقع حضور در مطب دندان‌پزشکی، یا در زمان بلعیدن چیزی غیر طبیعی مثل یک قرص دچار رفلکس گگ شود.
تقریباً نیمی از مردم مراجعه کننده به دندان‌پزشک می‌گویند که دستکم یک بار در زمان ویزیت دندان‌پزشکی دچار رفلکس گگ شده‌اند. و 7.5 درصد اینان می‌گویند که همیشه در زمان مراجعه به دندان‌پزشک دچار آن می‌شوند. این ممکن است به دلیل لمس فیزیکی یا دیگر محرک‌های حسی که در طول ویزیت مطرحند بروز نماید.
در عین حال شخص ممکن است در زمان ویزیت دندان‌پزشک دچار رفلکس گگ شود اگر:
• بینی شخص دچار گرفتگی باشد
• شخص دچار یک اختلال معده‌ای-روده‌ای
• شخص سیگاری قهار باشد
• شخص دارای دندان مصنوعی نامناسب باشد
• کام نرم شخص دارای شکل متفاوتی باشد
فرو بردن قرص ممکن است مشکل باشد، و از هر سه نفر یک نفر در زمان تلاش برای بلعیدن قرص ممکن است دچار رفلکس گگ، حالت خفگی یا استفراغ شوند.
رفلکس گگ را می‌توان در سطوح مختلفی اندازه‌گیری کرد. سطوح درجه‌بندی رفلکس گگ بر مبنای اینکه چه چیزی محرک این واکنش می‌شود تشدید می‌گردد.
اگر کسی دچار رفلکس گگ نرمال باشد، می‌تواند رفلکس خود را کنترل کند اما شخص ممکن این حس را در خلال برخی موقعیت‌ها مثل اقدامات دندان‌پزشکی تهاجمی یا طولانی مدت تجربه نماید.
حساسیت رفلکس گگ در شخص ممکن است بالاتر درجه‌بندی شود اگر وی در طول نظافت روتین یا حتی در زمانی که دندان‌پزشک در حال انجام یک معاینه فیزیکی یا بصری معمولی است دچار این واکنش شود.
آیا رفع رفلکس گگ ممکن است؟
حتی با وجودی که رفلکس گگ یک کُنش عصبی-عضلانی نرمال است این امکان وجود دارد که شخص هرگز دچار آن نشود. نواحی محرک درون دهان شخص ممکن است نسبت به لمس فیزیکی یا دیگر حس‌ها حساسیت کمی داشته باشند.
این امکان وجود دارد که شخص در شرایط خاصی دچار رفلکس گگ شود اما هرگز در موقعیتی که محرک رفلکس گگ باشد قرار نگیرد.
آیا مردم می‌توانند رفلکس گگ را متوقف کنند؟
در صورتی که رفلکس گگ باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره یا راحتی شخص شود ممکن است وی بخواهد آن را کنترل کند.
مردم می‌توانند چند روش را برای تعیین کارآیی آنها در کمک به مدیریت رفلکس گگ امتحان کنند. اگر کسی در مطب دندان‌پزشک یا دیگر تنظیمات پزشکی دچار رفلکس گگ می‌شود باید در مورد گزینه‌های مختلف مدیریت این وضعیت با پزشک مشورت کند.
یک مطالعه اخیراً مقیاس تازه‌ای را برای تعیین گستره رفلکس گگ تست کرده است. یک مقیاس فراگیر در مورد رفلکس گگ می‌تواند به متخصصان مراقبت‌های پزشکی در درمان حساسیت مردم کمک کند.
برای پیشگیری از رفلکس گگ چند راهکار وجود دارد که ممکن است مردم می‌توانند آنها را امتحان کنند:
رویکردهای روان‌شناختی
این امکان وجود دارد که شخص نیاز داشته باشد با درمان‌های روان‌شناختی بر رفلکس گگ حساس خود غلبه کند، یا برای این کار نیاز به مداخلات دیگری داشته باشد که بر وضعیت روانی یا رفتار شخص تأثیر می‌گذارند. مردم ممکن است موارد زیر را امتحان کنند:
• تکنیک‌های ریلکسیشن
• انحراف توجه
• درمان شناختی رفتاری
• هیپنوتیز
• حساسیت‌زدایی
طب سوزنی یا طب فشاری
مردم ممکن است برای تخفیف رفلکس گگ یک روش جایگزین را در دستور کار قرار دهند. طب سوزنی می‌تواند در این مورد مفید باشد. گمان می‌رود که این رویکرد به بدن در تجدید توازن خون و ایجاد موازنه با استفاده از سوزن برای برخی نقاط بدن کمک می‌کند.
طب فشاری تکنیک و فلسفه مشابهی دارد اما در آن از سوزن استفاده نمی‌شود.
داروهای موضعی و خوراکی
برخی داروهای موضعی و خوراکی می‌توانند باعث تخفیف رفلکس گگ شوند. این داروها شامل بی‌حس کننده‌های موضعی می‌شوند که مردم برای نواحی حساسی که محرک رفلکس گگ می‌شوند یا داروهای دیگری می‌گردد که سیستم عصبی مرکزی را کنترل و به مدیریت تهوع و استفراغ کمک می‌کنند.
پزشک ممکن است داروهای آنتی‌هیستامین یا آرام‌بخش را در کنار دیگر داروهای خوراکی محتمل تجویز کند.
نایتروس اکساید یا بی‌حسی
مردم ممکن است متوجه شوند که برای کنترل رفلکس گگ در طول انجام اقدامات دندان‌پزشکی که محرک این رفلکس می‌شوند نیاز است تا در مورد آنان از نایتروس اکساید یا بی‌حسی موضعی یا عمومی استفاده شود.
اقدامات یا پروتزهای اصلاحی
در صورتی که شخص دچار رفلکس گگ حساس باشد پزشک ممکن است بتواند چگونگی تکمیل یک اقدام را تعدیل کند یا برای این کار یک پروتز آماده سازد. برای مثال شخص ممکن است بتواند از پروتزهای اصلاح شده استفاده کند.
روش‌های خاص برای بلع
فرو بردن قرص ممکن است محرک رفلکس گگ شود. مردم می‌توانند برای پیشگیری از این واکنش از روش‌های خاصی استفاده کنند. آنها می‌توانند قرص را با نوشیدن آب از یک بطری گردن باریک یا بلعیدن قرص با آب در زمانی که چانه به سمت پایین خم شده است مصرف کنند.
دیگر ملاحظات
ممکن است برای غلبه بر رفلکس گگ حساس ضروری باشد که مردم سلامت و تندرستی کلی خود را حفظ کنند. در صورت دچار بودن به رفلکس گگ حساس شخص ممکن است از ویزیت دندان‌پزشکی یا گرفتن داروهای تجویزی اجتناب کند و این می‌تواند پیامدهای جدی به همراه داشته باشد.
مشابهاً شخص ممکن است از رفتن نزد دکتر در صورت ابتلاء به گلودرد استرپتوکی یا دیگر بیماری‌ها خودداری کند زیرا نگران تست یا اقدامی است که نیاز به استفاده از سواب گلو دارد.
مردم نباید اجازه دهند رفلکس گگ به بهداشت دهان در خانه نیز خلل وارد کند و اگر آنها در مورد کنترل رفلکس گگ با مشکل مواجه هستند باید در مورد تمیز کردن دندان یا زبان خود با پزشک یا دندان‌پزشک مشورت کنند.
آنها می‌توانند تکنیک‌های اصلاح شده‌ای را در مورد این امور به مردم آموزش دهند یا برخی محصولات مثل خمیر دندان‌هایی را که در مورد این حساسیت مفید هستند توصیه نمایند.
پیام همراه
رفلکس گگ گهگاهی یک واکنش نرمال بدن است و جای نگرانی در مورد آن نیست. در صورتی که رفلکس گگ باعث ایجاد اختلال در مورد سلامت یا نیازهای پزشکی شخص شود باید با پزشک مشورت گردد.
راه‌های بسیاری برای کنترل رفلکس گگ وجود دارد و امتحان روش‌های مختلف می‌تواند در غلبه بر رفلکس گگ حساس به مردم کمک کند./
• دکتر کامرون وایت، ناتالی سیلور
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
Source:
Healthline
What Is a Gag Reflex and Can You Stop It?
Medically reviewed by Cameron White, MD, MPH
On September 20, 2019 —
Written by Natalie Silver
