• جین لئونارد، دکتر دِبرا رُز ویلسون
• ترجمه هامیک رادیان
لسیتین توصیفی برای گروهی از مواد چرب است که به شکل طبیعی در بافتهای جانوری و گیاهی وجود دارد. لسیتین برای عملکرد کامل بیولوژیکی حیاتی است. اشکال تجاری لسیتین عموماً در آمادهسازی مواد غذایی، مواد آرایشی و بهداشتی، و داروها به کار میرود، که باعث افزایش عمر مفید آنها شده و نقش یک امولسیفایر را بازی میکند.
مکملهای لسیتین را همچنین میتوان برای درمان کلسترول بالا و مشکلات گوارشی مورد استفاده قرار داد و نیز به عنوان پیشگیری کننده از انسداد مجاری شیر در طول شیردهی کاربرد دارد.
شاید یکی از ترکیبات اصلی لسیتین به نام فسفاتیدیکولین مسؤول برخی از فواید سلامت گزارش داده شده در مورد لسیتین باشد.
مطالب این مقاله:
• انواع لسیتین
• فواید لسیتین
• آیا مصرف لسیتین خطری هم دارد؟
• لسیتین و منابع غذایی
انواع لسیتین
اگرچه لسیتین به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد، مکملهای لسیتین به طور معمول از تخم مرغ، سویا، یا دانههای گل آفتابگردان مشتق میشوند. لسیتین همچنین از کانولا، پنبه دانه یا چربیهای حیوانی گرفته میشود.
سویا یکی از پرکاشتترین محصولات زراعی در ایالات متحد آمریکا است، و 94 درصد آن به طور ژنتیکی اصلاح شده است. سویا یکی از منابع مقرون به صرفۀ تأمین لسیتین است.
به هر جهت، لسیتین مشتق از گل آفتابگردان به شکل فزایندهای محبوبیت پیدا میکند، که احتمالاً علت آن بروز مواد آلرژِن در غذاها است. همچنین، آنهایی که مایلند از مصرف سویای دارای اطلاح ژنتیکی اجتناب کنند به مصرف لسیتین رو میآورند. فرآیند استخراج لسیتین در مورد گل آفتابگردان روند ملایمتری دارد و از طریق پرس سرد به جای استفاده از حلالهای شیمیایی انجام میشود.
فواید سلامت
رایجترین فواید مستند شدۀ لسیتین عبارتند از:
کاهش کلسترول
تحقیقات نشان میدهند که رژیم غذایی غنی از لسیتین میتواند کلسترول HDL "خوب" را افزایش و کلسترول LDL "بد" را کاهش دهد.
مکملهای لسیتین همچنین در کاهش کلسترول نویدبخش نشان دادهاند. در یک مطالعه در سال 2008، نمونهها روزانه 500 میلیگرم لسیتین مشتق از سویا گرفتند. پس از 2 ماه، کلسترول توتال نمونهها تا 42 درصد کاهش یافت، و سطح کلسترول LDL تا 56.15 درصد کاهش نشان داد.
بهبود عملکرد ایمنی
استفاده از مکمل لسیتین میتواند باعث افزایش عملکرد ایمنی به ویژه در افراد دیابتی شود.
یک مطالعه در برزیل بر روی موشهای صحرایی نشان داد که مکملهای لسیتین فعالیت ماکروفاژی را تا 29 درصد افزایش میدهد. ماکروفاژها گلبولهای سفید خون هستند که مواد زائد، میکربها، سلولهای سرطانی و دیگر مواد خارجی موجود در خون را میبلعند. همچنین تعداد سلولهای طبیعی کشنده موسوم به لنفوسیتها، که برای سیستم ایمنی حیاتی هستند، در میان موشهای غیر دیابتی تا 92 درصد افزایش پیدا کرد. برای تأیید این یافتهها اکنون به انجام مطالعات بیشتر در انسان نیاز است.
عملکرد بهتر فرآیند گوارش
کولیتهای اولسراتیو یک شکل بیماری روده التهابی (IBD) است که فقط در سطح ایالات متحد آمریکا مبتلابۀ 907.000 نفر است. لسیتین میتواند به کاهش اختلال گوارشی در بیماران مبتلا به IBD کمک کند.
تحقیقات عنوان میکنند که فعالیت امولسیون کنندۀ لسیتین باعث بهبود مخاط در روده میشود، که به محافظت از جدار روده منجر میگردد. این ممکن است بدین خاطر باشد که لسیتین حاوی فسفاتیدیلکولین است که در عین حال یکی از اجزاء مخاط محسوب میشود.
مردم دچار کولیت اولسراتیو در مقایسه با بیماران دچار دیگر اشکال IBD یا افراد غیر مبتلا به این بیماری 70 درصد فسفاتیدیلکولین کمتر دارند.
اگرچه در این مورد نوعی فقدان تحقیقات وجود دارد، شواهد روایی عنوان میکنند که مردم دچار اختلال گوارشی بر اثر مشکلاتی غیر از کولیت اولسراتیو نیز از مصرف لسیتین سود میبرند.
تقویت عملکرد شناختی
کولین که یکی از اجزاء فسفاتیدیلکولین محسوب میشود نقشی در توسعۀ مغز دارد و میتواند باعث بهبود حافظه شود.
نوزادان موشهای صحرایی که مکملهای کولین گرفته بودند تقویتی در میزان حافظۀ درازمدت را بر اثر تغییرات مرکز حافظه در مغز خود تجربه کنند.
تغییرات مغزی به قدری مشهود بود که محققان میتوانستند حیواناتی را که مکمل کولین گرفته بودند شناسایی کنند، حتی وقتی که موشها پیر بودند.
به دلیل اثرات کلورین در مغز، این فرضیه مطرح شده است که لسیتین میتواند برای افراد دچار اختلالات نورولوژیک مثل بیماری آلزایمر و دیگر اشکال زوال عقل، مفید باشد.
به عنوان کمک شیردهی از پستان
برخی از زنان شیرده دچار انسداد مجاری شیر میشوند که بر اثر آن شیر پستان به درستی در میان مجاری شیر جریان پیدا نمیکند. این وضعیت شرایطی دردناک ایجاد میکند و شیردهی از پستان را دشوارتر میسازد.
این وضعیت همچنین میتواند به ابتلا به ماستیت منجر شود، عفونتی در بافت پستان که تقریباً مبتلابۀ 10 درصد زنان آمریکایی است که به فرزندان خود شیر پستان میدهند.
برای کمک به پیشگیری از ماستیت و پرستاری دشوار، بنیاد شیردهی از پستان کانادا توصیه میکند که زنان دچار انسداد مجرای شیر مکرر به عنوان یک عامل پیشگیرانه روزانه 1200 میلیگرم لسیتین در چهار نوبت در روز استفاده کنند.
به هر جهت مصرف لسیتین برای زنانی که هماکنون دچار انسداد مجرای شیر هستند به عنوان یک عامل درمانی عمل نمیکند.
دیگر کاربردها
لسیتین به عنوان درمان برای موارد زیر توصیه شده است:
• بیماری کیسۀ صفرا
• بیماری کبدی
• اختلال دوقطبی
• اضطراب
• اگزما، درماتیت، و اختلالات خشکی پوست
این موضوع را باید به خاطر داشت که تحقیقات مربوط به اثربخشی لسیتین در درمان اختلالات مزبور بسیار محدود بوده یا اصلاً وجود ندارند.
آیا مصرف لسیتین خطری هم دارد؟
لسیتین توسط FDA به عنوان "عموماً ایمن شناخته شده" ارزیابی میشود. وقتی لسیتین در مقادیر معقولانه مصرف شود، بروز واکنشهای جانبی غیر محتمل است.
بهترین راه مصرف لسیتین به دست آوردن آن از طریق غذا است. مکملها از سوی FDA تحت تنظیمات نظارتی قرار ندارند. مردم باید پیش از خرید لسیتین در مورد برندهای تهیه کنندۀ آن تحقیق کنند. اگر فردی دچار افزایش کلسترول یا تاریخچۀ بیماری قلبی است باید در مورد مصرف مکمل لسیتین با پزشک مشورت کند.
اگر در صورت مصرف لسیتین عوارض جانبی بروز نماید، میتواند شامل موارد زیر باشد:
• اسهال
• تهوع
• درد معده
• افزایش میزان بزاق دهان
• احساس پرشدگی و سیری
اگرچه بنیاد شیردهی از پستان کانادا مصرف لسیتین را برای زنان شیرده توصیه میکند، در مورد مصرف مکملهای لسیتین در دورۀ بارداری و شیردهی به تحقیقات بیشتری نیاز است.
در نهایت، برخی تحقیقات اخیر خاطرنشان کردهاند که فسفاتیدیلکولین موجود در لسیتین توسط باکتری روده به تریمتیلامین – ان – اکساید (TMAO) تبدیل میشود. به مرور زمان TMAO میتواند عامل تقویت کنندهای در سخت شدن شریانها یا اترواسکلروزیس و حملۀ قلبی باشد.
دوز مصرف
هیچ دوز مصرف توصیه شدهای برای لسیتین وجود ندارد. به عنوان یک قاعدۀ کلی میزان مصرف روزانۀ آن نباید بیش از 5000 میلیگرم باشد.
لسیتین و منابع غذایی
این موضوع قابل توصیه است که باید تلاش شود تا بیش از استفاده از مکملها، لسیتین از منابع غذایی تأمین گردد. لسیتین در بسیاری از غذاها شامل فهرست زیر وجود دارد:
• گوشت ارگانها
• گوشت قرمز
• غذاهای دریایی
• تخم مرغ
• سبزیجات سبز پخته شده مثل کلم بروکسلی و بروکلی
• حبوبات مثل دانههای سویا، لوبیا قرمز، و لوبیا
لسیتین در شکل طبیعی خود که از منابع غذایی به دست میآید هیچ گونه خطری برای سلامت در پی ندارد.
Source:
Lecithin: Benefits, risks, and types
Last reviewed Tue 5 September 2017
By Jayne Leonard
Reviewed by Debra Rose Wilson, PhD, MSN, RN, IBCLC, AHN-BC, CHT
نظرات (0)