نقش کمبود دوپامین در عدم انگیزه برای فعالیت جسمانی

• آنا ساندویو
• ترجمة هامیک رادیان

تحقیقی تازه به این موضوع می‌پردازد که چرا ایجاد انگیزه برای تحرک جسمانی می‌تواند دشوار باشد.
فواید فعالیت جسمانی به خوبی شناخته شده است. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) گزارش می‌دهد که فعالیت منظم جسمانی می‌تواند خطر بیماری‌های جدی نظیر دیابت نوع 2، سرطان و بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد.
ورزش همچنین می‌تواند سلامت جسمانی و روانی عمومی و نیز طول عمر را در انسان افزایش دهد.
اگر کسی در جستجوی راهی برای کنترل وزن خود است، فواید ورزش پُرشمار خواهد بود. نشان داده شده است که فعالیت جسمانی نه فقط سندرم متابولیک را کاهش می‌دهد – که به این معنی است که ورزش برای تنظیم متابولیسم فرد مفید است – بلکه همچنین باعث سوزاندن کالری می‌شود، و در تلفیق با رژیم غذایی سالم، ورزش می‌تواند به حفظ وزن در طولانی مدت کمک کند.
اگرچه بسیاری از مردم از فواید فعالیت جسمانی آگاه هستند، بسیاری از ما به طور مشخص حفظ این فعالیت را دشوار می‌یابیم. تحقیق جدید شاید به درک این موضوع کمک کند که چرا این‌گونه است.

آیا دوپامین می‌تواند فقدان فعالیت جسمانی را توضیح دهد؟
رهبر مطالعه آلسکئی وی. کراویتز / Alexxai V. Kravitz – از شاخة دیابت، اندوکرینولوژی و چاقی انستیتو ملی دیابت و دستگاه گوارش و بیماری کلیوی (NIDDK) – به این موضوع پرداخته است که چرا حیوانات چاق در طول فعالیت فیزیکی زمان دشواری را پشت سر می‌گذارند.
درک عمومی در این مورد این است که حیوانات یا افراد چاق به این دلیل دارای فعالیت کمتری هستند که ناچارند وزن بیشتری را تحمل کنند. در هر حال، از آنجا که کراویتز پس‌زمینه‌ای در مورد بیماری پارکینسون داشت، در طول مطالعه موارد مشابه میان موش‌های دچار چاقی و موش‌های دچار پارکینسون را ثبت کرد.
این موضوع محرک ایجاد این فرضیه در وی شد که شاید چیز دیگری عامل عدم فعالیت جسمانی باشد.
کراویتز می‌گوید: "می‌دانیم که فعالیت جسمانی با سلامت عمومی مناسب مرتبط است، اما در این مورد که چرا حیوانات یا افراد چاق دچار کمبود فعالیت جسمانی هستند اطلاعات چندانی در دسترس نیست. باور عمومی بر این است که حیوانات چاق به این دلیل کم‌تحرکند که حمل وزن سنگین آنها برایشان ایجاد ناتوانی می‌کند. اما یافته‌های ما نشان می‌دهد که این گمان تمام داستان را بازگو نمی‌کند."
کراویتز چنین فرض کرد که اختلال در عملکرد سیستم دوپامین جوندگان ممکن است به توضیح فقدان فعالیت جسمانی آنها کمک کند."

کراویتز می‌گوید: "مطالعات دیگری صدمات در پیام‌رسانی دوپامین را به چاقی مرتبط کرده‌اند، اما اغلب آنها به سیستم پاداش پرداخته‌اند – به اینکه حیوانات در هنگام خوردن غذاهای متفاوت چگونه احساسی دارند. ما به چیز ساده‌تری پرداختیم: دوپامین برای تحرک حیاتی است، و چاقی با فقدان تحرک مرتبط است. آیا مسایل مرتبط به پیام‌رسانی دوپامین به تنهایی می‌تواند عدم فعالیت را توضیح دهد؟"

بررسی گیرنده‌های دوپامین در موش‌ها
محققان به بررسی پیام‌رسانی دوپامین در موش‌های لاغر و چاق پرداختند، و نتایج مطالعة خود را در نشریة متابولیسم سلول / Cell Metabolism منتشر کردند.
برای انجام این تحقیق آنها گروهی شامل 8 موش را با رژیم غذایی نرمال و گروه دیگری از موش‌ها را با یک رژیم غذایی پرچربی به مدت 18 هفته تغذیه کردند.
از آغاز هفتة دوم موش‌های دارای رژیم غذایی پرچرب در مقایسه با موش‌های لاغر به شکل قابل ملاحظه‌‌ای دچار افزایش وزن شدند. در مقایسه با موش‌های لاغر، از هفتة چهارم تحرک موش‌های چاق کم شد، آنها جنبش کمتری از خود نشان می‌دادند و در هنگام حرکت کندتر جابجا می‌شدند.
دانشمندان به بررسی این موضوع پرداختند که آیا تغییرات تحرک در موش‌ها مرتبط به افزایش وزن است، و دریافتند که چنین نیست. جالب توجه است که موش‌های گروه تغذیه با چربی زیاد پیش از اینکه دچار افزایش وزن زیاد شوند تحرک کمتری نشان می‌دادند، که این نشان می‌دهد افزایش وزن زیاد مسؤول کاهش تحرک نبوده است.
برای شناسایی مکانیسم‌های پشت عدم فعالیت جسمانی، کراویتز و تیمش چندین جنبه از پیام‌رسانی دوپامین را کمیت‌سنجی کردند.
محققان دریافتند که اتصال گیرندة نوع D-2 (D2R) که در استریاتوم (جسم مخطط) یافت می‌شود در موش‌های چاق کاهش پیدا کرده است. این یافته با نتایج مطالعات پیشین در جوندگان همخوانی داشت.
سپس، دانشمندان از طریق ژنتیکی D2Rs را از استریاتوم موش‌های لاغر برداشتند تا تعیین کنند که آیا ارتباطی واقعی میان D2Rs و عدم فعالیت وجود دارد؛ و در ادامه موش‌های لاغر را تحت رژیم غذایی پرچربی قرار دادند.
در کمال تعجب پژوهشگران دریافتند که این موش‌ها علی‌رغم عدم تحرک دچار افزایش وزن نمی‌شوند.
این نشان می‌دهد که اگرچه کمبود استریاتال D2R با عدم فعالیت جسمانی در چاقی همیاری دارد، همچنان که نویسندگان مطالعه لحاظ کرده‌اند چنین عدم فعالیتی بیشتر "معلول است تا علت".

کمبود دوپامین می‌تواند بی‌تحرکی جسمانی را توضیح دهد
دکتر دانیله فرند / Danielle Friend ، نویسندة اول مطالعه می‌گوید اگرچه "احتمالاً عوامل دیگری نیز در این موضوع دخالت دارند، کمبود D2 برای توضیح فقدان فعالیت کافی است."
کراویتز خاطرنشان می‌کند که تحقیق بعدی وی به بررسی ارتباط میان رژیم غذایی و پیام‌رسانی دوپامین اختصاص دارد. کراویتز و تیمش در این مورد بررسی خواهند کرد که آیا تغذیة ناسالم بر پیام‌رسانی دوپامین آسیب می‌زند یا خیر، و بهبود موش‌ها برای از سرگیری فعالیت نرمال وقتی دارای تغذیة سالم هستند و وزن کم می‌کنند با چه سرعتی صورت می‌گیرد.
در نهایت، کراویتز امیدوار است که تحقیق وی به کاهش داغ طعن و لعنی که افراد چاق با آنها روبه‌رو هستند کمک کند.
دکتر کراویتز می‌گوید: "در بسیاری از موارد نیروی اراده به عنوان راهی برای تعدیل رفتار فراخوانده می‌شود. اما اگر ما درکی از بنیان‌های فیزیکی این رفتار نداشته باشیم مشکل است که بگوییم اراده به تنهایی می‌تواند مشکل را حل کند."/