بیماری آلزایمر - تغییر شخصیت از چه زمانی آغاز می‌‎شود؟

• آنا ساندویو
• ترجمه محمدقاسم رافعی

مطالعه‌ای که اخیراً در نشریۀ JAMA روان‌پزشکی منتشر شده است در این مورد تحقیق می‌کند که تغییرات شخصیتی پیش‌درآمد آغاز اختلال شناختی خفیف و زوال عقل است یا خیر.
محققان – که مشترکاً توسط آنتونیو تراچیانو / Antonio Terracciano و آنجلینا سوتین / Angelina Sutin، استادیاران کالج پزشکی دانشگاه ایالتی فلوریدا در تالاهاسی رهبری شدند - تغییرات شخصیتی مربوط به زوال عقل را در یک مطالعۀ طولی شامل 2000 نفر از مردم مورد بررسی قرار دادند.
این مطالعه طولی نمونه‌ها را به مدت 36 سال مورد پیگیری قرار داد و در خلال این مدت محققان به جستجوی افزایش میزان روان‌رنجوری، کاهش میزان خودآگاهی و دیگر تغییرات شخصیتی در نمونه‌ها بودند.
این را می‌دانیم که تغییرات شخصیتی و رفتاری با بیماری آلزایمر همراه است. مراقبان بیماران از تحریک‌پذیری، نوسان خلقی، یا فقدان انگیزش در بیماران خود خبر می‌دهند، که همگی آنها بر کیفیت زندگی این بیماران دارای تأثیرات منفی هستند.
این موارد مقیاس‌های بالینی تشخیص بیماری محسوب می‌شوند،  اما این موضوع که این تغییرات پیش از آغاز زوال عقل بروز می‌کنند، به عنوان یک پیامد آسیب‌شناسی مغز که بیماری و بروز آن سال‌ها قبل از تشخیص رسمی مشخص می‌کند ظاهر می‌شوند، یا اینکه تغییرات شخصیتی فقط ریسک فاکتورهای مستقل برای بیماری هستند، به عنوان موضوعی محل مناقشه باقی مانده است.

شخصیت همانی که پیش از آغاز بیماری بوده باقی می‌ماند
برای مطالعۀ جدید، 2046 نمونه از "مطالعۀ طولی سالخوردگی بالتیمور" گردآوری شدند. از این تعداد 45.5 درصد زن بودند و میانگین سنی نمونه‌ها 62 سال بود.
در طول دورۀ پیگیری مطالعه اندکی بیش از 5 درصد نمونه‌ها دچار اختلال شناختی خفیف (MCI) و 12.5 درصد آنان به زوال عقل مبتلا شدند. اکثزیت این تعداد دچار بیماری آلزایمر بودند.
MCI توصیف کنندۀ سطحی از نزول شناختی است که دامنگیر سالخوردگان می‌شود. اگرچه MCI آنقدر جدی نیست که در عملکرد زندگی روزمره مبتلایان به آن اختلال ایجاد کند، در عین حال یک پیش‌بینی کنندۀ قوی برای بیماری آلزایمر محسوب می‌شود.
پروفسور تراچیانو و همکارانش از "فهرست شخصیتی تجدید نظر شده" برای ارزیابی تغییرات در ویژگی‌های شخصیتی که توسط خود نمونه‌ها مشاهده و گزارش شده بود استفاده کردند.
پرسشنامه پنج بعد مختلف شخصیتی را ارزیابی می‌کرد: "روان‌رنجوری، افراط‌‌‌‌ گرایی، باز بودن، توافق‌پذیری و خودآگاهی."
محققان "دامنه‌ها" یا شیب‌هایی را که غییرات شخصیتی را در گذر زمان مشخص می‌کردند مورد بررسی قرار دادند و مسیرهای پیموده شده توسط آنهایی را که دچار زوال عقل یا MCI شدند با نمونه‌های دارای ویژیگ‌های شناختی سالم مقایسه کردند.
بعد از تنظیم مطالعه برای عواملی مثل جنس، سن، نژاد و میزان تحصیلات، محققان پی بردند که "تغییر شخصیت ... بین دو گروه بیماران دچار آلزایمر و بیماران غیر مبتلا به اختلالات شناختی قابل ملاحظه نیست."
وقتی نمونه‌ها با افراد سالم مقایسه شدند، آنهایی که دچار اختلال شناختی خفیف شدند تغییرات شخصیتی نداشتند.
به عبارت دیگر مطالعه پی می‌برد که شخصیت مردم دچار بیماری آلزایمر پیش از آغاز بیماری بدون تغییر باقی می‌ماند.
پروفسور تراچیانو می‌گوید:
"ما بعداً پی بردیم که شخصیت حتی در طول چند سال پیش از آغاز اختلال شناختی خفیف پایدار باقی می‌ماند."
به علاوه مطالعه به شواهد موجود اضافه می‌شود که نشان می‏‌دهند برخی روندهای شخصیتی مثل میزان بالای روان‌رنجوری می‌تواند ریسک زوال عقل را افزایش دهد.
محققان می‌نویسند که نتایج "شواهدی بر علیه فرضیۀ علیت معکوس" فراهم می‌آورند. این فرضیه به این احتمال می‌پردازد که تغییرات شخصیتی مثل ایجاد پلاک املوئید در مغز یکی از پیامدهای آسیب‌شناسی عصبی آلزایمر است.
اما یافته‌های مطالعه به این ایده قوت می‌بخشد که برخی صفات شخصیتی همراه بیماری آلزایمر در واقع ریسک فاکتورهای مستقل برای این بیماری هستند تا اینکه از جملۀ پیامدهای آن باشند.

نقاط قدرت و ضعف مطالعه
در صحبت راجع به جنبه‏های قدرت مطالعه پروفسور تراچیانو می‌گوید، "خلاف تحقیقات پیشین این مطالعه جنبه‌های متنوع داده‌‏های خودارزیابی جمع‌آوری شده در طول 36 سال تا پیش از ابتلاء نمونه‌ها به هر گونه علایم زوال عقل را مورد بررسی قرار می‌دهد."
گذشته از دورۀ طولانی پیگیری مطالعه، محققان تعداد قابل توجه نمونه‌ها و "ارزیابی بالینی و شخصیتی عمقی" را از موارد قدرت مطالعه ارزیابی می‌کنند.
به هر جهت آنها به برخی محدودیت‌های مطالعه نیز آگاهی دارند. به عنوان مثال نمونه‌های مطالعه محدود و منحصر به مردم دارای تحصیلات عالی بود.
همچنین نمونه‌هایی که در طول دورۀ طولانی پیگیری مطالعه دچار زوال عقل نشدند گرایشی به قرار داشتن در گروه‌های سنی جوان‌تر نشان می‏‌دادند، بنابراین محققان می‌پذیرند که امکان ابتلا این گروه از نمونه‌ها به زوال عقل در آینده وجود دارد.
در نهایت محققان می‌نویسند، برخی صفات شخصیتی ممکن است مردم را نسبت به آسیب‌شناسی مغز که وجه مشخصۀ بیماری آلزایمر است انعطاف‌پذیرتر کند.

Source:
Alzheimer's disease: When does personality start to change?
By Ana Sandoiu
Published: Fri 22 September 2017