مخاط بینی - چه چیز آن را چسبناک و کش مانند می‌کند؟

• چه چیزی باعث ایجاد مخاط چسبناک در بینی می‌شود؟
• چگونه علت مخاط غلیظ و چسبناک را برطرف کنیم
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• چگونه از مخاط غلیظ پیشگیری کنیم
• خلاصه

مخاط بینی در غشاهای بینی و معبرهای سینوس ایجاد می‌شود. چه شخص سالم بوده یا در حال مقابله با سرماخوردگی باشد بدن انسان روزانه بیش از 1 لیتر مخاط تولید می‌کند.
در اکثریت موارد مخاط تولید شده توسط بدن احتمالاً چیزی است که شخص چنان به آن عادت کرده است که حتی متوجه وجود آن نمی‌شود.
قوام مخاط نشانه‌ای از سوی بدن در مورد اتفاقی است که درون آن رخ می‌دهد.
مخاطی که آبکی و شفاف باشد می‌تواند به این معنی تلقی شود که شخص دچار تخلیه بیش از حد از طریق بینی است. مخاط دارای ته‌رنگ سبز یا زرد را می‌توان به این معنی تلقی کرد که سینوس‌ها در معرض یک ماده تحریک کننده قرار گرفته‌اند که اغلب یک عفونت است.
یک شکل مخاط در شخص ممکن است قوامی ضخیم، کش مانند و جامد به خود بگیرد. این وضعیت می‌تواند نشانه‎ای از هر چیز شامل خشکی هوا تا عفونت باکتریایی باشد.

چه چیزی باعث ایجاد مخاط چسبناک در بینی می‌شود؟
به طور معمول مخاط به سهولت در معبرهای سینوس جریان پیدا کرده و غبار هوا، مواد آلوده و باکتری‌ها را پاکسازی می‌کند. سپس مخاط از راه گلو پایین رفته و وارد معده می‌شود که در آنجا هر گونه ماده تحریک کننده یا باکتری از بین می‌روند. این فرآیندی طبیعی است. بیشتر مردم در طول روز حتی بی‌آنکه متوجه موضوع شوند مخاط خود را می‌بلعند.
برخی از اوقات بدن نیاز دارد تا برای لیز و تمیز کردن سیستم سینوسی مخاطی بیش از میزان نرمال تولید کند. این می‌تواند به این معنی باشد که مخاط تولید شده توسط بدن متراکم‌تر شده و بیشتر حالت لاستیک مانند به خود می‌گیرد.
این اتفاق به این علت رخ می‌دهد که غشاهای بینی فاقد رطوبت لازم برای آبکی و شفاف کردن مخاط هستند.
وقتی مخاط خشک و چسبناک باشد، ممکن است در قسمت عقب گلو انباشته شود. این وضعیت آبریزش قسمت عقب بینی نامیده می‌شود. این می‌تواند مانند حالت گرفتگی یا انسداد سینوس‌ها احساس شود.
در ادامه به برخی علل شایع مخاط چسبناک و ضخیم اشاره خواهد شد.

اقلیم خشک
شرایط آب و هوایی خشک می‌تواند باعث شود که معبرهای بینی خشک‌تر از آن شود که در حالت نرمال هستند که نتیجه آن غلیظ و چسبناک شدن مخاط خواهد بود.

عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی
عفونت‌های باکتریایی و ویروسی باعث می‌شوند تا بینی و سینوس‌ها مخاط اضافی تولید کنند. این مخاط اضافی در زمان تلاش بدن برای مقابله با عفونت برای خارج کردن باکتری‌های مسبب عفونت وارد عمل می‌شوند.
گاهی از اوقات زمانی که بدن تلاش می‌کند تا عفونت را مهار کند زرد یا سبز رنگ می‌شود و چرک تولید می‌گردد.
این تکه‌های سفت و کش مانند مخاط ممکن است ته‌رنگی خونی به خود بگیرند. علت آن است که غشاهای مخاطی حساس هستند و وقتی این تکه‌های سفت مخاط جدا می‌شوند اندکی خونریزی می‌کنند.

راینوسینوزیت قارچی
عفونت‌های قارچی نیز بینی را تحریک می‌کنند و باعث می‌شوند تا مخاط شخص قوامی لاستیک مانند به خود بگیرد.
راینوسینوزیت قارچی اشاره به گروهی از عفونت‌های ناشی از قارچ دارد که می‌توانند باعث ایجاد علامت مورد اشاره شوند. در مورد این اختلالات، مخاط بینی در زمانی که بدن برای مقابله با عفونت قارچی وارد عمل می‌شود به رنگ طلایی درمی‌آیند.

آلرژی
آلرژی باعث می‌شود تا سینوس‌ها برای تولید مخاط اضافی با هدف روفتن آلرژی کار بیشتری انجام دهند.
تولید مخاط اضافی می‌تواند به ایجاد ذرات چسبناک، و کش مانند مخاط منجر گردد که در قسمت عقب گلو و داخل بینی جمع می‌شوند.

دهیدراسیون
اگر بدن به قدر کافی سیراب نباشد سینوس‌ها به اندازه کافی لیز نمی‌شوند تا مخاط قوامی رقیق‌تر پیدا کند.
گاهی از اوقات ورزش سنگین، تعریق بیش از حد، و گذراندن زمان در فضای بیرون در هوای گرم می‌تواند سریعاً به کم‌آبی بدن منجر شود که نتیجه آن ایجاد مخاط غلیظ و لاستیک مانند خواهد بود.

چگونه علت مخاط غلیظ و چسبناک را برطرف کنیم
درمان مخاط غلیظ و چسبناک به علت آن بستگی دارد.

عفونت‌های باکتریایی و قارچی سیستم تنفسی
درمان سرماخوردگی با مداواهای خانگی مثل کمپرس گرم و دمنوش‌های گیاهی راه مناسبی است. افراد در عین حال می‌توانند دکونژستانت‌های غیر نسخه‌ای مثل سودوافدرین را امتحان کنند.
اگر علایم مخاط چسبناک و غلیظ بیش از چند روز ادامه یابد باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک ممکن است برای کمک به مقابله با عفونت و بهبود شرایط تنفس آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

واکنش‌های آلرژیک
اگر مخاط کش مانند یک علامت آلرژی باشد می‌توان مصرف آنتی‌هیستامین یا داروی استروئیدی برای بینی را امتحان کرد. اجتناب از محرک‌های آلرژی نیز روش درمانی برای مدیریت علایم آلرژی تلقی می‌شود.

عفونت قارچی
عفونت‌های قارچی در سینوس‌ها ممکن است به تشخیص پزشک نیاز داشته باشند. پزشک ممکن است داروی شستشوی بینی را تجویز کند که به شخص امکان می‌دهد تا ترکیبات ضد قارچ را به شکل مستقیم داخل معبرهای بینی استعمال کند. پزشک در عین حال ممکن است داروهای کورتیکوستروئیدی تجویز نماید.

دهیدراسیون و آب و هوای خشک
برطرف کردن مخاط کش مانند که بر اثر عوامل زیست‌محیطی و سبک زندگی ایجاد شده باشد کار آسانی است.
نوشیدن آب بیشتر، استفاده از رطوبت‌ساز در محیط خانه، و محدود کردن زمان استنشاق هوای خشک می‌تواند به مدیریت مخاطی که حالت چسبناک و لاستیک مانند به خود می‌گیرد کمک کند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
مخاط غلیظ و کش مانند معمولاً نشانه وجود یک مشکل جدی نیست. اما برخی علایم مربوط به سینوس وجود دارد که هرگز نباید آنها را نادیده گرفت. در صورت مواجه شدن با موارد زیر مردم باید به پزشک مراجعه کنند:
• فشار سینوس که ده روز یا بیشتر ادامه یافته باشد
• تب
• ترشح مداوم بینی
در عین حال مواردی مطرحند که می‌توانند نشان دهنده یک موقعیت اورژانسی باشند. در صورتی که علایم مورد بحث شامل موارد زیر باشد باید به صورت اورژانسی به وضعیت رسیدگی شود:
• مشکلات تنفسی
• درد در ناحیه ریه
• ولع هوا یا بروز مشکل در نفس‌گیری
• ایجاد صدای گوش‌آزار و زوزه مانند در زمان سرفه کردن
• تب بالای 39 درجه سانتی‌گراد (103 درجه فارنهایت)

چگونه از مخاط غلیظ پیشگیری کنیم
اگر کسی دچار مخاط غلیظ و چسبناک شده باشد می‌توان تغییراتی را در سبک زندگی ایجاد کرد.

ترک دخانیات
ویپ یا دود کردن سیگارت (سیگار) می‌تواند باعث چسبناک‌تر شدن مخاط شود. اگر کسی دخانیات و ویپ (سیگار الکترونیک) را ترک کند متوجه کاهش علایم مورد بحث در خود خواهد شد.
ترک سیگار دشوار است و ممکن است برای ترک کامل به چند بار تلاش نیاز باشد. در این مورد پزشک ممکن است بتواند کمک کند.

استفاده از رطوبت‌ساز
استفاده از رطوبت‌ساز در محیط خانه در طول فصولی که هوا رو به خشکی می‌رود می‌تواند به افزایش رطوبت هوا کمک کند. اگر در محیط خشک زندگی می‌کنید می‌توانید از چنین دستگاه‌هایی برای اتاق خواب و اتاق نشیمن در تمام مدت سال استفاده کنید.

استفاده از ماسک تنفسی
اگر قرار گرفتن در معرض مواد آلوده، فقر کیفی هوا، و دیگر تحریک کننده‌های محیط زیستی عامل غلیظ و کش‌وار شدن مخاط باشند، مردم می‌توانند از یک ماسک تنفسی در موقع رفت و آمد یا در زمان پیاده‌روی استفاده کنند.

نوشیدن آب بیشتر
نوشیدن آب بیشتر، به ویژه در زمان ناخوشی، راه ساده‌ای برای پرکارتر کردن سینوس‌ها در زمانی است که بدن مخاط تولید می‌کند. اطمینان از سیراب بودن بدن می‌تواند به برطرف شدن سریع علایم بینجامد.

خلاصه
مخاط غلیظ و چسبناک ممکن است بر اثر عوامل زیست‌محیطی و سبک زندگی ایجاد شود. عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا قارچی در سینوس‌ها نیز می‌توانند محرکی در این مورد باشند.
تغییر میزان قوام مخاط به شکل گهگاهی نرمال است و به طور معمول دلیلی برای نگرانی ندارد. اما اگر علایم ادامه‌دار باشند مردم باید باید برای بررسی علت و رفع آن با پزشک مشورت کنند.
اگر کسی دچار سرفه عمیقی شود که در طول 10 روز فروکش نمی‌کند، در هنگام تنفس احساس درد کند یا با مشکلات تنفسی مواجه باشد باید به پزشک مراجعه نماید./

• دکتر مارک مس، کاترین واتسون
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Healthline
What’s Causing This Thick, Rubbery Nasal Mucus?
Medically reviewed by Marc Meth, MD, FACAAI, FAAAI
On March 13, 2020
New —
Written by Kathryn Watson