خون اژدهای کومودو می‌تواند به ساخت آنتی‌بیوتیک‌های جدید کمک کند

• هانر وایتمن
• ترجمة محمدقاسم رافعی

هر ساله فقط 23000 نفر در ایالات متحد آمریکا بر اثر عفونت‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌های فعلی می‌میرند که این موضوع نیاز چاره‌ناپذیر نسبت به توسعة داروهای ضد میکربی جدید را برجسته می‌کند. یک مطالعة جدید نشان می‌دهد که چطور خون اژدهای کومودو می‌تواند در رسیدن به این مهم کمک کند.
نویسندة همکار مطالعه، مونیک وان هوک / Monique van Hoek از دانشکدة بیولوژی سیستم‌ها در دانشگاه جُرج میسن در مناساس، و همکارانش اخیراً یافته‌های خود را در نشریة NPJ بیوفیلمز و میکروبیومز / NPJ Biofilms and Microbiomes منتشر کرده‌اند.
مقاومت آنتی‌بیوتیکی - که بر مبنای آن میکرب‌ها در برابر داروهایی که زمانی آنها را نابود می‌کردند مقاوم شده‌اند - امروزه به یکی از بزرگ‌ترین‌ تهدیدها برای بهداشت عمومی تبدیل شده است.
بر مبنای اعلام مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، هر ساله دستکم 2 میلیون نفر در ایالات متحد آمریکا به باکتری‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مبتلا می‌شوند، و حداقل 23000 نفر در نتیجة این روند جان خود را از دست می‌دهند.
باکتری کلوستریدیوم دیفیسیل، یکی از خطرناک‌ترین این باکتری‌ها، سالانه مسؤول حدود 250000 مورد عفونت و 14000 مورد مرگ و میر است.
اگرچه استفادة بیش از حد و کاربرد غلط آنتی‌بیوتیک‌ها محرک‌های اصلی مقاومت مزبور هستند، این واقعیت که در طول 30 سال اخیر آنتی‌بیوتیک‌های جدیدی توسعه داده نشده‌اند کمک کننده نبوده است. تکیه بر داروهای واحد در زمانی طولانی این فرصت را برای میکرب‌ها فراهم کرده است که تکامل پیدا کنند و از چنگال داروهایی که زمانی باعث مرگ آنها می‌شدند بگریزند.
با هشدار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، که ما در آستانة ورود به "عصر پساآنتی‌بیوتیک" قرار داریم مسابقه‌ای برای یافتن آنتی‌بیوتیک‌های جدیدی که بتوانند به مقابله با عفونت‌های مقاوم در برابر داروها بپردازند شروع شده است.
مطالعة جدید وان هوک و همکارانش به اژدهای کومودو به مثابة یک منبع محتمل برای چنین هدفی نگاه می‌کند.

آنتی‌بیوتیک ملهم از اژدهای کومودو
اژدهای کومودو نوعی سوسمار بزرگ است که در 5 جزیره از مجموعة جزایر اندونزی یافت می‌شود: کومودو، رینکا، فلورس، جیلی مونتاگ، و پادار.
کومودو بزرگ‌ترین سوسمار زندة روی زمین است که می‌تواند تا 3.5 متر رشد کند. در هر حال، این موضوع تنها شاخصه‌های بی‌همتا بودن کومودو نیست. بر مبنای نظر وان هوک و تیمش، این خزنده علی‌رغم خوردن گوشت فاسد و داشتن بزاق پر از میکرب‌های مضر، به ندرت بیمار می‌شود.
محققان می‌گویند این ویژگی ناشی از وجود نوعی پپتید به نام VK25 است که در خون اژدهای کومودو وجود دارد، که محققان آن را از خون یکی از این خزندگان که در پارک حیات وحش تمساح سنت آگوستین در فلوریدا نگه‌داری می‌شود جدا کردند.
در آنالیز دقیق این پپتید، تیم تحقیق دریافت که مادة مزبور دارای ترکیبات ملایم ضد میکربی است و توانایی پیشگیری از بیوفیلم‌ها را دارد. بیوفیلم‌ها میکروارگانیسم‌هایی هستند که با هدف محافظت از خود به یکدیگر می‌چسبند. آنها اغلب در زخم‌ها دیده می‌شوند.
محققان دو آمینو اسید موجود در VK25 را با هدف مؤثرتر کردن آنها بازآرایی کردند. این کار به توسعة یک ویرایش صناعی تازه از پپتید منجر شد که محققان آن را DRGN-1 نام‌گذاری کردند.
وان هوک می‌نویسد: "پپتید ترکیبی DRGN-1 یک پپتید طبیعی اژدهای کومودو نیست؛ این ماده برای قوی‌تر شدن هم به معنی توان و هم به معنی پایداری آن دگرگون شده است."

DRGN-1 باکتری‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها را در موش‌ها کشت
در مرحلة بعد تیم تحقیق DRGN-1 را روی موش‌های مجروحی که با دو عفونت باکتریایی مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک آلوده شده بودند آزمایش کرد: سودوموناس آئروجینوزا و استافیلوکوکوس آؤرئوس. پپتید پیش از کشتن دو گونة باکتری به بیوفیلم‌های روی زخم حمله و آنها را نابود کرد. این کار به سریع‌تر شدن فرآیند التیام زخم منجر شد.
محققان اکنون برنامه‌ای برای آزمایش پتانسیل DRGN-1 به عنوان یک محصول موضعی ضد زخم برای حیوانات دارند، اما آنها امیدوارند که این پپتید بتواند به ایجاد آنتی‌بیوتیک‌های جدید برای استفاده در انسان منجر شود.
مونیک وان هوک می‌گوید:
"پپتیدهای ضد میکربی ترکیبی رویکردی تازه برای غلبة بالقوه بر میکرب‌هایی هستند که نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های مرسوم مقاوم شده‌اند. پپتیدهای ضد میکربی که ما روی آنها دست گذاشته‌ایم نمایانگر میلیون‌ها سال تکامل در محافظت سیستم ایمنی از عفونت‌های خطرناک هستند."