علایم، علل، تشخیص، و درمان سرطان پوست

• مایو کلینیک
• ترجمۀ فرهنگ راد

سرطان پوست - رشد غیر نرمال سلول‎های پوست - بیشتر اوقات در بخش‎هایی از پوست بروز می‎کند که در معرض نور و گرمای آفتاب قرار دارند. اما این شکل شایع سرطان در عین حال ممکن است در آن قسمت‎ها از پوست بروز کند که به طور معمول در معرض تابش نور آفتاب نیستند.
سه نوع اصلی سرطان پوست وجود دارد: کارسینوم (کارسینوما) سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوما (ملانوم).
مردم می‎توانند با اجتناب از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش آفتاب یا کاهش میزان مجاورت با آن ریسک ابتلاء به سرطان پوست را در مورد خود کاهش دهند. بررسی پوست برای تغییرات مشکوک می‎تواند به کشف سرطان پوست در مراحل اولیه کمک کند. کشف سرطان پوست در مراحل اولیه بیشترین شانس را برای درمان موفقیت‎آمیز آن ایجاد می‎کند.

مطالب این مقاله:
• علایم
• علل
• تشخیص
• درمان

علایم سرطان پوست
سرطان پوست مقدمتاً در نواحی قرار گرفته در معرض تابش آفتاب پوست مثل جمجمه، صورت، لب، گردن، قفسه سینه، بازوها و دست‎ها، و نیز پای زنان بروز می‎کند. اما این سرطان ممکن است در بخش‌هایی از پوست که به ندرت در معرض تابش نور آفتاب قرار دارند یعنی کف دست، زیر ناخن انگشت دست یا پا و ناحیۀ تناسلی نیز ایجاد گردد.
سرطان پوست در مورد تمامی انواع رنگ پوست امکان بروز دارد. در حالی که ملانوما در مردمان دارای پوست تیره‎تر بروز می‎کند، احتمال آن زیاد است که در نواحی خاصی مثل کف دست و پا که معمولاً در معرض تابش نور آفتاب قرار ندارند ایجاد شود.

نشانه‌ها و علایم کارسینوم سلول بازال
کارسینوم سلول بازال به طور معمول در نواحی قرار گرفته در معرض نور آفتاب مثل گردن یا صورت بروز می‎کند.
این سرطان ممکن است به صورت‎های زیر بروز کند:
• یک توده مروارید شکل یا موم مانند
• یک ضایعه گوشتی رنگ یا جای زخم مانند قهوه‎ای

نشانه‎ها و علایم کارسینوم سلول سنگفرشی
بیشتر مواقع کارسینوم سلول سنگفرشی در نواحی قرار گرفته در مجاورت آفتاب پوست مثل صورت، گوش‌ها و دست‎ها بروز می‎کند. مردم دارای پوست تیره‎تر احتمال بیشتری دارد که در آن نواحی از پوست که اغلب زیر تابش آفتاب قرار نمی‏گیرند دچار کارسینوم سلول سنگفرشی شوند.
کارسینوم سلول سنگفرشی ممکن است به صور زیر بروز کند:
• یک ندول قرمز رنگ سفت
• یک ضایعه تخت لایه برداشته و پوسته دهنده در سطح

نشانه‎ها و علایم ملانوما (ملانوم)
ملانوما ممکن است در هر نقطه از بدن بروز کند، در پوستی که از جهات دیگر نرمال است یا پیشتر دچار خالی بوده که سرطانی می‎شود. ملانوما اغلب بر روی صورت یا تنه مردان دچار آسیب مزبور ایجاد می‎شود. در زنان این نوع سرطان اغلب در ناحیۀ پا ظاهر می‌گردد. هم در مردان و هم در زنان احتمال بروز ملانوما بر روی قسمت‎هایی از پوست که در معرض آفتاب قرار نداشته‎اند، وجود دارد.
ملانوما می‎تواند تمامی انواع پوست را مبتلا کند. در مردم دارای پوست تیره‎تر، ملانوما گرایشی به بروز در نواحی کف دست یا پا یا زیر ناخن انگشتان دست و پا از خود نشان می‎دهد.
نشانه‎های ملانوما شامل موارد زیر است:
• نقطه‌ای قهوه‎ای رنگ و بزرگ با لکه‎های تیره‎تر
• خالی که تغییر رنگ و اندازه می‎دهد یا چنین احساس می‎شود و یا خونریزی می‎کند
• یک ضایعه کوچک با حواشی نامنظم و قسمت‎هایی که قرمز، سفید، آبی یا کبود به نظر می‎رسند
• ضایعات تیره رنگ روی کف دست، کف پا یا نوک انگشتان دست یا پا، یا در غشاهای مخاطی جدار داخلی دهان، بینی، واژن، یا مقعد

نشانه‌ها و علایم سرطان‌های پوست دارای شیوع کمتر
دیگر انواع سرطان پوست که کمتر شایعند عبارتند از:
• سارکوم کاپوسی. این نوع نادر سرطان پوست در رگ‎های خونی پوست بروز می‎کند و سبب ایجاد لکه‌های قرمز یا بنفش رنگ بر روی پوست یا غشاهای مخاطی می‎شود.
سارکوم کاپوسی عمدتاً در مردم دچار ضعف سیستم ایمنی مثل افراد دچار ایدز و در مردمی که داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی طبیعی مصرف می‎کنند، همانند مردمی که سابقۀ پیوند اعضاء داشته‎اند، بروز می‎کند.
دیگر مردم در معرض ریسک بالاتر ابتلاء به سارکوم کاپوسی شامل مردان جوان ساکن آفریقا یا مردان پیر ایتالیایی یا یهودی تبارهای اروپای شرقی است.
• کارسینوم سلول مرکل. این نوع کارسینوم باعـث ایجاد ندول‎های سفت و درخشان می‎شود که درست زیر پوست و در فولیکول‎های مو ظاهر می‎شوند. کارسینوم سلول مرکل اغلب در نواحی سر، گردن و تنه مشاهده می‎شود.
• کارسینوم غده سیبیشس (سباسه). این نوع سرطان ناشایع و مهاجم در غدد روغنی پوست آغاز می‎شود. کارسینوم سلول سیبیشس - که اغلب به شکل ندول‎های سفت و بدون درد بروز می‎کند - در هر جای بدن امکان ایجاد دارد، اما اغلب اوقات در پلک چشم ایجاد می‎گردد، که در آنجا بیشتر مواقع با مشکلات مربوط به پلک چشم اشتباه گرفته می‎شود.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت بروز هر گونه تغییراتی در سطح پوست که باعث نگرانی باشند باید به پزشک مراجعه کرد. تمامی تغییرات پوستی باعث ایجاد سرطان نمی‎شوند. دکتر می‎تواند در مورد تغییرات پوست و تعیین علت به بررسی موضوع بپردازد.

علل سرطان پوست

سرطان پوست بر اثر بروز خطا (جهش) در DNA سلول‎های پوست ایجاد می‎شود. جهش‎های مزبور می‎توانند باعث رشد خارج از کنترل سلول‎ها شده و به تشکیل توده سلول‎های سرطانی منجر گردند.

سلول‎های درگیر در سرطان پوست
سرطان پوست در لایۀ رویی پوست یا اپیدرمیس آغاز می‎شود. اپیدرمیس لایۀ نازکی است که نقش محافظت از سلول‎های پوست را بر عهده دارد و مداوماً دچار ریزش می‎شود. اپیدرمیس دارای سه نوع سلول اصلی است:
• سلول‏‌های سنگفرشی درست زیر سطح خارجی قرار دارند و به صورت نوعی جدار داخلی پوست عمل می‎کنند.
• سلول‎های بازال، که کار آنها تولید سلول‎های پوست جدید است و درست زیر سلول‎های سنگفرشی قرار گرفته‏اند.
• ملانوسیت‎ها - که ملانین تولید می‏‌کنند، رنگدانه‎ای که رنگ پوست را به آن می‎دهد - و در در بخش زیرین لایۀ اپیدرمیس قرار دارد.
ملانوسیت‎ها وقتی کسی در معرض تابش آفتاب قرار می‎گیرد برای محافظت از لایه‎های عمقی‎تر پوست ملانین بیشتری تولید می‎کنند.
این موضوع که سرطان پوست در کدام قسمت آن آغاز شود نوع سرطان و نیز گزینه‎های درمانی مربوط به آن را مشخص می‎کند.

نور ماوراء بنفش و دیگر علل بالقوه
بخش بزرگی از صدمات DNA پوست ناشی از اشعه نور ماوراء بنفش (UV) است که در نور آفتاب و نور دستگاه‎های برنزه کردن پوست وجود دارد. اما مجاورت با نور آفتاب علت بروز سرطان پوست در قسمت‎هایی از پوست را که معمولاً زیر تابش آفتاب قرار ندارند، توضیح نمی‎دهد. این موضوع خاطرنشان می‎کند که عوامل دیگری به عنوان تقویت کنندۀ بروز سرطان پوست مطرحند که از جملۀ آنها می‎توان به قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا ابتلاء به اختلالات تضعیف کنندۀ سیستم ایمنی اشاره کرد.

ریسک فاکتورها
عواملی که می‌‏توانند ریسک ابتلاء به سرطان پوست را افزایش دهند عبارتند از:
• پوست روشن. هر فردی، فارغ از رنگ پوست خود، ممکن است دچار سرطان پوست شود. در هر حال، داشتن رنگدانه کمتر (ملانین) در پوست باعث ایجاد محافظت کمتر در برابر اشعه ماوراء بنفش می‎شود. اگر کسی دارای موهای بلوند یا قرمز و چشم‎های آبی رنگ باشد، و اگر دارای پوست کک‎مکی بوده یا به سادگی دچار آفتاب سوختگی شود، چنین کسی در مقایسه با افراد داری رنگ پوست تیره‎تر در ریسک بالاتری برای ابتلاء به سرطان پوست قرار دارد.
• آفتاب‌سوختگی. داشتن سابقۀ بروز یک یا چند تاول بر اثر آفتـاب‎سوختگی در دوران کودکی یا نوجوانی ریسک ابتلاء به سرطان پوست را در دورۀ بزرگسالی افزایش می‎دهد. آفتاب‎سوختگی در بزرگسالی نیز یک ریسک فاکتور سرطان پوست محسوب می‎گردد.
• تماس بیش از حد با نور آفتاب. هر فردی که زمان قابل ملاحظه‎ای را زیر نور آفتاب سپری می‎کند ممکن است در معرض ابتلاء به سرطان پوست قرار داشته باشد، به ویژه اگر پوست توسط کرم‎های ضد آفتاب یا لباس تحت محافظت نباشد. برنزه کردن، شامل استفاده از لامپ‎ها و تخت‎های مخصوص این کار نیز فرد را در ریسک ابتلاء به سرطان پوست قرار می‎دهد. برنزه شدن پاسخ جراحت پوست نسبت به اشعه ماوراء بنفش است.
• مناطق آفتابی یا ارتفاعات. مردمی که در مناطق آفتابی و گرم زندگی می‎کنند در مقایسه با مردم ساکن اقلیم‎های سرد در تماس بیشتری با نور آفتاب قرار دارند. زندگی در ارتفاعات که در آنها نور آفتاب قوی‎تر است نیز فرد را در معرض اشعه بیشتری قرار می‎دهد.
• خال‎. مردم دارای خال‎های متعدد یا خال‎های غیر نرمال موسوم به نِوی دیسپلاستیک در ریسک بالاتری برای ابتلاء به سرطان پوست قرار دارند. خال‎های غیر نرمال - که دارای اشکال بی‎نظم بوده و معمولاً بزرگ‎تر از خال‎های معمولی هستند - بیشتر از مابقی خال‏ها ممکن است سرطانزا شوند. اگر کسی دارای تاریخچۀ ابتلاء به خال‎های غیر نرمال باشد باید تغییرات آنها را به دقت زیر نظر بگیرد.
• ضایعات پیش‎سرطانی پوست. دچار شدن به ضایعات پوستی موسوم به کراتوزهای اکتینیک می‎تواند ریسک سرطان پوست را در افراد افزایش دهد. این توده‎های پوستی پیش‌سرطانی به طور معمول به صورت لکه‎های سفت و سخت و پوسته‎‎دار، که از نظر رنگ طیفی از قهوه‎ای تا صورتی تیره را شامل می‎شوند، ظاهر می‎گردند. این ضایعات پوستی بیشترین شیوع را روی صورت، دست و سر مردم دارای پوست روشن دارند که دچار لطمات ناشی از آفتاب شده باشد.
• تاریخچۀ خانوادگی سرطان پوست. اگر یکی از والدین یا برادران یا خواهران کسی دچار سرطان پوست بوده باشد، خود وی در ریسک بالاتری برای ابتلاء به این بیماری قرار دارد.
• تاریخچۀ شخصی سرطان پوست. اگر کسی یک بار دچار سرطان پوست شده باشد، در ریسک ابتلاء مجدد به آن قرار دارد.
• ضعف سیستم ایمنی. مردم دچار سیستم ایمنی ضعیف در ریسک بالاتری برای ابتلاء به سرطان پوست قرار دارند. این گروه از مردم شامل مبتلایان به ویروس HIV و بیماری ایدز و نیز افرادی می‎شود که به دلیل اقدام به پیوند عضو داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می‎کنند.
• قرار گرفتن در معرض اشعه. مردمی که بر اثر ابتلاء به مشکلات پوستی مثل اگزما و آکنه مورد اشعه درمانی قرار گرفته‎اند ممکن است دچار افزایش ریسک ابتلاء به سرطان پوست، مشخصاً کارسینوم سلول بازال باشند.
• قرار گرفتن در معرض برخی مواد. قرار گرفتن در معرض برخی مواد مثل آرسنیک می‎تواند ریسک ابتلاء به سرطان پوست را افزایش دهد.

پیشگیری
اغلب سرطان‌های پوست قابل پیشگیری هستند. مردم برای محافظت خود در برابر این نوع سرطان باید موارد پیشگیرانۀ زیر را در مد نظر قرار دهند:
• اجتناب از قرار گرفتن در معرض تماس با آفتاب نیم‎روز. برای بسیاری از مردم آمریکای شمالی اشعه آفتاب در فاصلۀ بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر قوی‎ترین میزان تابش را دارد. مردم چنین نقاطی باید انجام کارهای مربوط به فضای غیر سرپوشیده خود را به ساعات غیر موارد ذکر شده موکول کنند، حتی زمانی که زمستان بوده یا هوا ابری است.
مردم اشعه UV را در کل سال جذب می‎کنند و ابرها محافظت اندکی در برابر صدمات ناشی از آن فراهم می‏آورند. اجتناب از آفتاب در گرم‎ترین ساعات روز به مردم در اجتناب از آفتاب‌سوختگی و برنزه شدن در آفتاب که سبب افزایش لطمات پوست و افزایش ریسک توسعۀ سرطان می‎شود، کمک می‎کند. تماس مداوم با آفتاب یا انباشت زمان مجاورت با آفتاب نیز می‌‏تواند سبب سرطان پوست شود.
• استفاده از ضد آفتاب در طول سال. کرم‎های ضد آفتاب باعث فیلتر کردن کل اشعه مضر ماوراء بنفش، به ویژه اشعه موجب ملانوما نمی‎شوند. اما ضد آفتاب‎ها نقش بزرگی در برنامۀ کلی محافظت از پوست در برابر مضرات اشعه ماوراء بنفش دارند.
در این مورد مردم باید از یک ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF حداقل 15 استفاده کنند. ضد آفتاب را باید با گشاده‎دستی استفاده کرد و استفاده از آن را باید هر دو ساعت یک بار یا اغلب پس از شنا یا تعریق تجدید کرد. مردم باید از ضد آفتاب برای تمامی قسمت‎های پوست که در معرض نور آفتاب قرار می‎گیرند استفاده کنند.
• پوشیدن لباس‎های محافظ. ضد آفتاب‌‏ها محافظت تام و تمامی در مقابل اشعه UV ایجاد نمی‎کنند. بنابراین پوشاندن بدن با لباس و استفاده از کلاه می‎تواند محافظت بیشتری در این مورد ایجاد کند.
برخی کمپانی‏‌ها نیز لباس‎های محافظ در برابر نور می‎فروشند. متخصص پوست می‎تواند برند مناسبی را در این مورد توصیه کند.
مردم نباید عینک‎های آفتابی را از یاد ببرند. در این مورد مردم باید از عینک‏‌هایی استفاده کنند که هر دو نوع اشعه UVA و UVB را مهار می‎کنند.
• از تخت‎های برنزه کردن اجتناب کنید. نور مورد استفاده در تخت‎های برنزه کردن اشعه UV ساطع می‎کنند و می‎توانند باعث افزایش ریسک سرطان پوست شوند.
• از داروهای حساسیت‌زا در برابر آفتاب مطلع باشید. برخی داروهای نسخه‎ای رایج و نیز داروهای غیر نسخه‎ای شامل داروهای آنتی‎بیوتیک می‎توانند پوست را در برابر نور آفتاب حساس‎تر کنند.
مردم باید در مورد عوارض جانبی داروهای مورد مصرف خود از پزشک یا داروساز سؤال کنند. اگر این داروها باعث افزایش حساسیت فرد در برابر آفتاب می‎شوند، پرهیزهای اضافی برای اجتناب از قرار گرفتن در معرض تابش نور آفتاب برای محافظت از پوست لازم خواهد بود.
• پوست خود را منظماً بازبینی کرده و تغییرات ایجاد شده را به دکتر اطلاع دهید. پوست خود را منظماً برای بررسی توده‎های احتمالاً تازه ایجاد شده یا تغییرات بروز یافته در خال‌های موجود، لک‌ها، توده‌‏ها یا علایم مادرزادی زیر نظر بگیرید.
به کمک آینه صورت، گردن، گوش‎ها و جمجمه خود را بررسی کنید.
دیگر قسمت‎های بدن شامل قفسه سینه، تنه، و پشت و روی بازوها و دست‎ها را بررسی کنید. این بررسی باید شامل تمامی قسمت‎های بدن از جمله ناحیۀ تناسلی باشد.

تشخیص سرطان پوست

برای تشخیص سرطان پوست دکتر ممکن است:
• پوست را معاینه کند. دکتر برای بررسی تغییرات احتمالی در پوست که امکان سرطانی بودن آنها وجود دارد پوست را معاینه می‌کند. برای تأیید تشخیص‌ احتمالی به تست‎های تکمیلی نیاز است.
• بیوپسی پوست انجام دهد. دکتر ممکن است بخشی از پوست را که شک نسب به آن وجود دارد برای بررسی به آزمایشگاه ارسال کند. بیوپوسی می‎تواند سرطانی بودن پوست را مشخص کند و نیز مشخص سازد که فرد دچار چه نوع سرطانی شده است.

تعیین میزان گسترش سرطان پوست
اگر دکتر به تشخیص سرطان پوست در مورد فرد برسد، نیاز به تست‎های تکمیلی برای تعیین مرحله سرطان مطرح خواهد بود.
از آنجا که سرطان‌های پوست فوق سطحی مثل کارسینوم سلول بازال به ندرت گسترش می‎یابند، یک بیوپسی که کل توده مشکوک به سرطان را برمی‎دارد اغلب اوقات تنها تستی است که برای تعیین مرحله سرطان مورد نیاز است. اما اگر کسی دچار کارسینوم سلول سنگفرشی، کارسینوم سلول مرکل یا ملانوما باشد، دکتر ممکن است برای تعیین مرحلۀ سرطان تست‎های دیگری را در دستور کار قرار دهد.
تست‎های تکمیلی ممکن است شامل تست‎های تصویربرداری برای بررسی وضعیت گره‎های لنفاوی مجاور در راستای نشانه‎های سرطان یا اقدام به خارج کردن گره‎های لنفی مورد اشاره و بررسی آنها در مورد سرطان باشد (بیوپسی گره‎های لنفی سنتینل).
پزشکان از اعداد رومی I تا IV (1 تا 4) برای نشان دادن مرحله سرطان استفاده می‎کنند. سرطان‎های مرحله I جزئی و محدود به ناحیه‎ای هستند که سرطان در آنجا شکل گرفته است. مرحله IV نشان دهنده گسترش سرطان به دیگر نقاط بدن است.
تعیین مرحله سرطان به انتخاب گزینه‎های درمانی دارای بیشترین اثربخشی کمک می‎کند.

درمان سرطان پوست
گزینه‌های درمانی برای سرطان پوست و ضایعات پوستی پیش‌سرطانی موسوم به کراتوسیس اکتینیک بسیار متفاوت بوده به اندازه، نوع، عمق و محل بروز ضایعات بستگی دارد. سرطان‎های کوچک پوست که به سطح پوست محدود شده‎اند ممکن است ورای بیوپسی اولیه پوست که کل توده در کوران آن برداشته می‎شود نیاز به درمان دیگری نداشته باشند.
اگر به درمان بیشتری نیاز باشد گزینه‌ها در این مورد شامل موارد زیر خواهد بود:
• فریز کردن. پزشک ممکن است کراتوسیس‎های اکتینیک و برخی سرطان‎های اولیه و محدود پوست را با منجمد کردن ضایعات توسط نیتروژن مایع (کرایوتراپی) نابود کند. بافت مرده پس از خشک شدن از بین می‎روند.
• جراحی کلی. این نوع درمان برای همۀ انواع سرطان پوست مناسب است. پزشک جراح بافت سرطانی و حاشیۀ آن را که شامل پوست سالم است برش داده از بدن جدا می‎کند. یک برش گسترده، یا برداشتن پوست نرمال اضافی اطراف تومور، ممکن است در برخی موارد توصیه شود.
• جراحی ماس. این عمل برای موارد بزرگ‎تر، برگشـت کننده یا مقاوم به درمان سرطان‎ها انجام می‎شود که شامل کارسینوماهای (کارسینوم) سلول سنگفرشی و نیز سلول بازال است. این عمل اغلب برای آن نواحی از بدن مثل بینی که در آنها حفظ پوست تا حد امکان ضروری است مورد استفاده قرار می‎گیرد.
در طول جراحی ماس، پزشک تودۀ رشد کرده روی پوست را لایه لایه از پوست جدا کرده و هر لایه را زیر میکروسکپ بررسی می‎کند تا به جایی برسد که هیچ سلول غیر نرمالی در پوست باقی نمانده باشد. این عمل امکان می‏دهد تا سلول‎های سرطانی را بتوان بدون برداشتن مقادیر اضافی پوست سالم از بدن دور کرد.
• کورتاژ و الکترودیساکسیشن یا کرایوتراپی. پس از برداشتن بخش اعظم توده، پزشک لایه‎های سلول‎های سرطانی را با استفاده از دستگاهی دارای تیغۀ دوار (کورت) برمی‎دارد. یک سوزن الکتریکی سلول‎های سرطانی باقی مانده را از پوست جدا می‏کند. در یکی از انواع این عمل، نیتروژن مایع را می‏‌توان برای منجمد کردن پایه و حاشیه ناحیۀ مورد درمان به کار برد.
این عمل سریع و ساده را می‎توان برای درمان سرطان‎های سلول بازال یا سرطان‎های کوچک سلول سنگفرشی به کار برد.
• اشعه درمانی. اشعه درمانی از اشعه‌های با قدرت بالا مثل اشعه X برای کشتن سلول‎های سرطانی استفاده می‎کند. اشعه درمانی ممکن است به عنوان یک گزینه در زمانی که نمی‎توان سرطان را به طور کامل از طریق جراحی از بین برد مورد استفاده قرار گیرد.
• شیمی درمانی. در شیمی درمانی از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلول‎های سرطانی استفاده می‎شود. در مورد سرطان‎های محدود به لایۀ رویی پوست، کرم‎ها یا لوسیون‎های حاوی عوامل ضد سرطان را می‎توان به طور مستقیم به روی پوست استعمال کرد. شیمی درمانی سیستمیک را می‌توان در مورد آن گروه از سرطان‎های پوست که به دیگر نقاط بدن گسترش یافته‎اند مورد استفاده قرار داد.
• درمان فوتودینامیک. این نوع درمان سلول‎های سرطانی را با استفاده از ترکیبی از نور لیزر و داروهایی که باعث حساسیت سلول‏‌های سرطانی نسبت به نور می‎شوند، از بین می‎برد.
• درمان بیولوژیک. درمان بیولوژیک از سیستم ایمنی بدن برای کشتن سلول‎های سرطانی استفاده می‎کند./