سرکوب آنتی‌اکسیدان‌، سلول‌‌های سرطان پانکراس را ریشه‌کن می‌کند

هانا نیکولز
ترجمة نادر اکبری

تحقیق تازه آشکار می‌کند که یک درمان دارویی نو – که سرکوب یک پروتئین تقویت کنندة آنتی‌اکسیدان‌ها را تقلید می‌کند – سلول‌های سرطانی پانکراس را می‌کشد.
بر مبنای گفتة انجمن سرطان آمریکا حدود 53070 نفر مبتلا به سرطان لوزالمعده در سال 2016 در آمریکا تشخیص داده خواهند شد و در حدود 41780 نفر بر اثر این بیماری خواهند مرد. سرطان پانکراس حدود 3 درصد کل سرطان‌ در ایالات متحد آمریکا را شامل می‌شود و مسؤولیت حدود 7 درصد مرگ‌های ناشی از سرطان را بر عهده دارد.
سرطان پانکراس ناشی از رشد کنترل نشده و غیر متعارف سلول‌های سرطانی در لوزالمعده است.
یک تیم تحقیق در لابراتوار کولد اسپرینگ هاربر (CSHL) در نیویورک دریافته است که کاهش میزان آنتی‌اکسیدان‌ها در سلول‌های پانکراتیک می‌تواند به نابودی آنها کمک کند. این استراتژی جدید برای ریشه‌کن کردن سلول‌های سرطان پانکراس ممکن است درهای تازه‌ای را برای درمان این بیماری جدی که در آن کمتر از 5 درصد بیماران شانس بقاء 5 ساله دارند، بگشاید.
"آنتی‌اکسیدان" به یک شعار عام که همه در آن به چشم درمانگر همة عوامل ناخوشی‌زا نگاه می‌کنند تبدیل شده است؛ باور عمومی بر آن است که افزایش میزان آنتی‌اکسیدان‌ها رشد سلول‌های سرطانی را متوقف می‌کند.
در واقعیت اگرچه آنتی‌اکسیدان‌ها به فعل و انفعال با رادیکال‌های آزاد و خنثی کردن آنها می‌پردازند و مانع آسیب رسانیدن آنها می‌شوند، شواهد در دسترس اندکی در مورد پیشگیری از سرطان توسط آنتی‌اکسیدان‌ها وجود دارد.
به علاوه آزمون‌ها دریافته‌اند که افراد گیرندة مکمل‌های آنتی‌اکسیدان در طول درمان سرطان فرجام بدتری داشته‌اند، مخصوصاً اگر سیگاری بوده باشند.

آیا افزایش میزان آنتی‌اکسیدان‌ها بیشتر از سود، ضرر دارد؟
در یک سری آزمایش‌های ترکیبی محققان CSHL در سلول‌های پانکراتیک که در وضعیت غیر نرمال یا بدخیم قرار دارند، افزایش میزان آنتی‌اکسیدان‌ها بیش از آنکه سودمند باشد مضر بوده است.
در سلول‌های سالم مقدار اکسیداسیون و آنتی‌اکسیداسیون مواد به طور دقیق در همة سلول‌ها به حالت متعادل حفظ می‌شود.
در هر حال، در سلول‌های سرطانی تکثیر یابنده – که به سرعت از نظر تعداد افزایش می‌یابند – مقدار اکسیدان‌ها در سلول‌های بدخیم اضافه می‌شود اما آنتی‌اکسیدان‌ها نیز در تقابل با افزایش اکسیدان‌ها افزایش می‌یابند.
پروفسور دیوید تیووسن / David Tuveson، مدیر تحقیقات بنیاد لوستگارتن – و همکارانش می‌نویسند که در صورت عدم افزایش هم‌ارز مقدار آنتی‌اکسیدان‌ها با اکسیدان‌ها، سلول‌های بدخیم بر اثر مقدار زیاد اکسیدان‌ها از بین خواهند رفت.
آیوک این کریستین چیو / Iok In Christine Chio، محقق دورة فوق دکتری در آزمایشگاه تیووسن و رهبر آزمایش‌ها می‌گوید: "البته این دقیقاً همان چیزی است که ما می‌خواهیم سلول‌های سرطانی انجام دهند – محو کردن خودشان."
او اضافه می‌کند: "اصول درمانی در آزمایشگاه ما این است که آیا با افزایش میزان اکسیدان‌ها در سلول‌های سرطانی، ما می‌توانیم سبب مرگ سلول‌های پیشابدخیمی و بدخیم شویم."

اکسیداسیون بیش از حد سبب می‌شود سلول‌ها محکوم به خودکشی شوند
درمان‌های سرطان نظیر پرتو درمانی و شیمی‌درمانی سلول‌های سرطانی را با تقویت اکسیداسیون از بین می‌برند. اگرچه آنتی‌اکسیدان‌ها از DNA سلولی در برابر صدمات ناشی فشار اکسیداتیو محافظت می‌کنند، احتمالاً آنها سلول‌های سرطانی را نیز مورد محافظت قرار می‌دهند.
قرار دادن سلول‌ها در معرض اکسیداسیون بیش از حد سبب می‌شود آنها مرگ برنامه‌ریزی شدة سلولی را که آپوپتوزیس نامیده می‌شود تجربه کنند. یک روش افزایش اکسیداسیون در سلول‌های سرطانی همانا کاهش میزان آنتی‌اکسیدان‌ها در همان سلول‌ها است.
هدف تیووسن و تیمش آن بود که به تکنیکی دست یابند که با آن بتوانند میزان اکسیداسیون را بدون آسیب رساندن به سلول‌های سالم افزایش دهند. آنها تمرکز خود را متوجه NRF2 کردند، پروتئینی که می‌تواند توازن میان اکسیداسیون و سلول‌های سرطانی کاهش یافته را مختل کند.
وقتی NRF2 فعال باشد، سلول‌ها به سنتز یک مادة شیمیایی می‌پردازند که گلوتاتیون نام دارد و یک آنتی‌اکسیدان مهم محسوب می‌شود. در هر حال کاهش فعالیت NRF2 یا غیر فعال کردن آن ممکن نیست، زیرا این ماده نقشی در تنظیم چندصد ژن مختلف بازی می‌کند. چیو می‌گوید: "کسی نمی‌تواند بدون تأثیر گذاشتن بر روی بسیاری از فرآیندهای دیگر این پروتئین را حذف کند."
تیم تحقیق از نمونه‌های سلول‌های پانکراس به دست آمده از افراد مبتلا به سرطان لوزالمعده (بدخیم و پیشابدخیم) و نیز سلول‌های افراد دارای پانکراس سالم استفاده کرد تا آزمایشی را که در آن NRF2 مورد حذف قرار می‌گرفت انجام دهد.

سلول‌های نرمال پانکراس با درمان دو دارویی آسیب نمی‌بینند
محققان دریافتند که وقتی NRF2 محو می‌شود، فرآیند تفسیر پیام از ژن‌ها به پروتئین‌ها به میزان زیادی با تعادل آنتی‌اکسیدان‌ها و اکسیدان‌ها آسیب می‌بیند اما این اتفاق فقط در سلول‌های سرطانی روی می‌دهد. سلول‌های سالم هنوز قادر به تولید پروتئین خواهند بود.
آیوک می‌گوید: "ما از دیدن این وضعیت بسیار هیجان زده شدیم. این بدان معنی است که اگر ما بتوانیم راهی برای کاهش آنتی‌اکسیدان‌ها بیابیم، سنتز پروتئین فقط در سلول‌های پیش‌سرطانی و بدخیم آسیب خواهد دید، که به صورت بالقوه یک استراتژی درمانی نیرومند است."
معمای آزمایش کاربرد دو دارو به صورت ترکیبی است: یک مهار کنندة AKT (پروتئین کیناز B)، و یک BSO (بوتیومین سولفوکسیمین)، که میزان گلوتاتیون را کاهش می‌دهند.
مهارکننده های AKT در آزمون روی بیماران سرطانی پیشتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند اما موفقیت محدودی داشته‌اند. تیم تحقیق می‌خواهد این دارو را با BSO تلفیق کند تا دریابد اگر آنها بتوانند میزان NRF2 را کاهش دهند چه اتفاقی خواهد افتاد./