ولولوس یا پیچ‌خوردگی غیر نرمال روده بزرگ یا روده کوچک در کودکان و بزرگسالان

• جِنا فلچر، دکتر سورب (سیت) ستهی
• ترجمه هامیک رادیان

ولولوس به پیچ‎خوردگی غیر نرمال بخشی از روده بزرگ یا روده کوچک اشاره دارد. این پیچ‌خوردگی ممکن است به انسداد روده منجر شود که خود می‌تواند عوارضی شدید در پی داشته باشد.
ولولوس یک فوریت یا مورد اورژانسی در پزشکی است که نیاز به تشخیص و درمان صحیح و سریع دارد. در این مقاله نشانه‌ها و علایم ولولوس در کودکان و بزرگسالان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

[مطالب این مقاله:]
• ولولوس چیست؟
• علل ولولوس
• علایم ولولوس
• تشخیص ولولوس
• درمان ولولوس
• عوارض ولولوس
• دورنما در ولولوس

ولولوس چیست؟
ولولوس هنگامی بروز می‌کند که بخشی از روده بزرگ یا روده کوچک دچار پیچ‌خوردگی می‎شود. پیچش مزبور سبب انسداد روده شده و می‌تواند باعث قطع جریان خود در ناحیۀ دچار مشکل گردد.
ولولوس یک فوریت پزشکی است که نیاز به درمان با استفاده از عمل جراحی دارد. در صورت عدم درمان، بخشی از روده که بر اثر پیچ‌خوردگی فاقد خون کافی است، می‌میرد.
ولولوس روده کوچک معمولاً در میان نوزادان و کودکان شایع است. در بزرگسالان ولولوس روده کوچک به ندرت مشاهده می‌شود.
در بزرگسالان ولولوس گرایشی به بروز در روده بزرگ دارد و زیر عنوان ولولوس سیگموئید شناخته می‌شود.

علل ولولوس
در نوزادان، ولولوس روده کوچک اغلب اوقات بر اثر چرخش نادرست روده نوزاد یا سوء چرخش ایجاد می‌شود. سوء چرخش هنگامی بروز می‌کند که مشکلی در طریق شکل‌گیری روده‎‌ها باعث می‌شود تا آنها به شکلی نادرست در حفره شکمی جایگیر شوند. این وضعیت می‎‌تواند باعث پیچ‌خوردگی روده یا انسداد آن شود.
در بزرگسالان علل ولولوس سیگموئید شامل موارد زیر است:
• بزرگ شدن کولون (روده بزرگ)
• چسبندگی‌های ناحیۀ شکم که پس از جراحی، آسیب دیدگی یا عفونت بروز می‌کنند
• بیماری‌های روده بزرگ، مثل بیماری هیرشسپرانگ (هیرش‌اسپرانگ)
• روده بزرگی که به دیواره شکمی متصل نیست
• باریک بودن اتصال در پایه روده بزرگ
• یبوست مزمن
• بارداری
دیگر ریسک فاکتورهای ولولوس سیگموئید شامل موارد زیر است:
• جنس مرد
• سن بالای 60 سال
• زندگی در محیط آسایشگاه سالمندان یا قرار داشتن طولانی مدت تحت مراقبت پرستاری
ولولوس معمولاً به علت یک اختلال یا مشکل فیزیکی زیربنایی بروز می‌کند. به هر جهت، در برخی از اوقات امکان ایجاد این بیماری به صورت مستقل وجود دارد.

در زمینه بیماری‌های کودکان بیشتر بخوانیم:
دیابت نوع 2 در کودکان - علایم بیماری کدامند؟

علایم ولولوس
علایم ولولوس به صورت ناگهانی و شدید بروز می‌کنند، بنابراین مردم دچار این وضعیت معمولاً باید به فوریت به بخش اورژانس منتقل شوند تا ارزیابی کاملی از وضعیت صورت گیرد.
علایم بروز ولولوس شامل موارد زیر است:
• درد و حالت فروافتادگی در ناحیه شکم
• استفراغ صفرای سبز رنگ
• تهوع
• باد کردن یا بزرگ شدن شکم
• مدفوع خون‌آلود
• یبوست
• شوک
نوزادان دچار ولولوس ممکن است علایمی اضافی شامل موارد زیر از خود بروز دهند:
• گریه‎ ناگهانی
• پیچ و تاب پاها همانند موقع درد
• لتارژی
• سرعت گرفتن ضربان قلب و تنفس
برخی از اوقات بچه ممکن است دوره‌های همراه علایم ولولوس را تجربه کند و نیز در دوره‌های دیگری فاقد این علایم باشد.
در این موارد، بچه ممکن است دچار ولولوس متناوب شود، شکلی از این اختلال که در آن علایم به شکل متناوب ظاهر می‌شوند اما به خودی خود از بین می‌روند.

تشخیص ولولوس
تشخیص کامل ولولوس می‌تواند به درمان موفقیت‌آمیز و فرجام بهتر بیماری مزبور کمک کند.
اگر در فردی نشانه‌های ولولوس دیده شود، دکتر معاینۀ بالینی انجام داده و از بیمار در مورد تاریخچۀ پزشکی وی سؤال خواهد کرد. پزشک به طور معمول انجام برخی تست‌ها شامل موارد زیر را در دستور کار قرار می‎دهد:
• آزمایش خون
• تست‎های بررسی مدفوع برای خون
• اشعه ایکس باریم برای دستگاه شکمی فوقانی یا تحتانی
• CT اسکن برای برسی ناهنجاری‌های ناحیۀ شکم
• سیگموئیدوسکپی انعطاف‌پذیر

درمان ولولوس
ولولوس نیاز به درمان کامل فوری و معمولاً نیاز به عمل جراحی دارد. در طول جراحی برای تصحیح ولولوس دکتر شکاف باریکی در دیوارۀ شکم نزدیک به محل پیچ خوردگی روده ایجاد کرده و این پیچ خوردگی را تصحیح می‌کند.
سپس پزشک جراح جریان خون را در ناحیۀ آسیب دیده توسط ولولوس برقرار می‌سازد. اگر بخشی از روده مدتی طولانی فاقد خون باقی مانده و قسمتی از بافت روده مرده باشد، جراح بخش مردۀ روده را قطع کرده و از بدن خارج می‌کند.
برخی از اوقات جراح ناچار است تا بخش زیادی از روده را از بدن خارج کند به شکلی که دیگر امکان دوختن دو سر بخش قطع شده وجود ندارد. در صورت بروز چنین اتفاقی، جراح ناچار خواهد بود که دو سر روده‌ را به دهانه‌‌ای در دیوارۀ شکم موسوم به استوما متصل سازد.
اگر فردی نیاز به استوما داشته باشد، مدفوع چنین فردی از طریق دهانه‌های مورد اشاره وارد کیسۀ کولوستومی خواهد شد. این وضعیت ممکن است موقتی یا دایمی باشد.
برخی از اوقات این اقدام جراحی، آپاندیس بیمار را در جایگاهی متفاوتی قرار می‌دهد. در صورت بروز چنین اتفاقی، این احتمال وجود دارد که جراح نسبت به برداشتن آپاندیس اقدام کند زیرا در حالت مزبور آپاندیس سر جای خود قرار ندارد و بنابراین دکتر قادر نخواهد بود تا در آینده آپاندیسیت احتمالی را در فرد تشخیص دهد.

عوارض ولولوس
ولولوس باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن درمان شود تا ریسک عوارض ناشی از آن کاهش یابد.
عوارض ولولوس می‎تواند موارد نام برده در زیر را شامل شود:
• عفونت شدید خون موسوم به سپسیس
• اختلال سوء جذب به نام سندرم روده کوتاه که نتیجۀ فقدان یا کوتاه شدن روده کوچک است
• عفونت ناحیۀ شکم، که زیر عنوان پریتونیت ثانویه شناخته می‌شود
در صورت عدم درمان کامل، ولولوس می‌تواند کُشنده باشد.

دورنما در ولولوس
دورنما برای ولولوس متفاوت بوده و به میزان زیادی به سرعت و صححت انجام درمان بستگی دارد. تشخیص و درمان به موقع و زودهنگام ولولوس می‌تواند از بروز عوارض جدی ناشی از آن پیشگیری کند.
در هر حال، در مواردی که در آنها ولولوس به مرگ بافت در روده منجر شده باشد، پیش‌‌آگهی بیماری ضعیف است./

Source:
Medical News Today
What causes a volvulus?
Last reviewed Thu 12 April 2018
By Jenna Fletcher
Reviewed by Saurabh (Seth) Sethi, MD MPH