• تیم نیومن
• ترجمۀ هامیک رادیان
در یک مطالعۀ جدید دو نظریۀ امانوئل کانت / Immanuel Kant در مورد تجربۀ زیبایی مورد ارزیابی قرار گرفت. جمع‌بندی مطالعه این است که زیبایی را باید از چشم بیننده جُست، اما بیننده برای شناختن قدر زیبایی باید دارای تفکر باشد.
زیبایی اصطلاحی فرّار است. بسیاری از ما زیبایی را در یک ساحل استوایی یا طلوع آفتاب می‌بینند، در حالی که دیگران آن را در مکانهای کمتر محتمل جستجو می‌کنند. در هر حال، ما همگی زیبایی را به نوعی در چشمانداز میبینیم.
در قرن هیجدهم فیلسوف آلمانی، امانوئل کانت برخی نظریهها را در مورد زیبایی مطرح کرد - در واقع کانت هنوز نقطۀ شاخص این مبحث تلقی می‌شود. کانت این نظریه را مطرح کرد که زیبایی نیازمند تفکر است، اما لذت مبتنی بر لذت جسمانی هرگز نمیتواند زیبا باشد.
اگرچه این ادعاها در ارزش صورت، به نظر می‌رسد که رویکرد علمی را به چالش می‌کشد، مطالعۀ منتشر شده در "بیولوژی کنونی" به نوعی در مسیر آزمایش آنها گام برمیدارد.
این مطالعۀ جدید و جذاب توسط دنیز پلی / Denis Pelli و ائن بریلمان / Aenne Brielmann در بخش روان‌شناسی دانشگاه نیویورک انجام شد.
ارزیابی تئوریهای کانت
62 نفر در مطالعه شرکت داده شدند. از نمونه‌ها خواسته شد میزان لذت خود را از دیدن یک تصویر، خوردن یک آب نبات یا لمس یک خرس عروسکی، درجهبندی کنند. طیفی از تصاویر به نمونههای مطالعه داده شد: برخی از آنها زیبا بودند، بعضی فقط خوب بودند و برخی خنثی (برای مثال، تصویر یک پارۀ ابر یا یک صندلی در کاتالوگ مبلمان). زیبایی هر تصویر و شیء از یک تا چهار نمرهدهی می‌شد.
بعد از پایان دور اول آزمون، از نمونه‌ها درخواست شد تا یک بار دیگر برای تصاویر نمره تعیین کنند، اما این بار نمونه‌ها با استفاده از یک تکلیف دیگر دچار پریشان‌ذهنی می‌شدند. تکلیف دوم شامل گوش دادن به یک سری حروف بود، و از نمونه‌ها خواسته می‌شد تا اگر همان حرفی را می‌شنیدند که دو حرف پیشتر شنیده بودند، تکمهای را فشار دهند - تکلیفی که انجام آن به تمرکز حواس شدیدی نیاز دارد.
وقتی دادههای نمرات زیبایی آنالیز شد، تیم تحقیق پی برد که اگرچه واکنش نسبت به تصاویر نازیبا تغییری نکرده بود، تصاویر زیبا وضعیت دیگری داشتند. تصاویری که در آزمایش غیر پریشان اولیه در گروه دارای زیبایی نمرهدهی شده بودند در طول انجام تکلیف توأم با پریشانی، به عنوان تصاویر کمتر زیبا درجهبندی شدند.
روان‌شناسان جمع‌بندی می‌کنند که حق با کانت است: زیبایی به تفکر نیاز دارد
دومین نظریۀ کانت نیز مورد آزمون قرار گرفت. کانت مدعی بود که لذت جسمانی هرگز نمیتواند زیبایی قلمداد شود، اما حدود 30 درصد نمونه‌ها گفتند که آنها هنگام خوردن آب نبات یا لمس نرمی خرس عروسکی زیبایی را تجربه کردهاند.
آیا لیسیدن آب نبات می‌تواند زیبا باشد؟
این یافتۀ دوم به چشم محققان شگفتآور می‌نمود، بنابراین آنها آن را با آزمایش دیگری پیگیری کردند. محققان از نمونههایی که تجربۀ خود از لیسیدن آب نبات را با "بلی قاطعانه" زیبا دانسته بودند خواستند تا پاسخهای خود را توضیح دهند. محققان در مورد پاسخ نمونه‌ها مینویسند، «اغلب آنها میگفتند که لیسیدن آب نبات برای آنها دارای معانی شخصی است، مثل خاطرۀ علایق دوران کودکی. یکی از نمونه‌ها گفت، "البته، همه چیز می‌تواند زیبا باشد.»
اگرچه مطالعه با استفاده از حجم کوچکی از نمونه‌ها انجام شد، نتایج آن جذابند و طیفی از پرسش‌ها را مطرح می‌کنند که باید پاسخ آنها را یافت. بر مبنای اعلام پژوهشگران آنها برنامهای برای مطالعات بیشتر با طرح این پرسش‌ها دارند: "آیا مردمانی هستند که قادر به تجربۀ زیبایی نباشند؟ زیبایی چه نقشی در تصمیمگیری بازی میکند؟ آیا حس زیبایی برای خلاقیت ضروری است؟ و آیا زشتی نقطۀ مقابل زیبایی است یا بُعد جداگانهای محسوب می‌شود؟"
تحقیقات بسیار بیشتری نیاز است تا بتوان به جمع‌بندی قاطعی در مورد مبحث سحاب گونهای همانند زیبایی رسید. در هر حال جانب امن این است که هر آن کس که مایل به تجربه کردن زیبایی است باید آن را بدون انجام همزمان تکالیف چالش برانگیز شناختی امتحان کند.
بریلمان میگوید: "یافتههای ما نشان میدهند که خیلی چیزهای دیگر غیر از هنر میتوانند زیبا باشند - حتی آب نبات. اما برای نهایت لذت، هیچ چیز زیبایی نامشوش را خدشهدار نمیکند."
Source:
medicalnewstoday.com
To experience beauty, we need to think
Written by Tim Newman
Published: Thu 11 May 2017
نظرات (0)