هرپس چشمی یا تبخال چشمی: انواع، علل، تشخیص و درمان

در این مقاله:
• علایم هرپس چشمی
• انواع هرپس چشمی
• علل هرپس چشمی
• هرپس چشمی چقدر شایع است؟
• تشخیص هرپس چشمی
• درمان هرپس چشمی
• ریکاوری در هرپس چشمی
• برگشت هرپس چشمی
• دورنما

هرپس چشم [تبخال چشم]، که هرپس اکولار نیز نامیده می‌شود اختلالی در چشم است که بر اثر ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود.
شایع‌ترین نوع هرپس چشمی کراتیت اپیتلیال نام دارد. این بیماری به قرنیه چشم آسیب می‌رساند.
در اشکال خفیف خود هرپس چشمی باعث موارد زیر می‌شود:
• درد
• التهاب
• سرخی
• پارگی سطح قرنیه
HSV لایه‌های عمیق‌تر میانی قرنیه - موسوم به استروما - می‌تواند باعث صدمات شدید و به کاهش بینایی و کوری منجر گردد.
در واقع هرپس چشمی شایع‌ترین علت کوری مرتبط به صدمات قرنیه در ایالات متحد آمریکا و شایع‌ترین منبع کوری مسری در جهان غرب است.
به هر حال هر دو نوع خفیف و شدید هرپس چشمی را می‌توان با داروهای ضد ویروسی درمان کرد. و در صورت درمان کامل HSV را می‌توان تحت کنترل درآورد و صدمات قرنیه را به حداقل رسانید.

علایم هرپس چشمی
علایم معمول هرپس چشمی شامل موارد زیر است:
• درد چشم
• حساسیت به نور
• تاری دید
• پارگی قرنیه
• ترشح مخاط
• سرخی چشم
• التهاب پلک چشم (بلفاریت)
• راش تاول‌دار دردناک و سرخ رنگ روی پلک بالایی و یک طرف پیشانی
در بسیاری موارد هرپس فقط یک چشم را درگیر می‌کند.

هرپس چشمی و ورم ملتحمه
مردم ممکن است هرپس چشمی را با ورم ملتحمه که بیشتر به نام چشم صورتی شناخته می‌شود اشتباه بگیرند. هر دو اختلال ممکن است توسط یک ویروس ایجاد شوند اگرچه ورم ملتحمه در عین حال ممکن است نتیجه موارد زیر باشد:
• آلرژی
• باکتری
• مواد شیمیایی
پزشک می‌تواند با استفاده از یک نمونه کشت به تشخیص درست برسد. اگر کسی دچار تبخال چشمی باشد کشت مزبور برای مثبت بودن نوع 1 HSV تست خواهد شد. تشخیص صحیح می‌تواند به گرفتن درمان کامل کمک کند.

انواع هرپس چشمی
شایع‌ترین شکل هرپس چشمی کراتیت اپیتلیال است. در این نوع، ویروس در لایه نازک خارجی قرنیه که اپیتلیوم نامیده می‌شود فعال می‌شود.
همان گونه که ذکر شد، HSV می‌تواند بر لایه‌های داخلی قرنیه موسوم به استروما تأثیر بگذارد. این نوع هرپس چشمی به نام کراتیت استرومال نامیده می‌شود.
کراتیت استرومال موردی جدی‌تر از کراتیت اپیتلیال است زیرا به مرور زمان و برگشت طغیان‌های بیماری می‌تواند به قرنیه تا حد ایجاد کوری آسیب برساند.

علل اختلال مورد بحث
تبخال چشمی بر اثر انتقال HSV به چشم و پلک چشم بروز می‌کند. تخمین زده می‌شود که تا 90 درصد افراد بزرگسال تا سن 50 در معرض ویروس HSV-1 قرار می‌گیرند.
وقتی موضوع هرپس چشمی در میان باشد، HSV-1 به قسمت‌های زیر در چشم آسیب می‌رساند:
• پلک چشم
• قرنیه
• شبکیه
• ملتحمه
خلاف تبخال تناسلی (که معمولاً با HSV-2 همراه است)، تبخال چشمی از طریق جنسی منتقل نمی‌شود.
در مقابل، این اختلال عموماً پس از قسمت دیگری از بدن - به طور معمول دهان، و به شکل زخم‌های سرد، که پیشتر توسط HSV درگیر شده‌اند ایجاد می‌شود.
وقتی کسی دچار HSV شود این ویروس هرگز به طور کامل در بدن از بین نمی‌رود. ویروس مزبور می‌تواند مدتی را به صورت نهفته باقی بماند و سپس هر از گاه فعال شود. بنابراین هرپس چشمی می‌تواند به عنوان نتیجه فعالیت مجدد یا عود عفونتی پیشتر ایجاد شده بروز کند. به هر حال خطر انتقال ویروس به شخص دیگر از چشم آسیب دیده اندک است. داروهای ضد ویروس در مورد به حداقل رساندن صدمه در طول طغیان بیماری مؤثرند.

هرپس چشمی چقدر شایع است؟
تخمین‌ها متفاوتند اما بر مبنای نظر "آکادمی آمریکایی افتالمولوژی" برآورد می‌شود که هر ساله 24.000 مورد جدید هرپس چشمی در سطح ایالات متحد آمریکا تشخیص داده می‌شود.
هرپس چشمی در میان مردان اندکی بیش از زنان شایع است.

تشخیص هرپس چشمی
اگر کسی دچار علایم هرپس چشمی باشد باید به چشم‌پزشک یا اپتومتریست مراجعه کند. درمان به موقع باعث بهبود دورنما خواهد شد.
برای تشخیص هرپس چشمی پزشک به صورت مشروح در مورد علایم شامل زمان شروع آنها و اینکه فرد در گذشته دچار علایم مشابه بوده است سؤال خواهد کرد.
پزشک برای ارزیابی وضعیت بینایی، حساسیت به نور و حرکات چشم معاینه کاملی انجام خواهد داد.
پزشک برای گشاد کردن عدسی چشم قطره‌های چشمی نیز در چشم خواهد ریخت. این دارو به پزشک کمک می‌کند تا بتواند وضعیت شبکیه را در قسمت پشت چشم بررسی کند.
پزشک ممکن است یک تست لکه چشم فلورسئین انجام دهد. در این تست پزشک از یک قطره چشمی برای قرار دادن یک رنگ نارنجی تیره به نام فلورسئین روی سطح خارجی چشم استفاده می‌کند.
پزشک راهی را که رنگ برای ایجاد لک در چشم طی می‌کند برای کمک به شناسایی مشکلات مرتبط به قرنیه مثل وجود جای زخم در ناحیه آسیب دیده توسط HSV، بررسی می‌کند.
در صورت عدم وضوح تشخیص، پزشک برای بررسی HSV به گرفتن یک نمونه از سلول‌های سطح چشم اقدام خواهد کرد. تست خون برای بررسی آنتی‌بادی‌های ایجاد شده در تماس قبلی با HSV برای تشخیص چندان مفید نیست زیرا اکثریت مردم در مقطعی از زندگی خود در معرض ابتلاء به ویروس مزبور قرار می‌گیرند.

درمان هرپس چشمی
اگر پزشک ابتلاء شخص به هرپس چشمی را تأیید کند، بلافاصله درمان با داروی ضد ویروسی نسخه‌ای آغاز خواهد شد.
درمان بر مبنای ابتلاء شخص به کراتیت اپیتلیال (شکل خفیف‌تر بیماری) یا کراتیت استرومال (شکل شدیدتر بیماری) تا حدودی متفاوت است.

درمان کراتیت اپیتلیال
HSV لایه سطحی قرنیه معمولاً خود به خود در طول چند هفته فروکش می‌کند.
اگر داروی ضد ویروسی به طور کامل گرفته شود می‌تواند در به حداقل رساند صدمه قرنیه و کاهش بینایی مؤثر باشد. پزشک قطره‌های چشمی یا پماد ضد ویروس یا داروهای ضد ویروس خوراکی تجویز خواهد کرد.
یک داروی معمول داروی خوراکی اسیکلوویر (زوویراکس) است. اسیکلوویر می‌تواند گزینه درمانی مناسبی باشد زیرا با برخی عوارض جانبی بالقوه قطره‌های چشمی مثل نمناک شدن یا خارش چشم همراه نیست.
پزشک در عین حال ممکن است پس از بی‌حس کردن چشم سطح قرنیه را با استفاده از یک سواب پنبه‌ای پاک کند تا سلول‌های بیمار برداشته شوند. این اقدام زیر عنوان دبریدمان شناخته می‌شود.

درمان کراتیت استرومال
این نوع HSV به لایه‌های عمقی‌تر میانی قرنیه موسوم به استروما حمله می‌کند. کراتیت استرومال بیشتر احتمال دارد که باعث خراش قرنیه و از دست دادن بینایی شود.
در کنار درمان ضد ویروسی، استفاده از داروهای استروئید (ضد التهابی) به شکل قطره‌های چشمی به کاهش ورم استروما کمک می‌کند.

ریکاوری در هرپس چشمی
اگر کسی درمان هرپس چشمی را با قطره چشمی دنبال کند نیاز دارد تا بسته به داروی تجویز شده توسط پزشک این داروها را تقریباً هر دو ساعت یک بار در چشم بریزد. در صورت استفاده از اسیکلوویر، این دارو به شکل قرص و 5 بار در روز مصرف می‌شود.
بیمار می‌تواند به فاصله 2 تا 5 روز در انتظار بهبود باشد. علایم بیماری باید در طول 2 تا 3 هفته برطرف گردند.

برگشت هرپس چشمی
پس از بار نخست ابتلاء به هرپس چشمی، در حدود 20 درصد بیماران در طول سال بعدی با یک مورد دیگر طغیان بیماری مواجه خواهند شد. پس از چند بار برگشت بیماری پزشک ممکن است مصرف روزانه داروهای ضد ویروس را توصیه کند.
علت آن است که طغیان‌های مکرر بیماری به قرنیه آسیب می‌زنند. پیامدها عبارتند از:
• زخم (اولسر)
• بی‌حسی سطح قرنیه
• سوراخ شدن قرنیه
اگر صدمات قرنیه تا حد از دست دادن بینایی پیشروی کنند بیمار ممکن است به پیوند قرنیه (کراتوپلاستی) نیاز یابد.

دورنما
اگرچه هرپس چشمی قابل علاج نیست، مردم می‌توانند صدمات وارد شده به بینایی خود را در طول طغیان‌های بیماری به حداقل برسانند.
به محض مواجه شدن با علایم این بیماری شخص باید به پزشک مراجعه کند. درمان هرپس هر قدر زودتر صورت گیرد، احتمال بروز صدمات قابل توجه در قرنیه بیشتر کاهش خواهد یافت./

هرپس چشمی یا تبخال چشمی: انواع، علل، تشخیص و درمان
دکتر امیلیا ارکیلا، دنیل پندیک
ترجمه هامیک رادیان

Source:
Healthline
Everything You Should Know About Eye Herpes
Medically reviewed by Emelia Arquilla, DO —
Written by Daniel Pendick —
Updated on November 6, 2020