علایم، علل و درمان میگرن همی‌پلژیک

• لوری اسمیت، دکتر دبورا ویزرسپون
• ترجمه محمدقاسم رافعی

میگرن همی‌پلژیک یا (میگرن نیمه فلجی) یکی از اشکال نادر میگرن است که اغلب با سکته مغزی اشتباه گرفته می‌شود. در این نوع میگرن، فرد ممکن است دچار علایم نورولوژیک شامل ضعف یک طرفه بدن شود.
میگرن همی‌پلژیک در دو گروه دسته‎بندی می‎شود: میگرن همی‌پلژیک خانوادگی (FHM) و میگرن همی‌پلژیک پراکنده (SHM).
مطالب این مقاله:
• انواع میگرن همی‌پلژیک
• علایم
• علل
• تشخیص
• درمان و پیشگیری

انواع میگرن همی‌پلژیک
دو نوع متمایز میگرن همی‌پلژیک دارای تفاوت‎های جزئی در علل، علایم و ریسک فاکتورها وجود دارد.

میگرن همی‌پلژیک خانوادگی
این شکل از بیماری در خانواده‎هایی بروز می‎کند که در آنها ممکن است یک ناهنجاری ژنتیکی یا جهش‌هایی که موجب آسیب دیدن برخی از ژن‌ها در مغز می‌شود، وجود داشته باشد.
این ژن‎ها به ارتباط میان بخش‎های مختلف مغز موسوم به سلول‎های عصبی و مواد شیمیایی انتقال دهنده پیام‎های عصبی صدمه می‌زنند.
وقتی فردی به علت ناهنجاری ژنتیکی مبتلا به FHM باشد، احتمال ابتلاء فرزندان وی به این بیماری 50 درصد است.
به طور معمول، علایم FHM نخست در دوران کودکی و نوجوانی بروز می‎کند و با بالا رفتن سن بیمار کاهش می‎یابد.

میگرن همی‌پلژیک پراکنده
اغلب اوقات افراد مبتلاء به این نوع میگرن دارای سابقۀ خانوادگی ابتلا به میگرن همی‌پلژیک نیستند. در هر حال، کماکان امکان آسیب دیدن آنها توسط یک ناهنجاری ژنتیکی وجود دارد. این موضوع در مورد افراد دچار FHM نیز صدق می‎کند.
فرد مبتلا به SHM ممکن است اولین فردی در خانواده باشد که بیماری در وی تشخیص داده می‎شود. در هر حال، این موضوع احتمال این را که یکی از والدین بیمار دارای ژن غیر نرمال بوده اما هرگز علایم SHM در وی بروز نکرده باشد، از تشخیص خارج نمی‎کند.

علایم
اگرچه علایم میگرن همی‎پلژیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است، این علایم می‎توانند شامل موارد زیر باشند:
• میگرن
• ضعف یک طرفۀ بدن در نواحی صورت، بازوها یا ناحیۀ پایین زانو در پا
• اختلالات بینایی مثل نقاط کور، چشمک زدن نور، اعوجاج دید، و دوبینی
• بی‌حسی یا مور مور صورت یا در موارد شدید بروز این حالات در بازو و ساق پا
• دشواری تکلم
• سردرد
• علایم شبه مننژیت یا التهاب همراه آن
• ضعف حرکتی
• عدم تعادل
• حالت سردرگمی
• خواب‎آلودگی
• تغییر حالات خودآگاهی
• کاهش حافظه
• تهوع و استفراغ
• حساسیت به نور یا صدا
• سایکوز
برخی از مردم دچار آسیب‌های شدیدتری می‎شوند. اگر چنین باشد علایم شامل موارد زیر است:
• کما
• تب
• تشنج
در موارد بسیار شدید، که البته نادرند، میگرن همی‌پلژیک می‎تواند کشنده باشد. در هر حال این بیماری به طور معمول بسیار درمان پذیر است.
علایم کوتاه مدت در برابر علایم درازمدت
بسیاری از افراد دچار میگرن همی‌پلژیک علایم نورولوژیک را در طیف گسترده‌ای از زمان که می‎تواند از یک ساعت تا چندین روز متفاوت باشد، تجربه می‎کنند. در هر حال، برخی از مردم دچار علایم کاهش حافظه و مشکلات تمرکز می‎شوند که می‎تواند هفته‌ها تا ماه‎ها ادامه داشته باشد.
علایم همراه میگرن همی‌پلژیک معمولاً موقتند، اما در موارد نادر می‎توانند اثرات پایدار شامل موارد زیر به همراه داشته باشند:
• مشکلات حفظ تعادل و هماهنگی بدن
• تغییرات حسی
• تغییرات زبانی
• حرکات چشمی غیر ارادی

علل
هر دو نوع میگرن همی‌پلژیک می‎توانند ناشی از ناهنجاری‎های ژنتیکی باشند. در مورد FHM برخی غذاها، استرس یا ضربه به سر خفیف نیز می‎توانند به عنوان محرک عمل کنند.
در حدود 12 تا 60 درصد افراد مبتلا به میگرن گزارش می‎دهند که برخی غذاها در مورد این بیماری نقش محرک دارند. غذاهایی که اغلب سبب بروز مشکل می‎شوند شامل موارد زیر هستند:
• مشروب الکلی
• پنیر
• شکلات
اعتقاد بر آن است که الکل به دلایل زیر باعث تقویت میگرن می‎شود:
• خطر کم‎آبی بدن را افزایش می‎دهد
• خون بیشتری را وارد سر می‎کند
• پتانسیل نگهداری سولفیت‎ها را دارد
تحریکات الکل متفاوتند اما در مورد میگرن به طور شایع پس از مصرف موارد زیر گزارش شده‎اند:
• شراب قرمز
• آبجو
• شامپاین
• ویسکی
به علت دارا بودن میزان زیادی از مادۀ شیمیایی تیرامین، برخی پنیرها و دیگر غذاها به عنوان محرک میگرن شناخته شده‌اند. غذاهای دارای مقادیر زیاد تیرامین عبارتند از:
• برخی پنیرها مثل گودا و پارمیسان
• گوشت‌های فرآوری شده
• انواع زیتون
• ترشی‎جات
• شکلات
• آجیل‌ها
کافئین موجود در شکلات نیز ممکن است باعث تقویت سردرد شود. مشابهاً استرس و تغییرات هورمونی شامل هوس شکلات می‎توانند از جملۀ این عوامل باشند.
وجود مواد شیمیایی و پیام‎های الکتریکی غیر نرمال مغز نیز می‎توانند احتمالات اضافی باشند. این موارد به چگونگی پردازش مواد شیمایی موسوم به انتقال دهنده‌های عصبی اثر می‎گذارند.

تشخیص
برای تشخیص ابتلاء به میگرن همی‌پلژیک، دکتر در کنار معاینۀ فرد به علایم موجود دقت می‎کند. پزشک در عین حال به تاریخچۀ خانوادگی فرد در مورد این بیماری می‌پردازد.
"مرکز اطلاع‎رسانی بیماری‎های ژنتیکی و نادر" معیار‌ تشخیص را داشتن دستکم دو مورد حملۀ میگرن همی‌پلژیک توضیح می‎دهد.
حملۀ میگرن همی‌پلژیک تعریفی دو قسمتی دارد. در درجۀ اول، برای حملۀ میگرن همی‌پلژیک تلقی شدن، فرد باید مبتلا به میگرن باشد. این با علایم گذرای اثرگذار بر ضعف حرکتی، بینایی، حس‎های مختلف و تکلم همراهی می‎شود.
به علاوه، فرد دستکم دو مورد از چهار مشخصۀ زیر را دارد:
• دستکم یک مورد علامت نورولوژیک که به تدریج تا 5 دقیقه و بیشتر ادامه پیدا می‎کند
• دو علامت یا بیشتر که به توالی هم بروز می‎کنند
• علامت غیر حرکتی هر فرد از 5 تا 60 دقیقه ادامه می‌یابد، و علامت حرکتی می‎تواند تا 72 ساعت ادامه پیدا ‎کند
• دستکم یک علامت فقط در یک سمت بدن
• علامت بصری، حسی یا حرکتی با سردردی حدوداً یک ساعته هراهی می‌شود
برای تشخیص صحیح میگرن همی‌پلژیک، تمامی دیگر دلایل موجب بروز علایم باید از تشخیص خارج شوند. دیگر علل بالقوه شامل مواردی مثل حملۀ ایسکمیک گذرا یا TIA و سکته مغزی است.

درمان و پیشگیری
هدف درمان میگرن همی‌پلژیک پیشگیری و مدیریت علایم است. این درمان شامل استفاده از داروهای زیر می‎شود:
• داروهای ضد تهوع / استفراغ (آنتی‎امتیک‌ها)
• داروهای ضد درد شامل نارکوتیک‎ها و داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)
• سد کننده‎های کانال کلسیم
• بتا بلوکرها
• داروهای ضد تشنج
• کتامین بینی
• وراپامیل داخل وریدی
• داروهای ضد افسردگی سه‎حلقه‌ای
به علت وجود خطر سکته مغزی، برخی داروها برای مردم دچار میگرن همی‎پلژیک توصیه نمی‎شود. این داروها شامل منقبض کننده‎های رگ‎های خونی، مثل تریپتان و ارگوتامین می‌شود.
برای کمک به دکترها، توصیه می‌شود که افراد دچار میگرن همی‌پلژیک به علت خطر اختلال تکلم و خودآگاهی در خلال حملۀ میگرنی دستبند ID پزشکی ببندند.

Source:
medicalnewstoday.com
Hemiplegic migraines: Symptoms, causes, and treatment
Written by Lori SmithReviewed by Deborah Weatherspoon, PhD, MSN, CRNA, COI
Last reviewed: Sun 21 May 2017