بافت زیر پوست یا فاسیای سطحی چیست و چرا اهمیت دارد؟

در این مقاله:
• ساختار بافت زیر پوست
• عملکرد لایه ساب‌کوتانئوس
• بافت زیر پوست و چربی زیر جلدی
• کاربرد بافت زیر پوست در پزشکی
• اختلالات پزشکی که در لایه زیر پوستی بروز می‌کنند
• خلاصه

بافت ساب‌کوتانئوس [بافت زیر پوست، بافت زیر جلد] عمقی‌ترین لایه پوست است. پیشوند "ساب" از لغت لاتین به معنی زیر می‌آید و کلمه "کوتانئوس" مشتق از لغت لاتین "کوتیس" به معنی پوست است.
دیگر نام‌های بافت زیر پوست شامل فاسیای سطحی، هیپودرمیس، سابکوتیس، و تالا ساب‌کوتانئا است. فارغ از اینکه به چه نامی خوانده شود بافت زیر پوست نقشی اساسی در کمک به بدن شما در تنظیم دما و محافظت از ارگان‌های بدن در برابر شوک دارد.

ساختار بافت زیر پوست
پوست بدن انسان از 3 لایه تشکیل شده است.
• اپیدرمیس. اپیدرمیس خارجی‌ترین لایه پوست بوده از سلول‌های دارای همپوشانی تشکیل شده است که یک لایه ضد آب ایجاد می‌کنند که باعث محافظت در برابر جهان بیرون از بدن می‌شود.
• درمیس. لایه میانی پوست شامل غدد تعریق، عروق لنفاوی، رگ‌های خونی، بافت همبند، و فولیکول‌های مو است.
• بافت زیر پوست. این بافت عمقی‌ترین لایه پوست است که از بافت همبند و چربی تشکیل شده است.
بافت زیر پوست دارای شبکه عروقی مناسب است به این معنی که پر از رگ‌های خونی است. این بافت همچنین لایه‌ای از پوست است که در آن بدن چربی مشهود خود را ذخیره می‌کند.
در برخی قسمت‌های بدن مثل پلک چشم، لایه زیر جلدی حاوی چربی نیست و ممکن است نازک‌تر از 1 میلی‌متر (0.04 اینچ) باشد. در دیگر قسمت‌های بدن مثل کفل و شکم، بافت زیر پوست ممکن است بیش از 2.5 سانتی‌متر (1 اینچ) قطر داشته باشد که این موضوع به درصد کلی چربی بدن بستگی دارد.
بافت زیر پوست که به انتهای فاسیای زیر جلدی متصل است عضله‌ای پوشیده در لایه‌ای ضخیم از بافت همبند به نام فاسیای عمقی است.

عملکرد لایه ساب‌کوتانئوس
در بسیاری از قسمت‌های بدن، چربی بافت زیر پوست نقشی مشابه درزگیر در خانه ایفا می‌کند. این چربی به محافظت از ساختارهای عمقی بدن مثل عضلات و ارگان‌ها در برابر تغییرات دما و جذب شوک متوجه ساختارهای عمقی کمک می‌نماید.
لایه ساب‌کوتانئوس برخی نقش‌ها مثل موارد فهرست شده در زیر را بازی می‌کند:
• به بدن نمای ظاهری نرم و همواری می‌دهد
• به عنوان یک محل اتصال به عضلات زیرین و فاسیا عمل می‌کند
• سلول‌های چربی را که به عنوان ذخیره چربی عمل می‌کنند نگه می‌دارد و هورمون‌هایی مثل لپتین تولید می‌کند
• حامل سنسورهای فشار عمقی است
• حامل عروق خونی است که نقشی در تنظیم حرارت دارند

بافت زیر پوست و چربی زیر جلدی
چربی زیر پوست اشاره به چربی ذخیره شده بدن در بافت زیر پوست دارد. این چربی در ادیپوسیت‌ها (سلول‌های چربی) که جدا از بافت همبند هستند ذخیره می‌شود. بعضی لایه‌های بافت زیر پوست مثل پلک چشم و آلت تناسلی مردانه دارای لایه چربی مزبور نیستند.
چربی زیر جلدی یکی از 3 نوع چربی موجود در بدن است. ما همچنین دارای چربی ضروری در استخوان، عصب و ارگان‌ها و نیز چربی احشایی هستیم که در حفره شکمی وجود دارد.

کاربرد بافت زیر پوست در پزشکی
انواع متعددی از داروها را می‌توان از طریق تزریق زیر پوستی وارد بدن کرد. داروهای تزریق شده به لایه زیر جلدی کندتر از زمانی که به داخل رگ‌های خونی تزریق شوند جذب می‌گردند.
تزریق زیر پوستی به شکل گسترده در مورد داروهایی که نیاز است تا مداوماً در دوزهای کم جذب یا تحویل شوند به کار می‌رود.
داروهای دیگری که می‌توان به این طریق به بدن تحویل داد شامل موارد زیر است:
• اپی‌نفرین (ادرنالین)
• مورفین (مرفین)
• هیدرومورفون
• متوکلوپرامید
• تزریق‌های مربوط به آلرژی
• داروهای رقیق کننده خون
• داروهای باروری
• داروهای ارتریت
نقاط متداول برای تزریق زیر جلدی شامل موارد زیر است:
• سطح خارجی بازو
• قسمت بالای ران
• کفل
• شکم

اختلالات پزشکی که در لایه زیر پوستی بروز می‌کنند
شماری از اختلالات پزشکی در فاسیای زیر جلدی بروز می‌کنند که عبارتند از:

سوختگی
سوختگی‌هایی که به لایه ساب‌کوتانئوس می‌رسند به نام سوختگی‌های درجه 3 شناخته می‌شوند. این نوع سوختگی معمولاً یک زخم سفید و سوخته به جا می‌گذارد. سوختگی‌های درجه 3 یک مورد اورژانسی در پزشکی محسوب می‌شوند و نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارند.

پانیکولیت
پانیکولیت گروهی از اختلالات پزشکی است که باعث التهاب در چربی ساب‌کوتانئوس می‌شود. پانیکولیت سبب برآمدگی‌های دردناک دارای اندازه‌های متفاوت در زیر پوست می‌گردد. دلایل متعدی مثل انواع عفونت، بیماری‌های التهابی، و برخی انواع اختلالات بافت همبند مثل لوپوس در این مورد مطرحند.

آبسه
آبسه یک برآمدگی پر از چرک و دیگر مایعات در زیر پوست است. آبسه زیر جلدی اغلب بر اثر یک مورد عفونت باکتریایی پس از صدمات ناشی از تروما ایجاد می‌شود. پزشکان معمولاً با ایجاد یک شکاف در آبسه آن را تخلیه می‌کنند.

تومور
امکان شکل‌گیری تومورهای خوش‌خیم و نیز سرطان‌زا در چربی، بافت همبند یا عروق خونی بافت زیر پوست وجود دارد. بر مبنای اعلام "انجمن آمریکایی سرطان" بیش از 50 نوع تومور سرطانی وجود دارد که ممکن است در بافت نرم شکل بگیرند.

اختلالات پوستی مرتبط به سن
پیری صورت تا حدودی به از دست رفتن محتوی چربی زیر پوستی مرتبط است. از دست دادن چربی ساب‌کوتانئوس به مرور زمان می‌تواند به شل شدن و افتادگی پوست به ویژه در ناحیه زیر گونه و گردن منجر شود.

زخم فشاری
اولسر فشاری یا زخم بستر نوعی زخم است که بر اثر قرار گرفتن طولانی مدت در یک وضعیت ساکن ایجاد می‌شود. اولسرهای فشاری مرحله آخر می‌توانند به لایه زیر جلدی گسترش یابند و حتی به عضله و بافت همبند زیر پوست برسند.

خلاصه
بافت زیر پوست عمیق‌ترین لایه پوست است. این لایه عمدتاً از سلول‌های چربی و بافت همبند تشکیل شده است. بیشتر چربی بدن در این قسمت ذخیره می‌شود.
لایه ساب‌کوتانئوس به عنوان یک لایه عایق، ارگان‌های داخلی و عضلات را در برابر شوک و تغییرات دما محافظت می‌کند. این لایه در عین حال نقش محل ذخیره انرژی برای بدن را بر عهده دارد./

بافت زیر پوست یا فاسیای سطحی چیست؟
دکتر دبورا ویزرسپون، دنیل یتمن
ترجمه پریسا شعله‌دوست

Source:
Healthline
What Is Subcutaneous Tissue, Also Known as Superficial Fascia?
Medically reviewed by Deborah Weatherspoon, Ph.D., R.N., CRNA —
Written by Daniel Yetman
On December 14, 2020