عدم تحقق پتانسیل وجودی کودکان بر اثر فقر زیاد و کمبود رشد

• ایوت بریزیر
• ترجمة نادر اکبری

سری مقالات منتشر شده در لنست / The Lancet می‌گویند یک‌چهارم کودکان دنیا به دلیل تنگدستی و بازماندن از رشد قادر به تحقق پتانسیل کامل وجودی خود نیستند.
اکنون کودکان بیشتری به بزرگسالی می‌رسند، اما در حدود 43 درصد آنها در کشورهای فقیر و دارای درآمد متوسط در خطر عدم تحقق کامل پتانسیل وجودی خود قرار دارند.
محققان تحقیق موسوم به سری رشد در اوایل کودکی / Series on Early Childhood Development، فراخوانی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حمایت از رشد کودکان در سال‌های اول عمر می‌دهند، و آن را یک "سرمایه‌گذاری خردمندانه" می‌نامند.
وقتی ظرفیت بالقوة رشد کودکان محقق نمی‌شود، قابلیت بهره‌وری آنها در بزرگسالی می‌تواند تا 25 درصد کاهش یابد، و هزینة دولت در درازمدت ممکن است تا دو برابر مقداری شود که به صورت متعارف در مراقبت‌های ملی بهداشت صرف می‌شود.
مشکلات پیش روی کودکان در سراسر 1000 روز بسیار مهم اول در زندگی از زمان ‌القاء نطفه شروع می‌شود، که شامل شرایط بد بهداشتی و عفونت‌ها و فقدان مراقبت در پرورش و نیروی محرک است.
مطالعه بر نقش مراقبت پرورشی در تواناسازی کودکان برای رسیدن به پتانسیل کامل خود تأکید می‌کند. مراقبت پرورشی نوعی از مراقبت است که به حمایت از تغذیه، بهداشت، امنیت، سلامت و آموزش اولیه می‌پردازد.

نیاز به حمایت پرورشی
اغلب کودکان این نوع مراقبت را از خانوادة خود می‌گیرند، اما فقر، خشونت، وضعیت کاری بد و فقدان سیاست‌های حمایتی می‌تواند مراقبان کودکان را در تقلای برای نیل به مراقبت پرورشی مناسب تنها بگذارد.
سیاست‌هایی که می‌تواند به خانواده‌ها در فراهم کردن این نوع از مراقبت کمک کند شامل تحصیل رایگان در سال‌های اولیه، پرداخت مستمری زایمان و مستمری برای دوران مرخصی پدران، تسهیلات برای شیردهی مادرات و حداقلی از دستمزد است.

تحصیلات اولیة رایگان
کودکانی که وارد دورة پیش‌دبستانی می‌شوند، مخصوصاً آنهایی که برایشان امکانات غذایی و تحصیلی فراهم می‌شود، در دورة دبستان کارآیی بهتری دارند. گزارش می‌نویسد که 2 سال آموزش پیش‌دبستانی رایگان توصیه می‌شود، اما فقط 40 کشور این امکان را برای کودکان فراهم کرده‌اند. 43 درصد کشورها دارای 1 سال تحصیل رایگان یا بیشتر هستند. تقریباً از هر 3 کشور پردرآمد یک کشور امکان تحصیل رایگان برای کودکان پیش‌دبستانی را ندارد.

دستمزد دوران مرخصی
مستمری دورة مرخصی برای والدین فرصت‌هایی برای ایجاد ارتباط و مراقبت از کودکان خردسال فراهم می‌کند. فقط 8 کشور دستمزد مرخصی زایمان را تضمین نکرده‌اند. اغلب کشورها دستکم برای 12 هفته این دستمزد را معادل دو‌سوم حقوق فرد به وی می‌پردازند.
در هر حال، کارکنان بخش‌های غیر دولتی ممکن است از این مزایا برخوردار نباشند. دستمزد دورة مرخصی پدران فقط در 77 کشور وجود دارد.

تسهیلات شیردهی مادران
شیر مادر می‌تواند کودک را در مقابل بیماری محافظت کند و عملکرد شناختی را در او بالا ببرد. در 139 کشور، فرجة شیردهی مادران برای 6 ماه و بیشتر تضمین شده است. در 43 کشور برای این وقفه در کار زنان حقوق پرداخت می‌شود.
مشابهاً، برای این مورد نیز در بخش‌های غیر رسمی تضمینی وجود ندارد، و زنان اماکن کاری که در آنها جایی برای حمایت از شیردهی مادر نیست و یخچالی هم وجود ندارد نمی‌توانند از امکان مزبور سود ببرند.

حداقل دستمزد
وقتی والدین از درآمد پایه برخوردار باشند، کودکان به احتمال بیشتری به مراقبت بهداشتی و تحصیلی دسترسی خواهند داشت. 88 کشور در دنیا دارای سیاست پرداخت دستمزد پایه هستند، اما این لزوماً به معنی تضمین عایدی بیش از 2 دلار در روز نیست، که برای تحقق حمایت کودک توسط والدین خط فقر محسوب می‌شود.
نویسندة سری مقالات، پروفسور لیندا ریختر / Linda Richter از دانشگاه ویت‌واترسند در ژوهانسبورگ می‌گوید:
"میزان بقاء کودکان در حال افزایش است، اما آنها زندگی را در شرایط محرومیت آغاز می‌کنند زیرا حمایت پرورشی به میزان مورد نیاز در اختیارشان نیست. اولویت‌بندی سیاست‌ها، قوانین و تأمین اعتبار مالی برای برنامه‌های رشد اولیة کودکان برای اطمینان از موفقیت کلیدی هستند، زیرا یک محیط سیاسی خلق می‌شود که از مرقبت پرورشی حمایت می‌کند، برای مثال با ایجاد حقوق مرخصی برای زایمان و مرخصی پدران، تحصیلات پیش‌دبستانی رایگان و حمایت از شیردهی مادران."
به نظر می‌رسد برنامه‌هایی مانند ارفاق اولیه / Early Head Start در ایالات متحد آمریکا در حمایت از کودکان مؤثر باشد. به هر حال، در بسیاری از کشورها برنامه‌ها با فقدان منابع و نامطمئن بودن از بودجه مواجه است.
نویسندة همکار سری مقالات، پروفسور گری دارمشتات / Gary Darmstadt از دانشکدة پزشکی دانشگاه استنفورد در مورد اولویت قرار گرفتن مراقبت‌های پرورشی در سراسر جهان فراخوان می‌دهد. وی می‌گوید: "هزینة بی‌عملی بسیار زیاد است."

اثرات کمبود رشد و فقر بیش از حد
قرار گرفتن در معرض شرایط بازدارندة رشد و فقر بیش از حد با رشد تحصیلی و شناختی کمتر و در نهایت، با سلامت کمتر و درآمد پایین‌تر در دوران بزرگسالی مرتبط شناخته شده است. کوتاهی قد وقتی رخ می‌دهد که طول قد کودک زیر استانداردهای پذیرفتة رشد باشد که به طور معمول وابسته به تغذیة ناکافی است.
در سال 2014 میلادی، 43 درصد کودکان در کشورهای فقیر و کم‌درآمد در خطر کمبود رشد وابسته به کوتاهی قد و فقر بیش از حد قرار داشتند. در منطقة جنوب صحرای آفریقا، این رقم 66 درصد، در جنوب آسیا 55 درصد، و در منطقة کارائیب و آمریکای جنوبی 18 درصد بود.
در عین حال نیاز به تغذیة بهتر برای مادران و کودکان خردسال، مراقبت از بهداشت روانی مادران، و راهکارهایی برای حفاظت از کودکان در مقابل خشونت و بدرفتاری وجود دارد.
اگرچه سرویس‌های بهداشتی برای کمک به کودکان در معرض خطر خوب مکان‌یابی شده‌اند، همکاری بین بخشی بیشتری مورد نیاز است. نهادهای محافظت اجتماعی، تحصیلی و بهداشتی باید همکاری‌های نزدیک‌تری با یکدیگر داشته باشند.
در یک تفسیر مرتبط، دکتر مارگارت چان / Margaret Chan، مدیر کل سازمان بهداشت جهانی (WHO)، آنتونی لیک / Anthony Lake، مدیر اجرایی بنیاد کودکان سازمان ملل (UNICEF) و کیت هنسن / Keith Hansen، معاون ریاست سازمان رشد انسانی در بانک جهانی می‌نویسند که فقط کودکان کشورهای فقیر با این مشکلات رودررو نیستند. در کشورهای دارای درآمد متوسط و پردرآمد نیز، آنهایی که در خانواده‌های محروم رشد می‌کنند در معرض خطر قرار دارند.
آنها همچنین برای ایجاد سیستم‌های قوی‌تر در کمک به جمعیت‌های آسیب‌پذیر برای مقابله با بلایای طبیعی، تضادها، خشونت و شکنندگی فراخوان می‌دهند./