• تریشیا کینمن، دکتر جودیت مرسین
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
انگلها ارگانـیسمها یا ریزموجوداتی هستند که برای بقاء خود به زندگی در بدن ارگانیسمهای دیگر یا میزبانها متکی هستند. برخی از انگلها تأثیر قابل ملاحظهای بر روی میزبانهای خود ندارند. دیگر انگلها در بدن میزان رشد کرده، تکثیر میشوند یا به دستگاههای مختلف بدن هجوم برده و باعث بیمار شدن میزبان خود میشوند که نتیجۀ آن بروز عفونت انگلی است.
عفونتهای انگلی یکی از مشکلات بزرگ در نواحی استوایی و تحت استوایی کره زمین محسوب میشوند. مالاریا یکی از کشندهترین انواع بیماریهای انگلی است. عفونتهای انگلی حتی در کشورهایی مثل ایالات متحد آمریکا نیز امکان بروز دارند.
[مطالب این مقاله:]
• علایم
• علل
• ریسک فاکتورها
• تشخیص
• درمان
• پیشگیری
عفونتهای انگلی شایع در سطح ایالات متحد آمریکا عبارتند از:
• تریکومونیازیس
• ژیاردیازیس (ژیاردیا)
• کریپتوسپوریدیوزیس
• توکسوپلاسموزیس (توکسوپلاسموز)
علایم عفونتهای انگلی
علایم عفونت انگلی به میزان زیادی به نوع ارگانیسم بستگی دارد. برای مثال:
• تریکومونیازیس یک عفونت واگیردار جنسی است که بر اثر یک انگل ایجاد میشود که اغلب فاقد هر گونه علامتی است. در برخی موارد تریکومونیازیس میتواند سبب بروز خارش، سرخی، تحریکپذیری، و ترشح غیر متعارف در ناحیۀ تناسلی فرد شود.
• ژیاردیازیس میتواند باعث ایجاد اسهال، گاز، آشوب معده، روغنی شدن مدفوع و کمآبی بدن گردد.
• کریپتوسپوریدیوزیس میتواند باعث ایجاد گرفتگی عضلات معده، درد معده، تهوع، استفراغ، کمآبی بدن، کاهش وزن، و تب شود.
• توکسوپلاسموزیس (توکسوپلاسموز) میتواند باعث ایجاد علایم شبه آنفولانزا، شامل تورم گرههای لنفی و دردهای عضلانی یا دردهایی شود که احتمال دارد تا چند ماه ادامه داشته باشند.
علل عفونتهای انگلی
عفونت انگلی ممکن است بر اثر سه نوع ارگانیسم ایجاد شوند:
• پرتوزوآ
• هلمینتها (کرمهای روده)
• اکتوپارازیتها (انگلهایی که در خارج از بدن میزبان زندگی میکنند)
پروتوزوآها ارگانیسمهایی تکسلولی هستند که میتوانند درون بدن انسان زندگی کرده و تکثیر شوند. برخی از عفونتهای ناشی از پروتوزوآها شامل ژیاردیازیس است. ژیاردیازیس عفونتی جدی است که ممکن است بر اثر نوشیدن آب آلوده به پروتوزوای ژیاردیا ایجاد شود.
هلمینتها ارگانیسمهایی چند سلولی هستند که میتوانند در خارج از بدن انسان به زندگی خود ادامه دهند. آنها بیشتر زیر عنوان کرم شناخته میشوند. انواع هلمینتها شامل کرمهای صاف یا تخت، کرمهای نواری، کرمهای سر خارشکل، و کرمهای حلقوی است.
اکتوپارازیتها ارگانیسمهای چند سلولی هستدن که در پوست انسان زندگی یا از آن تغذیه میکنند. اکتوپارازیتها شامل برخی حشرات و تنندهها مثل پشهها، ککها، کنهها و هیرهها هستند.
عفونتهای انگلی به راههای مختلفی امکان گسترش یافتن دارند. برای مثال پروتوزوآها و هلمینتها میتوانند از طریق آب آلوده، غذا، فضولات، خاک، و خون گسترش پیدا کنند. برخی از آنها از طریق تماس جنسی منتقل میشوند. برخی انگلها از طریق حشرات منتقل میشوند که در این مورد نقش وکتور یا ناقل بیماری را بازی میکنند. برای مثال، مالاریا توسط یک پروتوزوآی انگلی ایجاد میشود که توسط پشههای تغذیه کننده از خون انسان منتقل میگردد.
ریسک فاکتورهای عفونتهای انگلی
هر کسی ممکن است دچار عفونت انگلی شود؛ اما در این مورد ریسک ابتلا به بیماری در مورد برخی از مردم بیش از دیگران است. احتمال ابتلا فرد به عفونت انگلی بیشتر خواهد بود اگر فرد:
• دچار نقص یا ضعف سیستم ایمنی باشد یا اگر اخیراً به بیماری دیگری مبتلا شده باشد
• در نواحی استوایی یا تحت استوایی کره زمین زندگی یا به این مناطق سفر کند
• فاقد منبع تأمین آب آشامیدنی سالم باشد
• در دریاچهها، رودخانهها، یا برکههای محل تجمع ژیاردیا شنا کند
• در مشاغل مخصوص مراقبت از کودکان کار کند، مداوماً با خاک سر و کار داشته باشد یا در زمینههای دیگر مشغول به کار باشد که در آنها به صورت مداوم در تماس با مدفوع قرار دارد.
گربههای بیرونگرد ممکن است در تماس با جوندگان و پرندگان عفونی یا آثار بر جای مانده از آنها قرار گیرند. این وضعیت باعث میشود تا صاحبان این گربهها در ریسک بالاتری برای تماس با توکسوپلاسموز، که نوعی از پروتوزوآها است، قرار گیرند. توکسوپلاسموز میتواند برای زن باردار و بچهای که در زهدان اوست بسیار مضر باشد. عفونت مورد بحث از طریق مدفوع گربه انتقال پیدا میکند. اگر زنی باردار باشد، این موضوع اهمیت دارد که در صورت داشتن گربه، فرد دیگری نظافت جای گربه وی را بر عهده گیرد.
تشخیص عفونتهای انگلی
• آزمایش خون
• آزمایش مدفوع: در چنین معاینهای، نمونۀ مدفوع گرفته شده و برای وجود احتمالی انگلها و تخمهای آنها مورد بررسی قرار میگیرد.
• اندوسکپی یا کولونوسکپی: در صورت قطعی نبودن نتایج معاینۀ مدفوع ممکن است این تستها در دستور کار قرار گیرند. وقتی فرد در حالت آرامبخشی قرار گرفته باشد، دکتر یک لولۀ باریک و انعطافپذیر را از راه دهان یا مقعد وارد بدن و سیستم گوارش میکند تا وضعیت سیستم گوارش را مورد بررسی قرار دهد.
• عکسبرداری اشعه ایکس، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، یا توموگرافی محوری محاسباتی (CAT): این تستهای تصویربرداری برای بررسی نشانههای ضایعات یا جراحات وارد شده به دستگاههای بدن بر اثر انگلها مورد استفاده قرار میگیرند.
دکتر در عین حال ممکن است تستهایی را برای بررسی باکتریها یا دیگر عوامل مسبب عفونت در دستور کار قرار دهد.
درمان عفونتهای انگلی
برنامۀ درمانی فرد به تشخیص خاص صورت گرفته بستگی دارد. به طور معمول، پزشک داروهایی تجویز میکند. برای مثال، دکترها برای درمان تریکومونیازیس، ژیاردیازیس، یا کریپتوسپوریدیوزیس داروهای آنتیبیوتیک تجویز میکنند. پزشکان احتمالاً در صورت باردار بودن زن و سالم بودن وی از جهات دیگر دارویی برای توکسوپلاسموز تجویز نمیکنند، مگر اینکه فرد دچار عفونتی شدید و طولانی مدت بوده باشد.
در عین حال ممکن است دکتر درمانهای دیگری را برای تخفیف علایم بیماری تجویز کند. برای مثال، بسیاری از عفونت انگلی میتوانند سبب بروز اسهال شوند که اغلب اوقات به کمآبی بدن منجر میشود. در این وضعیت تجویز نوشیدن مقادیر زیاد مایعات برای بیمار جزء تجویزهای پزشک خواهد بود.
پیشگیری از عفونتهای انگلی
چند کار مختلف هست که مردم میتوانند برای کاهش خطر ابتلا به عفونت انگلی در مد نظر قرار دهند:
• اقدام به سکس ایمن با استفاده از کاندوم.
• شستشوی منظم دستها، به ویژه پس از سر و کار داشتن با جابجایی غذای نپخته یا مدفوع.
• پختن غذا بر مبنای توصیههای مرتبط به مغزپخت شدن آنها.
• نوشیدن آب غیر آلوده شامل آب بطری در هنگام مسافرت.
• اجتناب از خوردن آب دریاچهها، نهرها یا برکهها و آبگیرها.
• اجتناب از دست زدن به بستر و مدفوع گربه در صورت باردار بودن.
در صورت ظن ابتلا به عفونت انگلی، فرد باید به پزشک مراجعه کند. پزشک میتواند علت بروز علایم را تشخیص داده و برنامۀ درمانی مناسب را به فرد پیشنهاد دهد. در صورت درمان زودهنگام، افراد میتوانند روند گسترش و انتقال بیماری به دیگران را متوقف کنند./
Source:
Parasitic Infections
Medically reviewed by Judith Marcin, MD
on September 20, 2016 —
Written by Tricia Kinman