چگونه مغز اطلاعات ذهن ناخودآگاه را به تفکر آگاهانه تبدیل می‎کند؟

• آنا ساندویو
• ترجمه هامیک رادیان

بسیاری از ما متوجه این موضوع شده‎اند که به نظر می‎رسد بهترین ایده‎ها زمانی که زیر دوش هستیم به فکرمان می‎رسند یا پاسخ پرسشی مشکل را زمانی پیدا می‎کنیم که کمترین توجه ما معطوف به آن است.
بخش بزرگی از مطالعات علم اعصاب به این موضوع اشاره کرده‌اند که مغز در زمان موسوم به اوقات فراغت یا وضعیت بیکاری خود - زمانی که در آن به نظر می‎رسد مغز ابداً به چیزی فکر نمی‌کند - کار بسیار زیادی انجام می‎دهد، و اینکه این زمانی است که مغز بیشترین کار خود را برای پیدا کردن راه حل برای مشکلات بغرنج انجام می‎دهد.
به مرور زمان و پیشرفت علم مغز و اعصاب، بیشتر و بیشتر برای محققان مسجل شد که زیگموند فروید حق داشت و ذهن، و نیز مغز، در ناخودآگاه کار می‎کنند. در واقع برای ما ایمن‎تر خواهد بود اگر بگوییم آنچه زیر عنوان خودآگاهی شناخته می‎شود در واقع قلۀ کوه یخی بسیار بزرگ‎تر است که به شکلی عمیق در آب‎های ناخوآگاه غوطه‌ور است.
اما زمان دقیقی که در آن اطلاعات برای ما در حیطۀ شناخت قرار می‎گیرند – یا هنگامی که "نوک کوه یخ" از آب بیرون می‎زند، و ناخودآگاه به خودآگاه تبدیل می‎شود - از دیدگاه علم اعصاب به نحوی از جملۀ اسرار باقی مانده است.
به عبارت دیگر ما هنوز نمی‎دانیم که چه وقت آن لحظۀ رضایت‎بخش روشنگری "آهّا!" نمود پیدا می‌کند یا بیولوژی پشت آن چیست. این، دلیلی شد تا تیمی از محققان دانشگاه کلمبیا در نیویورک، در صدد برآیند تا در مورد این لحظۀ خاص به شکل دقیق تحقیق کنند.
محققان توسط دکتر مایکل شادلین / Michael Shadlen از انستیتو رفتار ذهن مغز مورتیمر بی. زوکرمن دانشگاه کلمبیا رهبری شدند و یافته‎های مطالعه در نشریۀ "بیولوژی کنونی" منتشر شده است.

فرضیه
دکتر شادلین و همکارانش کار خود را با یک فرضیۀ جالب شروع کردند، فرضیه‎ای که حاصل کار پیشین آنها در مورد فرآیند نوروبیولوژیک درگیر در تصمیم‎گیری بود.
همچنان که نویسندگان مطالعه توضیح می‎دهند، تحقیقات انجام شده بر روی میمون‎ها و نیز انسان نشان می‎دهد که بسیاری از تصمیمات ما در زمانی شکل می‎گیرند که مغز "احساس" می‎کند انگار اطلاعات کافی را گردآوری کرده است، یا زمانی که سطح دقیقی از اطلاعات روی هم انباشته شده‎اند.
این فرآیند تصمیم‎گیری در زمانی که مغز شواهد کافی را گردآوری کرده است نام "انباشت شواهد محدود" را با خود یدک می‎کشد. رسیدن به این آستانه مهم است، اگرچه مغز تمامی اطلاعات در دسترس را مورد استفاده قرار نمی‎دهد، مقدار مورد نیاز از آن را برای یک تصمیم‎گیری سریع و با وجود این دقیق به کار می‎برد.
محققان در اندیشه‎اند که آیا این آستانه در عین حال مسؤول آن لحظۀ "یافتم!" نیز است یا خیر.
به روایت دکتر شادلین، "آیا می‎توان لحظه‎ای را که مغز باور می‎کند که شواهد کافی را گردآوری کرده است با آگاهی فرد از تصمیم‎گیری گره زد – آن لحظۀ مهم "آهّا!"؟

بررسی لحظۀ "آهّا"
برای پاسخ به این پرسش دانشمندان از 5 نفر از مردم خواستند تا یک تکلیف "تمییز جهت" را انجام دهند. در این تکلیف، نمونه‌ها به نقطه‌هایی روی صفحۀ کامپیوتر نگاه می‎کردند. حرکت نقطه‎ها تصادفی و شبیه به حرکت دانه‎های شن بود وقتی که دستخوش باد می‎شوند. از نمونه‎ها خواسته شد تا مسیر حرکت نقطه‎ها را مشخص کنند.
لحظه‎ای که آنها "تصمیم" می‎گرفتند تا مسیر نقطه‎ها به کدام طرف به نظر می‎رسد که باشد به عنوان لحظۀ معادل "آهّا!" تلقی می‎شد.
در مرکز صفحه یک نقطۀ ثابت و یک ساعت قرار داشت. صفحۀ نمایش همچنین دو "گزینۀ انتخاب" موسوم به چپ یا راست داشت و اینها نشان دهندۀ مسیرهایی بودند که نمونه‎ها مجبور بودند در مورد حرکت نقطه‎ها تصمیم بگیرند.
کمی پس از اینکه نقطه‌ها از حرکت بازمی‎ماندند، نمونه‎ها از یک قلم دستی الکترونیک برای حرکت دادن مکان‎نما در مسیری که فکر می‎کردند نقطه‎ها در حرکت بوده‎اند استفاده می‎کردند.
برای تعیین زمان انجام تصمیم‎گیری، محققان از تکنیکی به نام "زمان‌سنجی روانی" استفاده کردند که بدین معنی بود که پس از اینکه نمونه‎ها تصمیم خود را می‎گرفتند از آنها خواسته می‎شدند تا ساعت را به نقطه‎ای برگردانند که احساس می‌کردند در آن تصمیم خود را گرفته بودند.
دکتر شادلین می‎گوید: "لحظۀ نشان داده شده توسط نمونه‎ها - این زمان‌سنجی روانی - کاملاً ذهنی بود؛ این زمان صرفاً به تخمین خود آنها در مورد مدت زمان صرف شده برای رسیدن به تصمیم خود بستگی داشت. و از آنجا که این موضوع صرفاً ذهنی بود، از نقطه‌نظر اصول معتبر محسوب نمی‌شد."

لحظۀ "آهّا" شبیه تصمیم گرفتن است
به هر جهت با استفاده از یک مدل ریاضی، دانشمندان توانستند این زمان تصمیم ذهنی را به فرآیند انباشت شواهد محدود گره بزنند.
زمان‎های تصمیم‎گیری ذهنی با آنچه دانشمندان به عنوان آستانۀ انباشت شواهدی تعیین کرده بودند که به آنها امکان می‎داد تا انتخاب‎های چهار نفر از پنج نمونه را پیش‎بینی کنند به خوبی مطابقت داشت.
دکتر شادلین توضیح می‎دهد: "اگر زمان گزارش شده توسط نمونه‌ها معتبر بود، ما استدلال می‎کردیم که پیش‎بینی دقت تصمیم ممکن است.
ما بر مبنای مطالعات پیشین، از نوعی ترفند ریاضی استفاده کردیم، که نشان می‎داد که سرعت و دقت تصمیمات توسط یک عملکرد مغزی به هم گره خورده‎اند." این "ترفند ریاضی" مدل انباشت شواهد بود.
دکتر مایکل شادلین می‌گوید: "اساساً عمل اطلاع آگاهانۀ از یک تصمیم با همان فرآیندی که مغز در خلال کامل کردن تصمیم طی می‎کند مطابقت دارد، حتی اگر تصمیم ساده‎ای مثل این باشد که مکان‎نما به سمت چپ می‎رود یا راست."
به عبارت دیگر این مطالعه نشان می‎دهد که اطلاع آگاهانه از لحظۀ "آهّا" دقیقاً وقتی شکل می‎گیرد که مغز به آن آستانۀ انباشت اطلاعات رسیده است.
محققان می‌گویند، یافته‌های مطالعه بینش درونی منحصر به فردی از بیولوژی خودآگاهی ایجاد می‎کند، و ما را به درک بنیان بیولوژیک تصمیم‎گیری، اخلاقیات، و در کل، ذهن انسان نزدیک‎تر می‎کند."

• در متن "eureka!" به معنی "یافتم" آمده است و اشاره به فریاد ارشمیدس در هنگامی دارد که در زمان استراحت در "وان حمام" به موضوع تغییر وزن احجام در آب پی می‎برد و سرمست از این یافته برهنه و "یافتم" گویان به میان جماعت می‌رود. توضیح مترجم

Source:
How does the brain turn unconscious information into conscious thought?
By Ana Sandoiu
Published: Thu 27 Jul 2017