ده علامت دیابت کنترل نشده

• زاؤن ویلینز، دکتر سوزان فالک
• ترجمۀ فرهنگ راد

دیابت کنترل نشده می‎تواند کُشنده باشد و در عین حال قادر است کیفیت زندگی را کاهش دهد.
در سال 2010 دیابت و عوارض آن مسؤول بروز 12 درصد کل مرگ و میر در سطح جهان بودند. بسیاری از این مرگ و میرها قابل پیشگیری هستند. اگرچه دیابت یک بیماری مزمن است، آن را می‎توان با ایجاد تغییرات در سبک زندگی و استفاده از دارو مدیریت کرد.
مردمی که این بیماری را مدیریت نمی‎کنند احتمال دارد که به دیابت کنترل نشده دچار شوند، که باعث افزایش خطرناک گلوکز خون می‎شود. این می‎تواند محرک بروز آبشاری از علایم شامل تغییرات خلق تا صدمه به ارگان‎های بدن شود.
افراد دچار دیابت نوع 1 معمولاً در کودکی با تشخیص این بیماری مواجه می‎شوند. در هر حال، در حدود یک سوم افراد بزرگسال مبتلاء به شایع‎ترین نوع دیابت، یعنی دیابت نوع 2، از ابتلاء خود به این بیماری آگاه نیستند. بدون رعایت موازین مرتبط به درمان بیماری، این گروه از افراد ممکن است دچار دیابت کنترل نشده شوند.
ده علامت توضیح داده شده در زیر نشانه‎های دیابت کنترل نشده هستند.

مطالب این مقاله:
• بالا بودن گلوکز خون
• عفونت‎های مکرر
• افزایش ادرار
• افزایش تشنگی
• افزایش اشتها بدون افزایش وزن
• کاهش وزن بدون توجیه
• تنفس نامعمول
• مشکلات کلیوی
• علایم قلبی عروقی
• حالت مور مور یا بی‌حسی

بالا بودن گلوکز خون
بالا بودن گلوکز خون آشکارترین علامت دیابت کنترل نشده است.
از آنجا که دیابت، قند خون را بالا می‎برد، بسیاری از افراد چنین فکر می‎کنند که بالا بودن گلوکز خون در آنها امری طبیعی است. در هر حال، به طور معمول، داروهای دیابت و تغییرات سبک زندگی باید بتوانند قند خون را در محدودۀ نرمال حفظ کنند.
اگر قند خون همچنان بالا باقی بماند، یا به طور مدام افزایش یابد، وقت آن رسیده است که فرد برنامۀ مدیریت بیماری خود را مورد تجدید نظر قرار دهد.

عفونت‎های مکرر
دیابت می‎تواند برای سیستم ایمنی بدن مضر باشد، و مردم را برای ابتلاء به عفونت آسیب‌پذیرتر کند. فرد دچار دیابت که ناگهان دچار عفونت‎های بیشتری می‌شود یا در صورت ابتلاء به عفونت دیر مداوا می‌‎گردد باید به پزشک مراجعه کند.
برخی از رایج‎ترین عفونت‎های همراه دیابت عبارتند از:
• عفونت‎های پوستی مثل سلولیت
• عفونت‎های دستگاه ادراری
• عفونت‎های مخمری مثل برفک و سایر عفونت‌های مشابه که آلت تناسلی مرد یا واژن زن را مبتلا می‌کنند.
مخمر از قند تغذیه می‌کند، و در نتیجه تلفیق کاهش ایمنی بدن و گلوکز خون بالا مردم دچار دیابت را مشخصاً در معرض ابتلاء به عفونت‌های مخمری قرار می‎دهد.

افزایش ادرار
افزایش ادرار به عنوان پولیوری شناخته می‌شود. اغلب مردم روزانه 1 تا 2 لیتر ادرار می‎کنند، اما بیماران دیابتی روزانه 2 تا 3 لیتر و گاهی اوقات بیشتر ادرار می‎کنند.
مردم دچار دیابت مکرراً ادرار می‌کنند زیرا بدن تلاش دارد تا از گلوکز اضافی خون خلاص شود. در صورت داشتن قند کنترل نشده مردم همچنین مکرراً مایعات می‎خورند که این سبب تولید ادرار بیشتر می‌شود.
یک شکل نادر دیابت که به گلوکز خون مرتبط نیست، دیابت اینسیپیدوس نام دارد، که می‎تواند باعث افزایش ادرار شود.

افزایش تشنگی
افراد دچار دیابت گاهی از اوقات به پلی‌دیپسی مبتلا می‌شوند، که یکی از اشکال تشنگی بیش از حد است.
گلوکز بالا در خون می‎تواند افراد دیابتی را دچار کم‌آبی شدید بدن کند، به طوری که دچار احساس تشنگی شوند و همچنین می‌تواند توانایی بدن در جذب آب را تحلیل ببرد. فرد ممکن است دچار احساس نیاز مقاومت ناپذیر برای آب شود، ممکن است دچار حالت خشکی دهان مزمن باشد، یا دچار دوران سر شود.
افراد دچار پلی‌دیپسی هر قدر هم که آب بنوشند باز احساس تشنگی می‌کنند. گلوکز خون آنها نیز اغلب اوقات رو به افزایش دارد. این ترکیب بیمارگونه می‎تواند به یک فوریت تهدید کنندۀ زندگی موسوم به کتواسیدوز منجر شود.
کتواسیدوز هنگامی بروز می‌کند که قند خون کنترل نشده سبب تشکیل اسیدهایی به نام کتون در خون می‌شود. علایم این عارضه می‎تواند شامل سرگیجه، تهوع، گیجی، فقدان خودآگاهی، درد ناحیۀ شکمی و تنفس دارای بوی میوه باشد.
مردم دچار دیابت در صورت احساس وجود علایم کتواسیدوز در خود نباید منتظر تماس با دکتر باشند. کتواسیدوز می‎تواند کشنده باشد و باید به فوریت در بخش اورژانش مداوا شود.

افزایش اشتها بدون افزایش وزن
گلوکز به تأمین سوخت مورد نیاز بدن در هر سطحی کمک می‎کند، از عملکرد حمایتی پایه‎ای سلول‎ها گرفته تا قادر ساختن فرد برای به پایان بردن مسابقۀ دوی ماراتُن.
افراد دچار افزایش شدید گلوکز خون، دستیابی لازم را به گلوکز موجود در بدن خود ندارند. دلیلش این است که انسولین بدن آنها قادر نیست تا به حد کافی گلوکز را از خون جدا کند. بنابراین فرد دیابتی نمی‎تواند گلوکز را به خوبی دیگر مردم مورد استفاده قرار دهد، حتی اگر گلوکز خون وی افزایش یافته باشد.
دلیل احساس گشنگی زیاد بسیاری از افراد دچار دیابت همین است، و این وضعیتی است که زیر عنوان پلی‌فاژی شناخته می‌شود. بدن در سعی خود برای دستیابی به سوخت محرک بروز نشانه‌های گرسنگی می‎شود. اما از آنجا که بدن قادر به پردازش کامل گلوکز نیست، احساس گرسنگی ادامه پیدا می‎کند.
اگرچه چاقی با دیابت نوع 2 مرتبط دانسته می‌شود، مردم دچار دیابت کنترل نشده ممکن است حتی در صورت پرخوری دچار اضافه وزن نشوند. اشتهای زیاد توأم با افزایش وزن کم نشان می‎دهد که بدن قادر به دریافت تمامی انرژی مورد نیاز خود از غذاها نیست.

کاهش وزن بدون توجیه
همان طور که برخی افراد دچار دیابت علی‎رغم پرخوری چاق نمی‌شوند، برخی نیز عملاً دچار کاهش وزن می‌گردند. هر دو علامت نشانۀ یک مشکل واحد است: کاهش سوخت و ساز گلوکز.
این موضوع که فرد دیابتی وزن از دست بدهد یا خیر، به چگونگی استفاده از گلوکز توسط بدن بستگی دارد، و اینکه فرد چه میزان غذا می‎خورد. پرخوری همراه کاهش وزن همواره اعلام کنندۀ ضرورت مراجعه به دکتر است.

تنفس غیر معمول
بسیاری از افراد دچار دیابت متوجه می‌شوند که تنفسشان بوی میوه می‌دهد یا خیلی شیرین جلوه می‌کند.
وقتی گلوکز خون به میزان بیش از حد افزایش پیدا می‎کند، بدن به جای قند شروع به شکستن چربی برای تولید انرژی می‎کند. این روند می‎تواند موجب ایجاد مواد شیمیایی موسوم به استون شود که بوی میوه می‌دهند.
افراد در کتواسیدوز دیابتی ممکن است متوجه شوند که نفس آنها بوی یک مادۀ شیمیایی شبیه به پاک کنندۀ لاک ناخن می‎دهد. این نیز موردی مربوط به استون است.

مشکلات کلیوی
به مرور زمان دیابت کنترل نشده می‎تواند باعث آسیب دیدن رگ‌های خونی شامل رگ‎های موجود در کلیه شود. این وضعیت باعث آسیب دیدن قدرت فیلتر کردن خون شده و می‎تواند باعث بروز بیماری کلیوی شود.
افرادی که در عین دیابتی بودن دچار بیماری کلیوی نیز هستند ممکن است علایم زیر را در خود ببینند:
• ادرار بسیار تیره رنگ یا خونی
• ادرار کف‌آلود
• احساس درد در قسمت پایین کمر نزدیک به کلیه‌ها
• عفونت‎های مزمن کلیه یا عفونت‎های دستگاه ادراری
• در هر حال، بیشتر اوقات، بیماری کلیوی در مراحل اولیۀ بروز خود هیچ نشانگانی ندارد یا نشانگان آن بسیار اندک است.

علایم قلبی عروقی
مردم دچار دیابت اغلب دارای نشانگان قلبی عروقی مثل فشار خون بالا هستند. مقاومت انسولین می‌تواند سبب افزایش فشار خون شود. دیابت همچنین با سطح ناسالم کلسترول و چاقی که هر دو از ریسک فاکتورهای بیماری قلبی محسوب می‌شوند، مرتبط است.
فشار خون بالا، درد قفسۀ سینه، یا ریتم قلبی غیر نرمال نشانه‎های هشدار دهندۀ مهمی هستند، چه مرتبط به دیابت و چه مربوط به دیگر بیماری‌ها باشند، و نباید نادیده گرفته شوند.

حالت مور مور یا بی‎حسی
دیابت کنترل نشده می‎تواند به عصب‎ها در سراسر بدن و مشخصاً به آنهایی که به ایجاد حس در دست و پا مرتبطند آسیب برسانند. حالت مور مور یا بی‌حسی می‎تواند نشانۀ صدمه دیدن عصب باشد.
برخی افراد دیابتی درد عصبی را تجربه می‌کنند که می‎تواند شبیه به حس سوزش یا برق گرفتگی باشد. اگرچه درد عصب ممکن است در هر نقطه از بدن بروز کند مشخصاً در دست و پا بیشتر شیوع دارد.
مشکلات قلبی عروقی مرتبط با دیابت می‎تواند گردش خون را نیز دچار اختلال کند. وقتی خون نتواند به سهولت در بدن جریان یابد، مردم ممکن است دچار انواع زخم‎ها حتی غانغرایا (قانقاریا) در ناحیۀ دست و پای خود شوند.
افراد دچار این وضعیت باید به دکتر مراجعه کنند. بروز حالت سرخی، تورم یا گرم شدن پا یک فوریت پزشکی است و نیاز به مراقبت در محیط اورژانس دارد.

خلاصه
همچنان که پیشتر گفته شد، مردمی که هر یک از علایم مزبور، مرتبط به دیابت کنترل نشده را در خود می‌بینند باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کنند.
اگر فردی دچار کتواسیدوز دیابتی یا درد قفسۀ سینه است باید بدون درنگ به بخش اورژانس مراجعه کند.

Source:
Ten signs of uncontrolled diabetes
Written by Zawn VillinesReviewed by Suzanne Falck, MD, FACP
Last reviewed: Tue 16 May 2017