هموروئید یا بواسیر - علل، درمان‌، و پیشگیری

• کریستین نوردکویست
• بازبینی: دانشکده پزشکی دانشگاه ایلی‌نویز – شیکاگو
• ترجمه نادر اکبری

هموروئید که به نام کُپه نیز شناخته می‌شود، تورم وریدها در بخش تحتانی مقعد یا راست روده است. وقتی دیوارۀ این رگ‌های خونی دچار کشیدگی می‌شود، آنها تحریک می‌گردند.
اگرچه هموروئیدها ممکن است نامطبوع و دردناک باشند، به سادگی قابل درمان و بسیار قابل پیشگیری هستند. از آنجا که هموروئیدها عموماً به مرور زمان بدتر می‌شوند دکترها می‌گویند که درمان آنها باید به محض بروز صورت گیرد.
مطالب این مقاله:
• علل هموروئید
• علایم هموروئید
• انواع هموروئید
• درمان‌ها
• پیشگیری از هموروئید
• پیش‌آگهی و پیامدهای هموروئید

علل هموروئید
وقتی وریدهای اطراف مقعد یا راست روده متسع (بزرگ) می‌شوند یا هنگامی که خون در آنها جمع می‌شود بیمار دچار هموروئید می‌گردد.
هموروئید به دلایل زیر امکان بروز دارد:
• بارداری - هموروئیدها شیوع بیشتری در زنان باردار دارند زیرا زهدان (رحم) در زنان باردار متسع می‌شود که این باعث ایجاد فشار بر ورید رودۀ بزرگ شده سبب ایجاد توده می‌گردد.
• پا به سن گذاشتگی - هموروئیدها بیشترین شیوع را در بین افراد 45 تا 56 ساله دارند. به هر جهت این بدان معنی نیست که افراد جوان و کودکان دچار هموروئید نمی‌شوند.
• اسهال - به ویژه وقتی که شکل مزمن داشته باشد.
• یبوست مزمن - زور زدن برای حرکت دادن مدفوع فشاری اضافی بر دیوارۀ رگ‌های خونی وارد می‌سازد.
• نشستن - برای زمان طولانی (به ویژه در توالت).
• بلند کردن اشیاء - به ویژه بلند کردن اشیاء سنگین به طور مکرر.
• سکس مقعدی - هم باعث ایجاد هموروئیدها و هم باعث وخامت وضعیت آنها می‌شود.
• چاقی - اغلب مرتبط به رژیم غذایی مثل عدم پیگیری رژیم غذایی پر فیبر.
• ژنتیک - برخی از مردم به صورت ارثی گرایشی به ابتلاء به هموروئیدها دارند.

علایم شایع هموروئیدها
علایم هموروئیدها اغلب شامل موارد زیر است:
• خونریزی بدون درد - بیمار ممکن است متوجه وجود خون به رنگ قرمز روشن روی کاغذ توالت یا کاسه توالت شود.
• خارش - یا تحریک‌پذیری ناحیۀ مقعد.
• ناراحتی - درد یا زخم در ناحیۀ مقعد.
• توده - هموروئید به صوتر توده از ناحیۀ مقعد بیرون می‏زند.
• تورم - در ناحیۀ مقعد.
• مدفوع - ممکن است به صورت ناخواسته از مقعد خارج شود یا نشت کند.
علایم هموروئیدها ممکن است ناخوشایند یا هشدار دهنده باشند اما معمولاً عاملی برای ایجاد نگرانی نیستند.

انواع هموروئید
هموروئیدها ممکن است بیرونی (خارجی) یا درونی (داخلی) باشند:

هموروئیدهای داخلی
هموروئیدهای داخلی درون راست روده جای می‌گیرند و از بیرون قابل مشاهده نیستند. هموروئیدهای داخلی معمولاً فاقد دردند. اغلب، نخستین نشانۀ وجود هموروئیدهای داخلی بروز خونریزی از ناحیۀ راست روده است.
زور زدن گاهی از اوقات می‌تواند هموروئید داخلی را تحت فشار قرار دهد به شکلی که از مقعد بیرون بزند، که هموروئید بیرون زده یا پرولاپس شده نامیده می‌شود و می‌تواند دردناک باشد.

هموروئیدهای خارجی
هموروئیدهای خارجی زیر پوست اطراف مقعد شکل می‌گیرند و بنابراین قابل رویت هستند. از آنجا که عصب‌های حساس‌تری در این بخش از بدن وجود دارد، این هموروئیدها به طور معمول دردناک‌تر هستنند. زور زدن برای دفع مدفوع می‌تواند باعث ایجاد خونریزی در این هموروئیدها شود.

تشخیص هموروئید
هر فردی که دچار علایم برشمرده در بالا بوده باشد باید به پزشک مراجعه کند. به یاد داشته باشید که چیزهای دیگری مثل سرطان مقعد و سرطان رودۀ بزرگ نیز می‏توانند سبب بروز خونریزی از مقعد شوند. پس ممکن است این فرض بر خطا باشد که خونریزی مقعدی به سادگی نتیجۀ هموروئید است و بر این مبنا فرد از مراجعه به پزشک خودداری کند.
دکتر، بیمار را تحت معاینه قرار می‌دهد و برای اطمینان از وجود هموروئید تست‌های دیگری انجام می‌دهد. این تست‌ها ممکن است معاینۀ مقعد با انگشت را نیز شامل شود - تفتیشی که در آن پزشک انگشت دستکش‌پوش خود را داخل مقعد بیمار کرده به بررسی وضعیت آن می‌پردازد.
اگر علایم شامل مقدار قابل ملاحظۀ خونریزی، سرگیجه و احساس غش کردن باشد، فرد باید بلافاصله تحت مراقبت‌های اورژانسی قرار گیرد.

درمان‌های هموروئید
در اکثر موارد موازین ساده باعث تخفیف علایم می‌شود اگرچه مشکل خود به خود نیز امکان رفع شدن دارد. به هر جهت، برخی از اوقات به دارو و حتی انجام عمل جراحی نیاز است.

درمان‌های خانگی هموروئید
با استفاده از روش‌های مندرج در زیر می‏توان علایم هموروئید را کاهش داد. به هر جهت هیچ‌یک از این مداواهای خانگی باعث درمان یا از بین رفتن هموروئید نمی‌شود:
• کرم‌ها و پمادهای موضعی - کـــرم‌ها یا شیاف‌های غیر نسخه‌ای (OTC)، که حاوی هیدروکورتیزون هستند در دسترسند. در عین حال پدهای حاوی نارون کوهی یا مواد بی‌حس کنندۀ موضعی را می‌توان در بازار تهیه کرد.
• پک یخ یا کمپرس سرد - استفاده از اینها در ناحیۀ آسیب دیده می‌تواند به رفع ورم کمک کند.
• نشستن در تشت یا وان آب گرم - این کار می‌تواند باعث تسکین علایم خارش یا سوزش شود.
• داروهای ضد درد - برخی داروهای ضد درد مثل آسپیرین، ایبوپروفن و استامینوفن (تاینلول) را می‌توان برای تخفیف درد و ناراحتی مورد استفاده قرار داد.

داروهای هموروئید
اغلب داروهای مورد استفاده برای هموروئید غیر نسخه‌ای هستند. این داروها شامل انواع پماد یا شیافند. برخی از ترکیبات فعال این داروها هیدروکورتیزون و نارون کوهی هستند که به عنوان مسکن خارش و درد شناخته می‌شوند. اگر این داروها بعد از یک هفته استفاده مفید فایده نباشند فرد دچار هموروئید باید به پزشک مراجعه کند.

گزینه‌های درمانی غیر جراحی
رایج‌ترین نوع تکنیک‏‌های برداشتن هموروئید بدون استفاده از جراحی بستن باند لاستیکی است. این یک اقدام پزشکی برای هموروئیدهای داخلی است که در مطب پزشک انجام می‌شود، و طی آن یک باند الاستیک یا منعطف برای قطع جریان خون در هموروئید در پایۀ آن جایگذاری می‌شود. همورئید به این طریق یا کوچک شده یا خشک شده و می‌افتد.
گزینۀ درمانی دیگر در این مورد اسکلروتراپی است، که در آن محلولی به درون هموروئید داخلی تزریق می‌شود، که ضمن ایجاد زخم جریان خونرسانی به هموروئید را متوقف می‌کند.
فوتوکوآگیولاسیون ماورای بنفش و الکتروکوآگیولاسیون نیز دو گزینۀ دیگر در این مورد محسوب می‌شوند.

گزینه‌های جراحی
جراحی ممکن است مستلزم هموروئیدکتومی (برداشتن کامل هموروئیدها) باشد، که در آن هموروئید پرولاپس شده به سر جای اولیۀ خود برمی‌گردد. این اقدام جراحی تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌شود و بیمار می‌تواند در همان روز انجام عمل جراحی راهی خانه شود.

پیشگیری از هموروئید
اگر مدفوع فرد همیشه نرم باشد شانس ابتلاء به هموروئیدها به میزان زیادی کاهش پیدا می‌کند. ریسک ابتلا به هموروئیدها را با دنبال کردن موارد زیر می‌توان کاهش داد:
• تغذیه - خوردن غذاهای حاوی فیبر زیاد مثل انواع میوه و سبزیجات، و همچنین غلات کامل به این معنی است که مدفوع تقریباً همیشه نرم خواهد بود. مشابهاً نوشیدن مایعات فراوان به نرم شدن مدفوع کمک می‌کند (مشروب الکلی در میان این مایعات جایی ندارد). مکمل‌های فیبر غیر نسخه‌ای نیز به رفع یبوست کمک می‌کنند.
• زور زدن - در هنگام نشستن در توالت سعی نکنید تا زور بزنید، این کار باعث ایجاد فشار در وریدهای ناحیۀ تحتانی راست روده می‌شود.
• فقط در هنگام نیاز به توالت بروید - مردم در صورت نیاز به استفاده از توالت نباید کار را به بعد موکول کنند. هر قدر میزان تأخیر بیشتر باشد میزان خشکی مدفوع بیشتر خواهد شد.
• فعالیت جسمانی - نشستن یا سر پا ایستادن در زمان‌های طولانی باعث ایجاد فشار بر وریدها می‌شود. فعالیت جسمانی نیز به حرکت مدفوع در روده کمک می‌کند و بنابراین حرکات روده بیشتر تنظیم می‌شود
• پایین نگه داشتن وزن بدن - داشتن اضافه وزن ریسک ابتلا به هموروئید را در افراد افزایش می‌دهد.

پیش‌‏آگهی و پیامدهای هموروئید
در کل هموروئیدها با موفقیت و بدون عوارض به ویژه در موارد درمان زودهنگام، مداوا می‌شوند. با وجود این در موارد نادر عوارض زیر محتمل است:
• خفقان هموروئیدی - اگر جریان خون به هموروئید قطع شود هموروئید دچار خفقان می‌شود. این موضوع می‌تواند به بروز درد شدید منجر گردد.
• آنمی - اگر هموروئید با خونریزی مزمن و قابل ملاحظه‌ای همراه باشد خطر بروز آنمی (یا کاهش سطح گلبول‌های قرمز خون) وجود خواهد داشت.
• لخته خون - برخی از اوقات، خون ممکن است انباشته شده و ترومبوز ایجاد گردد که می‌تواند دردناک باشد. ناحیۀ مورد ترومبوز (لخته) متورم و ملتهب می‌شود./

Source:
Hemorrhoids: Causes, treatments, and prevention
Last updated Wed 22 March 2017
By Christian Nordqvist
Reviewed by University of Illinois-Chicago, School of Medicine