هموتوراکس یا انباشت خون در قفسه سینه – علل، درمان، و دورنما

• جون جانسون، کاریسا استفنز
• ترجمه محمدقاسم رافعی

پی بردن به هموتوراکس یا وجود خون در قفسۀ سینه می‌تواند تشخیص هراس‌آوری باشد. بسیاری از موارد هموتوراکس ناشی از جراحت و صدمه است و باید به سرعت با آنها مقابله کرد. چند علت متمایز و علایم ویژۀ دیگر نیز هست که می‌توانند به دکترها در شناسایی و درمان سریع هموتوراکس کمک کند.
شایع‌ترین علت بروز هموتوراکس صدمات تروماتیک وارد شده به قفسۀ سینه مانند صدمۀ وارد شده به یک دندۀ شکسته یا مصدومیت منجر به جراحت ناشی از تصادف اتومبیل است.
مردم بر مبنای میزان پیشرفت پنوموتوراکس ممکن است علایم مختلفی را تجربه کنند. تشخیص هموتراکس می‌تواند هم شامل معاینۀ فیزیکی و هم استفاده از تست‌های تصویربرداری باشد.
درمان موارد جدی هموتوراکس شامل پایدار کردن شرایط حیاتی بیمار در صورت وجود صدمه، خارج کردن کل خون جمع شده در قفسۀ سینه و متوقف کردن منبع ایجاد خونریزی است.

مطالب این مقاله:
• علل بروز هموتوراکس کدامند؟
• علایم هموتوراکس
• هموتوراکس چطور تشخیص داده می‌شود؟
• درمان هموتوراکس
• ریسک فاکتورها و پیامدها
• دورنمای هموتوراکس

علل بروز هموتوراکس کدامند؟
در مورد هموتوراکس خون در فضایی به نام حفرۀ پلورال جمع می‌شود، که بین دیوارۀ قفسۀ سینه و ریه قرار دارد. هموتوراکس به علل مختلف از جمله موارد زیر بروز می‌کند:

صدمۀ تروماتیک
هموتوراکس تروماتیک اغلب اوقات سبب می‌شود جدار غشاء پلورال در قفسۀ سینه یا ریه‌ دچار پارگی شود. این پارگی سبب جمع شدن خون در فضای پلورال می‌شود که هیچ راهی برای خارج شدن ندارد.
حتی کوچک‌ترین صدمات دیوارۀ قفسۀ سینه یا ریه‎ می‌تواند منجر به هموتوراکس شود.
یکی از اقدامات استاندارد در بخش طب اورژانس بررسی ریه‌های فرد برای علایم هموتوراکس پس از تصادف یا جراحت ناشی از ضربه مثل صدمات ورزشی است.

علل دیگر
مشکلات دیگری نیز می‌توانند سبب هموتوراکس شوند. برخی از افراد بسته به بیماری‌های دیگر ممکن است بیشتر در معرض خطر هموتوراکس قرار داشته باشند. این اختلالات عبارتند از:
• عفونت‌های ریه مثل سل
• برخی سرطان‌ها مثل سرطان ریه یا سرطان پلورال
• آمبولی ریوی، که بروز لختۀ خون در ریه‌ها است
• آسیب‌های ناشی از لخته شدن خون
• اختلال عملکرد بافت ریه مثل مورد عفونت پولمونری
• پارگی رگ‌های خونی ریه ممکن است سبب فشار خون شدید شود
هموتوراکس در عین حال ممکن است بر اثر برخی اقدامات پزشکی مثل کارگذاری کاتتر وریدی یا جراحی قلب اتفاق بیفتد. در موارد شدیدتر، امکان بروز خودبخودی هموتوراکس وجود دارد.

علایم هموتوراکس
هموتوراکس دارای برخی علایم منحصر به فرد است، که می‌توانند هم به پزشک و هم به بیمار در شرایط عدم آشکار بودن نشانه‌ها به تشخیص وضعیت کمک کنند. علایم هموتوراکس موارد زیر را شامل می‌شود:
• درد قفسۀ سینه به ویژه در هنگام تنفس
• سردی، رنگ پریدگی و مرطوب بودن پوست
• سرعت گرفتن ضربان قلب
• کاهش فشار خون
• تنفس توأم با تنش، سریع و کم‎عمق
• دشواری در تنفس
• احساس بی‌قراری
• اضطراب
افراد دارای علایم هموتوراکس یا اختلالات مرتبط ممکن است دچار برخی علایم دیگر نیز بشوند.

هموتوراکس چطور تشخیص داده می‌شود؟
در طول معاینۀ فیزیکی پزشک با استفاده از استتسکوپ به صداهای ناهنجار تنفسی گوش می‌دهد. دکتر همچنین ممکن است برای گوش دادن به صدای مایعات درون قفسۀ سینه به آن تقه بزند.
دیگر روش‌های تشخیص موارد زیر را شامل می‌شود:
• عکسبرداری اشعۀ X: این عکسبرداری وجود مایع در حفرۀ قفسۀ سینه را به سرعت آشکار می‌کند. در عکس اشعۀ X ریه به رنگ تیره و مایعات و خون جمع شده در حفرۀ قفسۀ سینه به رنگ روشن (سفید) دیده می‌شوند.
• CT اسکن: این تصویربرداری می‌تواند تصویر کاملی از ریه‌ها و حفرۀ پلورال در اختیار پزشک قرار دهد، که به ویژه در موارد جراحت می‌تواند مهم باشد. CT اسکن کامل قفسۀ سینه در اغلب اوقات می‌تواند علت بروز هموتوراکس و بهترین گزینۀ درمانی برای فرد مبتلا به آن را آشکار کند.
• اولتراسوند: در موارد اورژانسی، تصویربرداری اولتراسوند تصاویر سریع و قابل اعتمادی در مورد فضای پلورال برای صدمات بالقوه و هموتوراکس به دست می‌‏دهد.
دکترها همچنین ممکن است برای انجام تشخیص صحیح اقدام به برداشتن نمونۀ مایع پلورال کنند. مایع برداشته شده در صورت ابتلا فرد به هموتوراکس خون‌آلود یا دارای رگه‌‌های خونی است.

درمان هموتوراکس
برخی کارها وجود دارند که برای اطمینان از موفقیت‌آمیز بودن درمان باید انجام شوند.
نخست دکتر یک سوزن یا کاتتر را از طریق فاصلۀ میان دنده‌ها به درون قفسۀ سینه فرو می‌برد. این کار برای خارج کردن خون و هوایی که در حفرۀ پلورال جایگیر شده‌اند انجام می‌شود.
مگر در موارد اورژانسی پزشک برای انجام اقدام درمانی مزبور از یک مادۀ بی‌حس کننده و آرام‌بخش پیش از آغاز عمل استفاده می‌کند.
پس از تخلیۀ خون و هوای مورد اشاره، دکتر ممکن است از همان لوله برای اتساع ریۀ آسیب دیده در صورت کلاپس کردن آن استفاده کند.
لولۀ قفسۀ سینه به یک سیستم بسته متصل باقی می‌ماند که امکان خروج مایع و هوا را از درون قفسِ سینه می‌دهد اما امکانی برای ورود هوای بیشتر به فضای پلورال نمی‌دهد. این سیستم ممکن است به یک دستگاه ساکشن در تنظیماتی موسوم به "آب‌بند" متصل باشد.
برای درمان صحیح هموتوراکس علت بروز آن باید مد نظر قرار گیرد. در افراد دچار جراحت‌های کوچک، تخلیۀ قفسۀ سینه ممکن است تمام اقدام درمانی مورد نیاز باشد. دیگر افراد ممکن است برای متوقف کردن خونریزی نیازمند عمل جراحی باشند.

ریسک فاکتورها و عوارض هموتوراکس
هموتوراکس معمولاً بر اثر تصادف یا دیگر جراحات تروماتیک اتفاق می‌افتد و در بسیاری از موارد پیشگیری از آن دشوار است. ریسک فاکتورهای اضافی در این مورد شامل موارد زیرند:
• جراحی: افراد دارای جراحی‎های بزرگ مثل جراحی قلب باز یا پیوند ریه ممکن است دارای ریسک بالاتری برای ابتلاء به هموتوراکس باشند. دکترها بیماران را در طول جراحی و پس از آن برای بررسی نشانه‌های خون یا مایع در ریه‌ مورد پایش قرار می‌دهند.

• جراحات مکرر: هموتوراکس ممکن است بر اثر ضربات وارده در مسابقات ورزشی نظیر فوتبال، ورزش‌های رزمی، و بوکس اتفاق بیفتد. احتمال بروز هموتوراکس برای ورزشکارانی که در ورزش‌های دارای امکان برخورد ضربات مستقیم و انفجاری به قفسۀ سینه، شکم و شانه‌ها وجود دارد، بیشتر است.
هموتوراکس در عین حال ممکن است عوارضی در پی داشته باشد که شامل موارد زیرند:
• مشکلات ریوی: فشار خون در قفسۀ سینه می‌تواند سبب بروز کلاپس ریه شود. اگر این اختلال پیشرفت کند، می‌تواند به بروز نارسایی تنفسی منجر شود.
• عفونت: هموتوراکس درمان نشده می‌تواند سبب بروز عفونت ریه، پلورا، یا مایع پلورال در حفرۀ قفسۀ سینه شود.
• زخم: غشاء پلورال و بافت ریه نیز در معرض زخم شدن بر اثر هموتوراکس قرار دارند. به مرور زمان، این وضعیت می‌تواند به فیبروز و از دست رفتن قابلیت تحرک دنده‌ها منجر شود.
عوارض ناشی از هموتوراکس ممکن است به انجام جراحی اضافی یا مراقبت‌های پزشکی نیاز داشته باشند. در موارد شدید، هموتوراکس می‌تواند باعث ایجاد شوک در بدن گردد که ممکن است کشنده باشد.

هموتوراکس باقی مانده (انباشته شده)
هموتوراکس باقی مانده عارضه‌ای است که در صورت باقی ماندن خون در حفرۀ پلورال در طولانی مدت بروز می‌کند. خون ممکن است لخته شود و خارج کردن آن توسط کاتتر دشوار باشد.
همورتوراکس باقی مانده از طریق استفاده از نوع متفاوتی از لولۀ قفسۀ سینه و وارد کردن آن به فضای پلورال درمان می‌شود که به تخلیۀ آن با استفاده از یک اقدام جراحی همراه ویدیو کمک می‌کند.

دورنمای هموتوراکس چیست؟
هموتوراکس یک اختلال جدی است که در صورت عدم درمان می‌‏تواند تهدیدگر حیات باشد. اما در صورت برخورداری فرد از مراقبت‌های پزشکی، تشخیص و درمان، فرجام این بیماری می‌تواند مثبت باشد.
بدون مراقبت‌های پزشکی همیشه مورد چنین نیست. هر فردی که دچار جراحت قفسۀ سینه شده باشد باید در مورد هموتوراکس مورد بررسی قرار گیرد. علایم هموتوراکس نیازمند توجهات فوری پزشکی است. یک تیم پزشکی می‌تواند در مواقع نیاز به درمان اورژانسی ریسک بروز عوارض جدی را کاهش دهد.
بهبود به چگونگی پاسخ‌دهی فرد به درمان و مدت زمان مورد نیاز برای تخلیۀ کامل خون موجود در فضای پلورال بستگی دارد.

Source:
Medical News Today
Hemothorax: Causes, treatment, and outlook
Written by Jon Johnson
Reviewed by Carissa Stephens, RN, CCRN, CPN
Last reviewed: Sat 1 July 2017