• تیم نیومن
• ترجمه هامیک رادیان
تحقیق جدید نشان میدهد که وقتی ما به داستانی گوش میدهیم، چنین به نظر میرسد که الگوهای مغزی ما فراتر از فرهنگ و زبان عمل میکنند. شاید رمزی جهانشمول وجود دارد که مبنای حس کردن روایتها است.
داستانگویی و گوش دادن به داستان نوعی سرگرمی است که در تمامی فرهنگ‌ها وجود دارد. از رمانهای جنایی گرفته تا داستانهای ساعت خواب و از افسانههای نیاکان تا عاشقانه‌های پرشور، نوع انسان به کتاب خوب عشق میورزد.
ما همگی به ایدههای داستانها آشنا هستیم اما این فرآیندهای در حال کار درون مغز ما پیچیده‌تر از چیزی هستند که به نظر میرسند.
دنبال کردن روایت و درک معانی و زمینهها و همچنین فعل و انفعال علل و اثرات در گذر زمان، مستلزم تحرک شناختی چالشبرانگیزی است.
علم اعصاب در یافتن اینکه کدام نواحی مغز به ما در درک پارههای کوچکتر زبان - کلمات و جملات - کمک میکنند، پیشرفت‌هایی داشته است اما هنوز تا رسیدن به درک اینکه مغز چگونه به درک روایت توفیق می‌یابد راه درازی باقی است. دنبال کردن یک داستان مستلزم انباشت مداوم معانی است.
داستانگویی و مغز
اخیراً گروهی از پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC) در لس آنجلس مطالعهای را برای تحقیق در مورد شبکه‌های مغزی درگیر در فهم داستان طراحی کردند. یافتههای این مطالعه در نشریۀ "نقشهبرداری مغز انسان" منتشر خواهد شد.
به طور مشخص‌تر باید گفت، محققان می‌خواستند بدانند که آیا داستانی واحد وقتی به زبانهای مختلف روایت می‌شود نواحی یکسانی را در مغز داستانگویان بومی همان زبان‌ها فعال می‌کند یا خیر.
گذشته از این آنها بر آن بودند تا ببینند که آیا میتوانند با آنالیز صرف فعالیت مغز تعیین کنند کدام داستان خاص که به هیچ وجه شاهکار هم نیست، توسط نمونهها مطالعه می‌شود.
تیم تحقیق توسط دکتر مرتضی دهقانی / Morteza Dehghani، از "انستیتو مغز و خلاقیت" در USC رهبری شد. با استفاده از نرمافزار توسعه یافته توسط "انستیتو فناوری‌های خلاقه" USC، تیم تحقیق به غربالگری در میان 20 میلیون پست وبلاگ شامل داستانهای بازگفته از سوی اشخاص اقدام کرد.
محققان این مخزن عظیم داستان را به فقط 40 مورد تقلیل دادند که همگی آنها شامل سرفصلهای شخصی مثل پشت سر گذاشتن روند طلاق یا دروغ‌گویی بودند. این داستانها در مرحلۀ بعد به پاراگرافهایی شامل حدود 150 کلمه فشرده شدند. در مرحلۀ بعد داستانهای مزبور توسط مترجمان از انگلیسی به فارسی و چینی ماندارین ترجمه شد.
در کل 90 نمونۀ آمریکایی، چینی و ایرانی تبار در هنگامی که مغز آنها توسط اسکنهای MRI کاربردی تصویربرداری میشد، مشغول خواندن داستانها شدند.
تیم تحقیقی USC از ماشین فراگیری برش کناره و تکنیکهای آنالیز متن شامل آنالیزی دربرگیرندۀ 44 میلیارد طبقهبندی "مهندسی معکوس" دادههای اسکنها استفاده کرد.
به این طریق محققان قادر بودند تا صرفاً از طریق اندازهگیری فعالیت‌های مغز تعیین کنند که هر فرد خواننده در هر یک از سه زبان در حال گوش دادن به کدام داستان است. به عبارت دیگر، محققان در همان حال که نمونهها مشغول خواندن داستان بودند، آنها را مورد ذهن‌خوانی قرار میدادند.
دکتر مرتضی دهقانی میگوید، "حتی با توجه به این تفاوتهای ساختاری در زبان‌ها، که باید در مسیرهای متفاوتی خوانده شوند یا دارای الفبای کاملاً متفاوتی نسبت به یکدیگر هستند، هنوز وقتی ما به پردازش روایت اقدام میکنیم چیزی همه‌شمول در مورد آنچه در مغز میگذرد وجود دارد."
این الگوها در کجا یافت می‌شوند؟
الگوهای متمایز خلق شده در ذهن خوانندگان در ناحیه‌ای به نام شبکۀ حالت پیشفرض اندازهگیری شد. این ناحیه تعدادی از بخشهای متصل شامل قشر پریفرونتال میانی، لوب پاریتال پایینی، قشر سینگیولت عقبی، فرماسیون هیپوکامپال، و قشر جانبی موقت را شامل میشد.
از نظر تاریخی شبکۀ حالت پیشفرض گمان میرفت که نوعی عملکرد رانش خودبخودی در مغز باشد وقتی که مغز در حال استراحت بسر میبرد و مشغول به تفکر متمرکز نیست. به هر جهت در طول سالهای اخیر مطالعات نشان دادهاند که موضوع ممکن است بدین قرار نباشد.
مطالعات پیشین عنوان میکنند که شبکۀ حالت پیشفرض وقتی فعال می‌شود که ذهن در حال استراحت به نظر میرسد - برای مثال هنگامی که در جستجوی یک روایت است، در حال بازیابی خاطرات خودزندگینامهای بسر میبرد، و بر روش تفکر ما در پیوند با گذشته، حال و آینده، و روابط ما با دیگران تأثیر میگذارد.
نویسندۀ همکار مطالعه جوناس کاپلان / Jonas Kaplan، گفت، "یکی از بزرگترین اسرار علم اعصاب چگونگی خلق معنی از جهان توسط ما است. داستانها ریشهای عمیق در هستۀ طبیعت ما دارند و به ما در خلق این معنی کمک میکنند."
این مطالعه و مطالعات نظیر آن ما را یک گام به فهم این موضوع نزدیک‌تر میکنند که ما چگونه شاهکاری چنین بغرنج را به سادگی و به شکل یکپارچه عرضه میکنیم.
Source:
Reading stories creates universal patterns in the brain
By Tim Newman
Published: Sat 7 October 2017
نظرات (0)