ده علامت ضعف گردش خون و چگونگی برطرف کردن آنها

• لنا بارهوم، دکتر استیسی سمپسون
• ترجمه هامیک رادیان

طیفی از علایم نشان دهندۀ وجود ضعف در گردش خون هستند. این علایم می‌توانند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارند و نیز ممکن است باعث ایجاد پیامدهای شدید شوند. علایم شایع در این مورد عبارتند از:
• بی‌حسی و مور مور در دست و پا
• سردی دست و پا
• ورم قوزک پا و ساق پا
• کاهش حافظه و دشواری تمرکز
• مشکلات گوارشی
• خستگی مفرط
• کرامپ عضلات و مفاصل
• تغییرات رنگ پوست
• بروز اولسر در پا
• وریدهای واریسی
بهترین درمان برای ضعف گردش خون به علت بروز این مشکل بستگی دارد و اغلب اوقات مشکلات ایجاد شده در شریان‌ها یا وریدها مسؤول این مشکل محسوب می‌شوند.

[مطالب این مقاله:]
• علایم
• علل
• تشخیص و درمان
• پیام همراه

علایم ضعف گردش خون
علایم ضعف گردش خون ممکن است نمایان نباشند.
به هرحال چه علایم مربوط به این اختلال آشکار باشند یا نباشند، ضعف گردش خون می‌‏تواند خطرناک باشد.
آنچه در ادامه می‎آید علایم شایع ضعف گردش خون است:
در صورت وجود هر یک از این علایم در فرد وی باید به پزشک مراجعه کند.

1. بی‌حسی و مور مور در اندام‌های دور از قلب
یکی از شایع‎ترین علایم ضعف گردش خون وجود بی‌حسی و مور مور در دست و پا است.
وقتی چیزی باعث ایجاد محدودیت در جریان خون شود و خون نتواند به میزان کافی به اندام‌های دور از قلب مثل دست یا پا برسد، فرد ممکن است دچار حالت مور مور و سوزن سوزن شدن گردد.

2. سردی دست و پا
کاهش جریان خون باعث می‌شود تا دست و پا سردتر از دیگر نقاط بدن احساس شوند.
وقتی خون نتواند به میزان سالم جریان یابد، این وضعیت می‌تواند به بروز نوساناتی در پوست و عصب‎های منتهی به دست و پا منجر گردد.

3. بروز ورم در اندام‌های دور از قلب
ضعف گردش خون می‌تواند باعث انباشته شدن مایع در برخی نواحی بدن شود. این وضعیت ادم (ادما) نامیده می‌شود و اغلب در پاها، قوزک پاها و سطح پا بروز می‎کند.
ادم در عین حال می‌تواند نشانه‎ای از نارسایی قلبی باشد. ادم هنگامی بروز می‎کند که قلب قادر نیست تا خون را به میزان کافی در سراسر بدن به گردش درآرود.
ادم در اندام‌های دور از قلب می‌تواند در عین حال بر اثر جمع شدن خون در نواحی مزبور ایجاد گردد. فشار ایجاد شده خون را از رگ‌های خونی به بافت‌های اطراف وارد می‎کند.
علایم ادم عبارتند از:
• سنگینی و ورم
• پوست سفت و گرم
• خشکی مفاصل
• احساس درد در نواحی آسیب دیده
برخی از مردم متوجه بروز ادم در خود می‌شوند زیرا لباس یا جواهرات مورد استفاده برای آنها تنگ می‌شود.
اگر فرد دچار ادم روی ناحیۀ آسیب دیده فشار وارد کند این کار ممکن است به بروز چال‎هایی در ناحیۀ ورم کرده پوست منجر شود.
همچنین وقتی مایع که حاوی پروتئین‌‏ها است در ناحیۀ شکم جمع می‌شود، این وضعیت زیر عنوان آسیت شناخته می‌شود. مشکلات گردش خون و سیروز کبد می‌توانند علت ایجاد آسیت باشند.

4. اختلال عملکرد شناختی
ضعف گردش خون می‌تواند به عملکرد مغز تأثیر منفی بگذارد و به کاهش حافظه یا دشواری تمرکز منجر شود.
این مشکلات و موارد دیگر می‌توانند ناشی از بروز اختلالات زیر باشند:
• کاهش جریان خون به مغز
• کاهش مقدار خون پمپاژ شده به سراسر بدن
• برخی تغییرات در فشار خون

5. مشکلات گوارشی
گوارش به جریان خون متکی است و ضعف گردش خون می‌تواند به مشکلات چربی مرتبط شود که در جدار داخلی رگ‌های خونی در ناحیۀ شکم جمع می‏‌شود.
مشکلات گوارشی مرتبط به کاهش گردش خون شامل موارد زیر است:
• درد شکم
• اسهال
• خون‌آلود شدن مدفوع، یبوست یا گرفتگی عضلانی

6. خستگی مفرط
ضعف گردش خون بر میزان انرژی تأثیر منفی گذاشته و باعث خستگی مفرط شود.
همچنین در هنگام وجود ضعف در گردش خون قلب باید بیشتر کار کند که خود این موضوع به تشدید خستگی مفرط منجر می‌شود.

7. درد مفصل و گرفتگی عضلانی
ضعف گردش خون می‌تواند به ایجاد درد در نقاط مختلف پا و دست منجر گردد.
دست و پای سرد ممکن است دچار درد یا نبض شوند به ویژه وقتی که شروع به گرم شدن می‎کنند و جریان خون دوباره برقرار می‌شود.
ضعف گردش خون در پا و دست همچنین می‌تواند باعث درد در این نواحی شامل عضلات ماهیچه‌ها شود. این نوع درد به ویژه در هنگامی که فرد زمان درازی را در حالت نشسته یا ایستاده پشت سر می‎گذارد تشدید می‌شود.
همچنین وقتی خون به شکل صحیح جریان پیدا نمی‏‌کند اکسیژن و مواد مغذی به قدر کافی در اختیار بافت‌ها قرار نمی‎گیرد، که این وضعیت می‌تواند به ایجاد حالت خشکی و گرفتگی عضلانی منجر شود.

8. تغییرات رنگ پوست
وقتی خون شریانی به میزان کافی در احتیار بافت‌های بدن قرار نمی‌گیرد، پوست ممکن است حالت رنگ پریده یا کبود به خود بگیرد. اگر خون از مویرگ‌ها نشت کند نواحی دچار این مشکل ممکن است به رنگ بنفش درآیند.
امکان تغییر رنگ در نواحی زیر در بدن وجود دارد:
• بینی
• لب‌
• گوش
• نوک پستان
• دست
• پا

9. اولسرهای پا
ضعف گردش خون به توانایی التیام بدن لطمه می‌زند که این اختلال به بروز اولسرهایی در نواحی مختلف پا می‎انجامد.
اولسرها در عین حال ممکن است هنگامی که خون در وریدها جمع می‌شود ایجاد گردند که این اختلال باعث ایجاد ورم زیر پوست می‌شود.

10. وریدهای واریسی
ضعف گردش خون می‌تواند باعث قابل مشاهده شدن وریدهای واریسی گردد.
واریسی شدن وریدها کار برگشت خون به قلب را با دشواری بیشتری مواجه می‎کند. این واریس‌ها در عین حال می‌‏توانند به بروز برخی علایم شامل موارد زیر منجر شوند:
• احساس سنگینی در پا
• احساس درد در پا
• خارش
• ورم
• وریدهایی که به نظر می‎رسد دچار گره و پیچ‎خوردگی شده‎اند
• وریدهای واریسی در میان مردمی که مرتباً زمان درازی را در حالت ایستاده پشت سر می‎گذارند شایع است.

علل ضعف گردش خون
اختلالات گوناگون شامل موارد زیر می‌توانند باعث ایجاد ضعف در گردش خون شوند:

اترواسکلروزیس
اترواسکلروزیس در جمع شایع‎ترین علل مسبب ضعف گردش خون قرار دارد.
اترواسکلروزس هنگامی ایجاد می‌شود که پلاک‏‌ها در عروق خونی به ویژه در شریان‌ها جمع می‌شوند.
این انباشتگی در نهایت باعث باریک و سخت شدن شریان‌ها شده و به محدود شدن جریان خون منجر می‎گردد.
اترواسکلروزیس عموماً به شریان‌های مغز، قلب، پا و دست آسیب می‌زند.
وقتی اترواسکلروزیس در اندام‌های تحتانی ایجاد گردد این اختلال زیر عنوان بیماری شریان محیطی (PAD) شناخته می‌شود.

دیابت ملیتوس
دیابت می‌تواند باعث ایجاد مشکلات گردش خون و اختلالات مرتبط مثل PAD شود.
به مرور زمان، میزان بالای گلوکز خون می‌‏تواند به عروق خونی آسیب برساند و سبب ایجاد پلاک گردد. برای مردم مبتلا به دیابت مدیریت سطح سطح گلوکز خون، فشار خون و سطح کلسترول برای حفظ گردش خون به شکل سالم امری حیاتی است.
دیابت می‌تواند سبب آسیب دیدگی عصب شود و مقدار بالای گلوکز می‌تواند به بروز اختلالی به نام نوروپاتی دیابتی منجر شود. یک نوع این اختلال در عین حال می‌تواند به فشار خون و ضربان قلب مردم آسیب برساند.

لخته شدن خون
وجود یک لخته خون می‌تواند باعث محدود شدن جریان خون در دستگاه‌ها یا بافت‌ها شود. در برخی موارد، وجود لخته باعث انسداد کامل جریان خون می‌شود.
لخته خون می‌تواند دردناک باشد و در صورت جدا شدن از مبدأ تشکیل خود و حرکت در جریان خون می‌تواند تبعات جدی شامل موارد زیر به همراه داشته باشد:
• حمله قلبی
• استروک
• بروز آمبولی در شریان ریوی که به ریه صدمه می‌زند
لخته‎های خون می‌توانند در هر نقطه از بدن ایجاد شوند و به مشکلات گردش خون منجر گردند. در هر حال اگر پزشک بتواند لخته خون را در مراحل اولیه کشف کند، درمان آن می‌تواند با موفقیت توأم باشد.

اضافه وزن
وزن اضافی باری اضافی بر بدن تحمیل می‎کند به ویژه اگر فرد دچار اضافه وزن زمان زیادی را در حالت نشسته یا ایستاده بگذراند.
وزن اضافی در عین ریسک مشکلات فشار خون و واریس وریدی را افزایش می‎دهد.

بیماری رینو یا پدیده رینو
این اختلال سبب باریک شدن رگ‌های خونی می‌شود و مبتلابه 5 درصد جمعیت در ایالات متحد آمریکا است.
رگ‌های باریک شده و محدود شدن جریان خون می‌تواند سبب بی‌حسی، مور مور و احساس سرما در دست و پا شود و این اثرات ممکن است به مرور زمان تشدید شوند.

مصرف فرآوردهای دخانی
مصرف دخانیات ریسک ابتلاء به اختلالات منجر به ضعف گردش خون را افزایش می‎دهد. این وضعیت در عین حال باعث ایجاد اختلال در گردش خون شده به دیواره عروق خونی لطمه می‌زند و سبب ایجاد پلاک در وریدها می‌شود.
این اثرات باعث افزایش ریسک ابتلاء به بیماری قلبی عروقی، سکته مغزی و حملات قلبی می‌شود.

تشخیص و درمان ضعف گردش خون
ضعف گردش خون بر اثر طیفی از اختلالات امکان بروز دارد. پیش از رسیدن به تشخیص پزشک موارد زیر را مورد بررسی قرار می‎دهد:
• علایم
• ریسک فاکتورها
• هر نوع اختلال مرتبط
• تاریخچۀ پزشکی خانواده
• نتایج معاینات بالینی
برای تشخیص پزشک ممکن است از برخی تست‎ها شامل موارد زیر استفاده کند:
• تست قند خون برای دیابت
• آزمایش خون برای کشف اختلالات التهابی
• اولتراسوند یا CT اسکن برای بررسی وضعیت عروق خونی و لخته‎های احتمالی
• شاخص براکیال - مچ پا برای بررسی PAD
درمان ضعف گردش به علت بروز این اختلال بستگی دارد. موارد مربوط به تغییرات سبک زندگی به شرح زیر نیز می‌توانند در این مورد کمک کننده باشند:
• ترک دخانیات
• کاهش وزن
• استفاده از رژیم غذایی سالم
استفاده از جوراب‏‌های فشاری می‌تواند به مدیریت درد و ورم در پاها کمک کند. برخی از مردم نیز در صورت استفاده از ورزش‌های طراحی شده برای بهبود گردش خون از این موضوع سود می‎برند.

پیام همراه
مشکلات مربوط به گردش خون وقتی به صورت زودهنگام تشخیص داده شوند درمان آنها برای پزشک ساده‎تر خواهد بود.
اگر فردی دچار این مشکلات بوده و درمان نشود ممکن است به عوارض تهدید کننده زندگی شامل بروز لخته‎های خون و اولسرهای پوستی عفونی دچار گردد. برخی از مردم در این شرایط ممکن است ناچار از قطع عضو شوند.
گزارش علایم مربوط به ضعف گردش خون به پزشک الزامی است تا بتوان درمان مناسب را در دستور کار قرار داد و سبک زندگی سالمی را حفظ کرد./

Source:
Medical News Today
How do you improve poor circulation?
Last reviewed Wed 4 July 2018
By Lana Barhum
Reviewed by Stacy Sampson, DO