پریود نامنظم یا الیگومنوره - آنچه دانستنش نیاز است

• ایوت بریزیر
• مرور از: دانشکده پزشکی دانشگاه ایلی‌نویز – شیکاگو
• ترجمه هستی فراست‌فر

فاصلۀ نرمال چرخۀ عادت ماهانه در زنان 28 روز است، اما این فاصلۀ زمانی بین زنان متفاوت است. پریود نامنظم زمانی مطرح می‌شود که فاصلۀ میان چرخۀ قاعدگی بیش از 35 روز بوده یا زمان این مدت متفاوت باشد.
پریود یا خونریزی رحم، بخشی از چرخۀ عادت ماهانه است که در آن اندومتریوم، که جدار داخلی رحم محسوب می‌شود، دچار ریزش سلولی می‌شود. این ریزش به صورت خونریزی از زهدان بروز می‌کند که از طریق واژن از بدن خارج می‌شود.
پریودها به طور معمول در طول بلوغ، در فاصلۀ سنین 10 تا 16 سالگی، شروع می‌شوند، و تا زمان یائسگی زنان، یعنی سنین 45 تا 55 سالگی ادامه پیدا می‌کنند.
پریودهای نامنظم، که به نام الیگومنوره نیز شناخته می‌شود، ممکن است در صورت تغییر روش پیشگیری از بارداری، عدم توازن هورمونی، تغییرات هورمونی در طول دورۀ منجر به یائسگی، و ورزش‌های استقامتی ایجاد گردد.
درمان بی‌نظمی در پریودها در طول دوران بلوغ و در پیرامون دورۀ یائسگی معمولاً ضروری نیست، اما اگر این بی‎نظمی در طول سال‎های باروری زنان، و یا استفاده از دستگاه‌های پزشکی رخ دهد، ممکن است انجام درمان ضروری باشد.

[مطالب این مقاله:]
• علایم
• علل
• مداوای خانگی
• درمان
• پیامدها
• بارداری

علایم
چرخۀ عادت ماهانه 28 روز طول می‌کشد، اما این زمان می‌تواند از 24 تا 35 روز متغیر باشد، و بستگی به فرد دارد.
اغلب زنان در طول یک سال بین 11 تا 13 چرخۀ قاعدگی دارند. خونریزی قاعدگی معمولاً در حدود 5 روز طول می‌کشد، اما این زمان بسیار متغیر بوده و ممکن است 2 تا 7 روز باشد.
زمانی که خونریزی قاعدگی آغاز می‌شود تا حدود 2 سال زمان نیاز است که وارد یک چرخۀ منظم شود. پس از دورۀ بلوغ، چرخۀ عادت ماهانه در اکثر زنان منظم می‌شود. فاصلۀ زمانی میان پریودها مشابه است.
به هر جهت برای برخی زنان، فاصلۀ میان پریودها و مقدار ریزش خون ممکن است به شکل قابل ملاحظه‎ای متغیر باشد.
علامت اصلی بی‌نظمی قاعدگی این است که بیش از 35 روز طول می‎کشد یا اینکه از نظر زمانی متغیر است.
اگر تغییراتی در جریان خون وجود داشته باشد یا اگر لخته‌های خونی ایجاد شده بیش از 2.5 سانتی‌متر قطر داشته باشند، این وضعیت نیز به عنوان پریود نامنظم شناخته می‌شود.

در زمینه پریود بیشتر بخوانیم:
خارش واژن در زمان پریود

علل
برخی از عوامل شانس ایجاد بی‎نظمی در قاعدگی را افزایش می‌دهند. اغلب این عوامل به تولید هورمون‌ها مرتبطند. دو هورمونی که بر قاعدگی مؤثرند استروژن و پروژسترون هستند. اینها هورمون‌های تنظیم کنندۀ چرخۀ عادت ماهانه محسوب می‌شوند.

تأثیرات هورمونی
تغییرات چرخۀ زندگی که بر توازن هورمونی مؤثرند شامل بلوغ، یائسگی، بارداری، و زایمان، و شیردهی به نوزادان است.
در طول بلوغ بدن دستخوش تغییرات شگرفی می‌شود. ممکن است تا چند سال زمان نیاز باشد که استروژن و پروژسترون به تعادل و توازن برسند، و بروز بی‌نظمی پریود در این دوره شایع است.
پیش از یائسگی، زنان اغلب دچار بی‌نظمی در پریود می‌شوند، و ممکن است میزان خونریزی قاعدگی در این دوره تغییر کند. یائسگی زمانی بروز می‎کند که زنان 12 ماه کامل را بدون مواجهه با عادت ماهانه سپری کرده باشند. پس از یائسگی، زنان دیگر پریود نخواهند داشت.
در طول بارداری عادت ماهانه قطع می‌شود و اغلب زنان در طول دورۀ شیردهی از پستان عادت ماهانه ندارند.
داروهای پیشگیری از بارداری می‌توانند سبب ایجاد بی‌نظمی در خونریزی عادت ماهانه شوند. وجود دستگاه داخل رحمی (IUD) می‌تواند سبب بروز خونریزی شدید در عادت ماهانه شود در حالی که مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری می‌تواند باعث ایجاد لکه‎بینی در فاصلۀ میان پریودها گردد.
وقتی زنی برای اولین بار از قرص پیشگیری از بارداری استفاده می‎کند، ممکن است خونریزی اندکی را تجربه نماید که در آن خون روشن‌تر و دورۀ آن کوتاه‎تر از پریودهای نرمال است. این وضعیت به طور معمول پس از گذشت چند ماه برطرف می‌شود.
دیگر تغییرات مرتبط به بی‌نظمی پریودها عبارتند از:
• کاهش وزن شدید
• افزایش وزن شدید
• استرس عاطفی
• اختلالات خوردن، مثل آنورکسی یا بولیمی
• ورزش‌های استقامتی برای مثال، دوی ماراتُن
برخی از اختلالات پزشکی نیز با قطع یا ایجاد بی‌نظمی در عادت ماهانه مرتبط شده‎اند.

پیامدها
بی‌نظمی پریودها گاهی از اوقات می‌تواند نشانگر وجود مشکلی در سلامت باشد، و برخی از این موارد خود می‎توانند باعث بروز مشکلات بعدی مثل مشکلات مربوط به باروری شوند.
سندرم تخمدان پلی‎کیستیک (PCOS)، اختلالی است که در آن تعدادی کیسه کوچک پر از مایع به نام کیست در تخمدان‎ها رشد می‎کنند.
زن دچار PCOS قادر به تخمک‌گذاری نیست، و نمی‌تواند هر ماه یک تخمک آزاد کند. علایم PCOS شامل بی‌نظم شدن عادت ماهانه یا قطع آن، چاقی، آکنه، و رشد بیش از حد مو است.
زنان دچار PCOS دارای مقادیر غیر نرمال هورمون جنسی مردانه، اندروژن، یا تستوسترون هستند.
بر مبنای اعلام "دپارتمان خدمات بهداشت و انسان ادارۀ بهداشت زنان ایالات متحد آمریکا"، PCOS مبتلابه 10 تا 20 درصد زنان در سنین باروری است، و تا 5 میلیون زن در ایالات متحد آمریکا به PCOS مبتلا هستند. دخترانی در سن یازده سالگی نیز مبتلا به PCOS تشخیص داده شده‌اند.
اختلال تیروئید می‌تواند سبب ایجاد بی‌نظمی در پریود شود. غدۀ تیروئید هورمون‌هایی تولید می‌کند که می‌توانند بر متابولیسم بدن تأثیر بگذارند.
سرطان گردن رحم یا رحم می‌توانند در موارد نادر سبب خونریزی در فاصلۀ بین پریودها یا در طول مقاربت جنسی شوند.
اندومتریوزیس (اندومتریوز) وضعیتی است که در آن سلول‎های موسوم به اندومتریال که به طور معمول درون رحم یافت می‌شوند، در خارج از رحم رشد می‎کنند. به عبارت دیگر، دیواره یا جدار داخل رحم در خارج از آن ایجاد می‌شود.
سلول‌های اندومتریال سلول‌هایی هستند که هر ماهه در طول عادت ماهانه دچار ریزش می‌شوند، بنابراین اندومتریوز بیشترین تأثیرات سوء خود را در طول دوران باروری زنان بر جای می‎گذارد.
رشد سلولی درگیر در اندومتریوزیس سرطانی نیست. آنها ممکن است فاقد علامت باشند اما در عین حال امکان دردناک بودن آنها وجود دارد و نیز می‎توانند به بروز علایم دیگر منجر شوند. اگر خون رهش یافته به بافت‎های پیرامون بچسبد، این وضعیت می‌تواند به آسیب دیدن بافت منجر شود، باعث ایجاد درد شدید گردد، پریودهای نامنظم و ناباروری ایجاد کند.
بیماری التهابی لگن (PID) عفونتی در سیستم تناسلی زنان است. در میان زنان، گذشته از ایدز، این بیماری شایع‎ترین و جدی‌ترین عارضۀ عفونت‎های واگیردار جنسی (STIs)، محسوب می‌شود.
در صورت تشخیص زودهنگام بیماری التهابی لگن با استفاده از آنتی‌بیوتیک قابل درمان خواهد بود اما در صورت گسترش این بیماری می‌تواند به لوله‎های تخم‌بر (فالوپ) و رحم آسیب بزند که نتیجۀ آن بروز درد مزمن یا درازمدت خواهد بود. این بیماری علایم متعددی دارد و یکی از این علایم خونریزی در فاصلۀ بین پریودها و پس از سکس است.

مداوای خانگی
حفظ سبک زندگی سالم می‌تواند ریسک برخی از انواع بی‌نظمی پریود را کاهش دهد. این تغییرات شامل موارد زیر است:
• ورزش منظم برای حفظ وزن در محدودۀ سالم و کاهش میزان استرس
• پیروی از یک رژیم غذایی سالم
گفته می‌شود که برخی داروهای گیاهی مثل توت مار، پنجه مریم، ریشه شیرین بیان، و زردچوبه همگی در این مورد کمک کننده هستند اما اثربخشی آنها توسط تحقیقات به اثبات نرسیده و حتی ممکن است که دارای عوارض جانبی نیز باشند. بهترین کار در این مورد مشورت با پزشک قبل از امتحان هر دارو یا مکملی است.

درمان
درمان، در صورتی که بدان نیاز باشد، به علت بستگی دارد.
بلوغ و یائسگی: بی‌نظمی‌های قاعدگی که در طول دورۀ بلوغ و یائسگی بروز می‎کنند معمولاً نیازی به درمان ندارند.
کنترل بارداری: اگر بی‌نظمی خونریزی به علت پیشگیری از بارداری باشد، و این بی‎نظمی به مدت چند ماه ادامه یابد، زنان باید برای یافتن بهترین گزینۀ درمانی با پزشک مشورت کنند.
PCOS و چاقی: در موارد PCOS، اضافه وزن، یا چاقی کاهش وزن می‌تواند به توازن قاعدگی کمک کند. وزن کمتر به این معنی است که بدن نیازی به تولید مقدار بسیار زیاد انسولین ندارد. این موضوع به کاهش میزان تستوسترون و بهتر شدن شانس تخمک‎گذاری منجر می‌شود.
مشکلات تیروئید: درمان مشکلات زیربنایی ممکن است تجویز شود. این شامل تجویز دارو، درمان با ید رادیواکتیو یا جراحی است.
استرس و اختلالات خوردن: درمان روان‌شناسی ممکن است به استرس عاطفی، اختلالات خوردن، یا کاهش وزن ناگهانی محرک پریودهای نامنظم کمک کند. این درمان شامل تکنیک‎های ریلکسیشن، مدیریت استرس، و صحبت با درمانگر می‌شود.

دارو
دکتر ممکن است متفورمین تجویز کند، دارویی خوراکی که برای کاهش انسولین در دیابت نوع 2 استفاده می‌شود، و می‌تواند به تنظیم تخمک‎گذاری و پریود کمک کند.
دوز پایین قرص پیشگیری از بارداری حاوی ترکیب استروژن و پروژسترون می‌تواند در این مورد کمک کننده باشد. این کاهش تولید اندروژن و تصحیح خونریزی غیر نرمال کمک می‎کند.
به عنوان جایگزین، مصرف پروژسترون به مدت 10 تا 14 روز در هر ماه احتمالاً به تنظیم پریودها کمک می‎کند.

بارداری
نامنظم بودن پریودها می‌تواند نشان دهندۀ مشکلی در پیوند با باروری باشد، اما موضوع همیشه چنین نیست. تخمک‎گذاری ممکن است حتی در شرایط نامنظم بودن عادت ماهانه بروز کند.
در زیر چند مورد برای ردگیری تخمک‎گذاری فهرست شده است:
• برای پریود خویش جدول زمانی مشخصی تهیه و الگوهای پریودها را ثبت کنید.
• تغییرات ایجاد شده در مخاط گردن رحم را بررسی کنید. وقتی زمان تخمک‎گذاری می‎رسد مخاط گردن رحم افزایش یافته، لیزتر، شفاف‎تر و کشسان می‌شود.
• دمای بدن خود را هر روز اندازه‎گیری بگیرید و زمان اوج این دما را ثبت کنید. این می‌تواند مشخص کنندۀ زمان تخمک‌گذاری شما باشد.
اگر بی‎نظمی پریودها مرتبط به مشکلات باروری باشد، موارد ثبت شده می‌تواند در تشخیص مشکل به پزشک کمک کند.
هر زنی که در مورد چرخۀ پریود خود دچار نگرانی است باید به پزشک مراجعه کند./

در همین زمینه مطالعه لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت پیشنهاد می‌شود:
هشت دلیل محتمل تأخیر پریود در زنان

Source:
Medical News Today
What you need to know about irregular periods
Last updated Fri 24 November 2017
By Yvette Brazier
Reviewed by University of Illinois-Chicago, School of Medicine