شوک سپتیک: چگونه از این بیماری کشنده اجتناب کنیم (مروری نو بر سپسیس و شوک سپتیک)

براین وو، دکتر کریس کپ 
ترجمه هامیک رادیان

شوک سپتیک یک عارضة جدی و بالقوه کُشنده است. شوک سپتیک وقتی اتفاق می‌افتد که عفونت حاد فشار خون را تا حد تهدید کنندة حیات کاهش می‌دهد.
در هنگام پایین بودن فشار خون، خون در ارگان‌های حیاتی بدن جریان پیدا نمی‌کند. این وضعیت سبب صدمات جدی و در نهایت نارسایی ارگان‌های بدن می‌شود.
شوک سپتیک در افرادی که پیشتر توسط بیماری‌های ضعیف کنندة سیستم ایمنی دچار آسیب شده‌اند بروز می‌کند. شوک سپتیک می‌تواند توسط عفونت در هر بخش از بدن که بدون درمان رها شده باشد ایجاد شود.
عفونت نخست سبب ایجاد پاسخی از سوی بدن می‌شود که سپسیس نامیده می‌شود.

سپسیس و شوک سپتیک چیستند؟
سپسیس بر اثر عوارض عفونت در بدن ایجاد می‌شود. مواد شیمیایی به درون جریان خون رها می‌شوند و پاسخ‌های التهابی در سراسر بدن پدید می‌آورند. این پاسخ‌ها محرک ایجاد تغییرات زیادی در بدن می‌شوند که می‌توانند به سیستم‌های مختلف بدن آسیب زده و آنها را از کار بیندازند.
در صورت پیشرفت سپسیس، شوک سپتیک ایجاد می‌شود.
نشانگان منحصر به فردی برای سپسیس وجود ندارد، اما افراد ممکن است هر یک از موارد زیر را تجربه کنند:
 نشانه‌های عفونت مانند تهوع، استفراغ و گلو درد
 تغییرات در دفع ادرار
 تنگی نفس
 لرزش، تب یا احساس سرما
 درد بیش از حد یا احساس ناآرامی در سراسر بدن
 حالت رنگ پریدگی یا تغییر رنگ پوست
 دانه‌های پوستی
 حالت سردرگمی یا گم‌گشتگی غیر قابل توضیح

شوک سپتیک و دیگر عوارض سپسیس
همچنان که سپسیس رو به وخامت می‌گذارد جریان خون به ارگان‌های حیاتی بدن نظیر مغز، قلب و کلیه‌ها آسیب می‌بیند. ممکن است لخته‌های خونی که می‌توانند به نارسایی ارگان، مرگ بافت‌ها یا گانگرین بینجامند، ایجاد شوند.
یک بار تشخیص سپسیس در فرد در عین حال او را در معرض ریسک بالاتر عفونت در آینده نشان می‌دهد.
هر چه پاسخ التهابی شدیدتر باشد، سیستم ایمنی ضعیف‌تر خواهد شد و فرد را در معرض ابتلا به عفونت‌های بیشتر قرار خواهد داد.
یکی از سطوح اصلی آسیب قلب است. مواد شیمیایی توانایی قلب برای پمپاژ کامل خون به ارگان‌های بدن را کاهش می‌دهند که یکی از عوارض مهم آن افت فشار خون است.
رگ‌های خونی بدن نیز صدمه می‌بینند و پروتئین نشت می‌کند. خروج مایعات و پروتئین‌ها از رگ‌های خونی نیز سبب افت فشار خون می‌شود.
زمانی که فشار خون افت می‌کند و پاسخ به مایع درمانی متوقف می‌شود شوک سپتیک بروز می‌کند.

دلایل سپسیس
شایع‌ترین علت سپسیس عفونت باکتریایی است. در صورتی که باکتری‌ها از درون پوست بگذرند و به داخل بدن برسند عفونت‌های خطرناک می‌توانند بروز کنند.
سپسیس همچنین می‌تواند بر اثر عفونت یکی از ارگان‌های بدن همانند عفونت مجاری ادراری یا عفونت ریه بروز کند. قارچ‌ها و ویروس‌ها نیز می‌توانند منجر به سپسیس شوند. درگیری آنها در این مورد نادر بوده اما در بیماران دارای سیستم ایمنی ضعیف شایع است.
شماری از وضعیت‌های منجر به سپسیس شامل پنومونی، شکمی، کلیه و عفونت‌های جریان خون است.
گروه‌های خاص در معرض ریسک ابتلا به سپسیس
 افراد بسیار کم سن و سال یا بسیار پیر
 افرادی که دارای سیستم ایمنی تضعیف شده هستند مثل افراد دچار HIV یا ایدز یا افراد تحت شیمی‌درمانی
 افراد بیمار یا آنانی که دارای مشکلات سلامت نظیر دیابت و اختلال کلیوی هستند.
 افراد دارای زخم‌های باز، جراحت یا سوختگی
 افراد دارای دستگاه‌های پزشکی کار گذاشته شده در بدن مانند کاتترهای داخل وریدی یا لوله‌های تنفسی

تشخیص سپسیس
سپسیس
برای تشخیص به عنوان مبتلا به سپسیس فرد باید دستکم دو مورد از نشانگان اساسی زیر و همچنین یک مورد عفونت تأیید شده را دارا باشد:
 دمای بدن بالای 101 درجه فارنهایت یا زیر 98.6 درجه فارنهایت
 ضربان قلب بالاتر از 90 در دقیقه
 نرخ تنفسی فرد باید بیشتر از 20 تنفس در دقیقه باشد
 شمارش گلبول‌های سفید خون تعداد آنها را کمتر از 4000 یا بیشتر از 12000 نشان دهد.

شوک سپتیک
شوک سپتیک مرحلة نهایی سپسیس است. برای تشخیص به عنوان مبتلا به شوک سپتیک فرد باید همة نشانه‌ها و نشانگان سپسیس را داشته باشد. به علاوة افت فشار خون زیاد بدن همچنین به گردش مایعات جواب نمی‌دهد.
تشخیص زودهنگام سپسیس بسیار مهم است. در هر حال، گاهی اوقات انجام این تشخیص دشوار است زیرا نشانگان بیماری شبیه به نشانگان دیگر اختلالات بدنی است.
هیچ تست مشخصی برای تأیید تشخیص سپسیس وجود ندارد. برای انجام این تشخیص مجموعه‌ای از یافته‌های گوناگون مورد نیاز است. سپسیس ممکن است برخی از اوقات توسط پزشکان بی‌تجربه تشخیص داده نشده باقی بماند.
 تست‌های خونی: نمونة خون از دو نقطة مختلف بدن گرفته و برای اخذ شواهد وجود عفونت تست می‌شود.
 تست ادرار: اگر پزشک بر این گمان باشد که بیمار دچار عفونت مجاری ادراری است، ممکن است نمونة ادرار برای بررسی باکتریایی درخواست شود.
 ترشحات زخم: پزشک ممکن است یک نمونة کوچک مایعات برگرفته از یک جراحت را برای کمک به تجویز بهترین آنتی‌بیوتیک تجویزی برای زخمی که ممکن است عفونی شده باشد، تست کند.
 ترشحات دستگاه تنفسی: افرادی که همراه سرفه ترشحات بزاقی دارند ممکن است این ترشحات مورد آزمایش قرار گیرد تا به طور دقیق نوع جرم منجر به عفونت مشخص شود.
برای برخی افراد، جای دقیق عفونت ممکن است به طور دقیق آشکار نباشد. اسکن‌های تصویربرداری مانند اشعة X، MRI، و اولتراسوند ممکن است برای شناسایی سطوح عفونی شده کمک کننده باشند.

درمان و پیشگیری از شوک سپتیک
سپسیس یک بیماری بسیار جدی است، و درمان تهاجمی کلید حفظ بقا بیمار است. افراد دچار عفونت به پایش دقیق، درمان و بستری شدن نیاز دارند.
مطالعات نشان داده‌اند که تأخیر در تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها در ساعات اولیه به ایجاد ریسک بالاتر مرگ منجر می‌شود. سپسیس یک بیماری بسیار شدید است، و هر کس که فکر می کند ممکن است دچار آن شده باشد باید بلافاصله در صدد جستجوی کمک‌های پزشکی برآید.
داروهای مورد استفاده در درمان سپسیس شامل موارد زیر هستند:
 آنتی‌بیوتیک‌ها: درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها باید در طول 6 ساعت اول سپسیس آغاز شود. این داروها به صورت مستقیم داخل وریدها تزریق می‌شوند. پس از دریافت نتایج آزمایش خون، پزشک ممکن است دارو را به نوع دیگری که برای درمان باکتری سبب عفونت مناسب‌تر است تغییر دهد.
 وازوپرسورها: این داروها هنگامی استفاده می‌شوند که فشار خون بیمار بالا نمی‌آید و پس از مایع‌درمانی نیز همچنان بسیار پایین باقی می‌ماند.
داروهای اضافی شامل کورتیکواسترویدها، انسولین برای پایدار کردن سطح قند خون، و داروهای دگرگون کنندة پاسخ سیستم ایمنی است. در برخی موارد، جراحی برای رفع عفونت و جمع کردن چرک و آبسه مورد نیاز است.
چند کار هست که افراد می‌توانند برای کاهش کمک به خطر توسعة سپسیس که می‌تواند منجر به شوک سپتیک شود انجام دهند:
 انجام واکسیناسیون علیه آنفولانزا، پنومونی و دیگر عفونت‌هایی که می‌توانند بالقوه منجر به سپسیس شوند.
 رعایت مسایل بهداشتی مثل حمام کردن منظم، و تمیز کردن کامل هر نوع زخم و جراحت برای پیشگیری از عفونت
 دقت در نشانه‌های عفونت نظیر تب، تنفس سریعٰ راش یا کانفیوژن
 کنترل دیابت
 ترک سیگار
سپسیس مرگ‌آور است. بر مبنای نظر مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، این بیماری سالانه 258000 آمریکایی را می‌کشد و نهمین علت پیشتاز در میان بیماری‌های منجر به مرگ است./

در همین زمینه مطالعه لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت پیشنهاد می‌شود:
سپسیس یا مسمومیت خون - علایم و درمان