درد واژن پس از یائسگی: علل و درمان

در این مقاله:
- درد واژن
- درمان درد واژن
- دیگر علل
- چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
- خلاصه

یائسگی تغییرات جسمی متعددی ایجاد می‌کند. تخمدان‌ها رهش تخمک را متوقف می‌کنند، دیگر پریود صورت نمی‌گیرد، گرگرفتگی آغاز می‌شود، و خشکی واژن بیشتر عمومیت می‌یابد. در کنار خشکی واژن، درد واژن نیز ممکن است در زمان یائسگی افزایش می‌یابد.
بیشتر درد پس از یائسگی را می‌توان در یک مشکل دید: اُفت میزان هورمون استروژن. این هورمون مسؤول لیز کردن پوست داخل و پیرامون واژن است که به بافت‌های این ناحیه انعطاف‌پذیری بیشتری می‌دهد و pH واژن را در وضعیت نامتعادل نگه می‌دارد. (این به مهار کردن عفونت کمک می‌‌کند.)
هر قدر میزان کاهش استروژن بیشتر باشد احتمال مشکلات مربوط به واژن مثل خشکی، زبری و درد واژن بیشتر خواهد بود.

آنچه باید در مورد درد یا ناراحتی واژن پس از یائسگی بدانیم
در اکثریت موارد، ناراحتی و درد واژن پس از یائسگی به سکس مرتبط است. در واقع، بر مبنای نظر "انجمن یائسگی آمریکای شمالی" 17 تا 45 درصد زنان یائسه از دردناک بودن سکس می‌گویند.
از آنجا که سطح استروژن افت می‌کند واژن به میزان کمتری ماده لیز و مرطوب کننده خود را تولید می‌کند. بافت‌های ناحیه واژن نازک‌تر و شکننده‌تر می‌شوند. در نتیجه سکس همراه دخول می‌تواند سبب پارگی و تحریک موضع شود. ناراحتی و درد پس از سکس نیز محتمل‌تر می‌شوند. در واقع، در مورد زنان یائسه این ناشایع نیست که رنجوری، سوزش، و تحریک واژن یا مادگی را پس از سکس تجربه کنند.
درد پس از یائسگی ممکن است به سفتی واژن در طول سکس نیز منجر شود. بدون استروژن، ممکن است دهانه واژن کوتاه‌ و باریک شود و دخول جنسی دردناک گردد.
این بافت خشک و باریک واژن و التهاب و تحریک ناشی از آن به اختلالی موسوم به اتروفی واژینال (اتروفی واژن) یا واژینیت اتروفیک منجر می‌شود. دیگر علایم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• خارش
• سوزش
• لکه‌بینی یا خونریزی
• انواع عفونت دستگاه ادراری
• تکرر ادرار
• بی‌اختیاری استرسی
بدون درمان زنان ممکن است پس از مقاربت جنسی دچار پارگی و خونریزی شوند. همچنین ممکن است به علت ناراحتی و درد پس از سکس اشتیاق آنها به سکس کاهش یابد.
اتروفی واژن همچنین می‌تواند پس از یائسگی به عفونت‌های واژن مزمن مثل عفونت مخمری منجر شود. بر اثر تغییرات pH واژن، مخمر (قارچ) و دیگر ارگانیسم‌ها می‌توانند به شکل آسان‌تری رشد کرده و تکثیر شوند. این مشکلات در کنار سایر علایم می‌توانند به درد و ناراحتی بینجامند.
مشکلات عملکرد ادراری نیز در افراد دچار اتروفی واژینال شایعند. این مشکلات عفونت‌های دستگاه ادراری و عفونت مثانه را شامل می‌شوند. اختلالات مزبور درد و ناراحتی ایجاد می‌کنند.

درمان‌های کمک کننده
درد واژن پس از یائسگی اغلب به آسانی درمان می‌شود. پزشک در صدد برخواهد آمد تا علت زمینه‌ای هر گونه درد یا ناراحتی را مشخص کند. این کار کمک می‌کند تا صحت نوع درمان مشخص شود. برخی از درمان‌ها عبارتند از:
• مرطوب کننده واژن. زنان می‌توانند از مرطوب کننده‌های واژن در طول سکس استفاده کنند یا در موارد دیگر میزان رطوبت واژن را افزایش دهند. در طول سکس مرطوب کننده‌ها همچنین می‌توانند به کاهش عفونت کمک کنند.
• لوبریکانت‌های بر پایه آب. این چرب کننده‌ها می‌توانند به کاهش سایش در طول سکس که باعث کاهش میزان درد ناشی از آن می‌شود، کمک کنند.
• استروژن. مکمل‌های استروژن می‌توانند به افزایش انعطاف‌پذیری و چرب شدن واژن کمک کنند. برخی از محصولات حاوی استروژن را می‌توان از طریق پوست به واژن رسانید. یک مکمل با دوز پایین استروژن به فروکش علایم خفیف کمک می‌کند. هورمون درمانی سیستمیک یا درمان جایگزینی هورمون دارای دوزهای بالاتر هورمون مزبور هستند.

چه چیز دیگری می‌تواند باعث ناراحتی واژن شود؟
تغییرات هورمونی تنها علت درد واژن پس از یائسگی نیست. مشکلات برشمرده در زیر نیز می‌توانند باعث درد و ناراحتی واژن شوند:
• ولوودینیا. ولوودینیا اختلالی است که سبب درد مزمن در ناحیه مادگی یا قسمت بیرونی دستگاه تناسلی زنان می‌شود. در اکثر موارد علت این بیماری مشخص نیست.
• واژینیسموس. این اسپاسم عضلانی غیر ارادی باعث گرفتگی دهانه واژن می‌شود. وضعیت مزبور سبب دردناک شدن سکس می‌گردد و در نتیجه دخول جنسی اغلب دردناک می‌شود. این انقباضات ممکن است بر اثر شماری از مشکلات زمینه‌ای، از ترومای روانی تا صدمات فیزیکی اجاد گردد.
• اختلالات دستگاه ادراری. زنان ممکن است با عفونت دستگاه ادراری آشنا باشند، اما دیگر مشکلات دستگاه ادراری نیز می‌توانند درد واژن ایجاد کنند. اینها انواع عفونت مثانه؛ التهاب مثانه یا تحریک آن و یوریتریت را شامل می‌شوند.
• حساسیت به کاندوم. برخی زنان دچار آلرژی لاتکس در صورت استفاده شریک جنسی آنان از کاندوم در طول سکس دچار خارش، ناراحتی و درد می‌شوند.
• عفونت مخمری. عفونت مخمری می‌تواند باعث درد، سوزش و خارش شود. عفونت‌های مخمری پس از یائسگی عمومیت به علت تغییرات محیط طبیعی واژن عمومیت دارند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
زنان ناچار نیستند تا با درد واژن پس از یائسگی زندگی کنند. کمبود میزان استروژن تغییراتی شامل درد و ناراحتی واژن را به بدن تحمیل می‌کند. در هر حال، اغلب علل زمینه‌ای این درد را می‌توان با کمک دکتر برطرف کرد.
درد در طول سکس پس از یائسگی یک مشکل شایع است. بسیاری از دیگر مشکلات مسبب درد واژن پس از یائسگی نیز عمومیت دارند. علی‌رغم این موضوع بسیاری از زنان در مورد این مشکلات با پزشک یا متخصصان بالینی صحبت نمی‌کنند.
این ممکن است ناشی از ترس یا خجلت باشد. در عین حال ممکن است علت ندانستن چگونگی طرح موضوع باشد. اما اگر زنان در این مورد حرف نزنند فرصت گرفتن کمک و درمان را از دست خواهند داد.

خلاصه
پس از یائسگی درد واژن به طور معمول نتیجه تغییرات واژن بر اثر پایین بودن میزان استروژن است. کمبود استروژن در بدن به نازک، خشک و باریک شدن بافت واژن منجر می‌شود. سکس همراه دخول بر اثر این تغییرات به ویژه در شرایط عدم استفاده از لیز کننده ممکن است دردناک باشد.
به طور معمول درد واژن پس از یائسگی به آسانی قابل درمان است. لیز کننده‌ها یا مرطوب کننده‌های غیر نسخه‌ای می‌توانند در طول سکس کمک کننده باشند. گاهی از اوقات زنان نیاز به مکمل‌ها یا کرم‌های استروژن نسخه‌ای دارند. این داروها می‌توانند میزان استروژن را تقویت کرده و باعث تجدید رطوبت و انعطاف‌پذیری واژن شوند.
اگر زنی پس از یائسگی دچار درد و ناراحتی واژن شود باید با پزشک مشورت کند./

درد واژن پس از یائسگی: علل و درمان
دکتر والیندا ریجینز ان‌وادایک، کیمبرلی هالند
ترجمه هستی فراست‌فر، فرهنگ راد

Source:
Healthline
What to Do About Vaginal Pain After Menopause
Medically reviewed by Valinda Riggins Nwadike, MD, MPH —
Written by Kimberly Holland
On May 5, 2022